< Mmebusɛm 15 >
1 Mmuae pa sianka abufuwhyew, nanso asɛm a ano yɛ den hwanyan abufuw mu.
La amable respuesta aplaca la ira, Pero la palabra hiriente aumenta el furor.
2 Onyansafo tɛkrɛma yi nimdeɛ ayɛ, nanso ɔkwasea ano woro agyimisɛm.
La lengua de los sabios hace aceptable el conocimiento, La boca de los necios expresa insensatez.
3 Awurade ani hu baabiara, na ɛhwɛ amumɔyɛfo ne apapafo.
Los ojos de Yavé están en todo lugar, Y observan a malos y a buenos.
4 Tɛkrɛma a ɛde abodwo ba yɛ nkwadua, nanso nnaadaa tɛkrɛma dwerɛw honhom.
Árbol de vida es la boca apacible, Pero la perversa es quebrantamiento de espíritu.
5 Ɔkwasea mfa nʼagya nteɛso nyɛ hwee, na nea otie nteɛso no kyerɛ sɛ ɔyɛ onitefo.
El necio desprecia el consejo de su padre, Pero el que acepta la corrección es sagaz.
6 Ahonya bebree wɔ ɔtreneeni fi, nanso amumɔyɛfo adenya de ɔhaw brɛ wɔn.
En la casa del justo hay gran riqueza, Pero en las ganancias del perverso hay aflicción.
7 Anyansafo ano trɛtrɛw nimdeɛ mu, nanso ɛnyɛ saa na nkwaseafo koma te.
Los labios de los sabios esparcen conocimiento, No así el corazón de los necios.
8 Awurade kyi amumɔyɛfo afɔrebɔ, nanso teefo mpaebɔ sɔ nʼani.
Repugnancia a Yavé es el sacrificio de los perversos, Pero la oración de los rectos es su deleite.
9 Awurade kyi amumɔyɛfo akwan, nanso ɔdɔ wɔn a wotiw trenee.
Repugnancia a Yavé es el camino del perverso, Pero Él ama al que sigue la justicia.
10 Asotwe dennen wɔ hɔ ma nea ɔman fi ɔkwan no so, nea ɔtan nteɛso no bewu.
La disciplina molesta al que abandona el camino. El que aborrece la corrección morirá.
11 Owu ne Ɔsɛe da Awurade anim, na nnipa koma mu de, onim ma ɛboro so. (Sheol )
El Seol y el Abadón están delante de Yavé, ¡Cuánto más los corazones de los hijos de hombres! (Sheol )
12 Ɔfɛwdifo mpɛ nteɛso; onkobisa anyansafo hwee.
El escarnecedor no ama al que lo reprende, Ni busca a los sabios.
13 Anigye koma ma anim yɛ sereserew, na koma a abotow dwerɛw honhom.
Un corazón alegre hermosea el rostro, Pero el dolor del corazón abate el ánimo.
14 Nhumufo koma hwehwɛ nimdeɛ, nanso ɔkwasea ano ka agyimisɛm.
El corazón entendido busca el conocimiento, Pero la boca de los necios se apacienta de la insensatez.
15 Wɔn a wɔhyɛ wɔn so nna nyinaa yɛ mmɔbɔmmɔbɔ, nanso anigye koma wɔ daa ahosɛpɛw mu.
Todos los días del afligido son difíciles, Pero el de corazón alegre [tiene] un banquete continuo.
16 Ketewa bi a yenya a Awurade suro ka ho no ye sen ahonyade bebree a ɔhaw bata ho.
Más vale poco con el temor a Yavé, Que grandes tesoros con tumulto.
17 Nhabamma aduan a ɔdɔ wɔ mu no ye sen nantwi sradenam a ɔtan bata ho.
Mejor es ración de legumbres donde hay amor, Que buey engordado donde hay rencor.
18 Nea ne bo fuw ntɛm no de mpaapaemu ba, nanso nea ɔwɔ ntoboase pata ntɔkwaw.
El hombre iracundo provoca contiendas, Pero el lento para la ira apacigua la rencilla.
19 Nsɔe ama onihawfo kwan asiw, nanso teefo kwan yɛ ɔtempɔn.
El camino del perezoso es como un cercado de espinos, Pero la senda de los rectos es llana.
20 Ɔba nyansafo ma nʼagya ani gye, nanso ɔba kwasea bu ne na animtiaa.
El hijo sabio alegra al padre, Pero el hombre necio menosprecia a su madre.
21 Agyimisɛm ma nea onni adwene ani gye, nanso nea ɔwɔ ntease no fa ɔkwan a ɛteɛ so.
La necedad divierte al falto de entendimiento, Pero el hombre prudente endereza su andar.
22 Nhyehyɛe a enni afotu no sɛe, nanso afotufo bebree ma ɛyɛ yiye.
Sin consulta, los planes se frustran, Pero tienen éxito con muchos consejeros.
23 Onipa a ɔma mmuae a ɛfata no ani gye, asɛm a ɛba bere pa mu no nso ye.
El hombre se alegra con la respuesta de su boca. ¡Cuán buena es la palabra oportuna!
24 Onyansafo asetena mu kwan ma no nkɔso, esiw ne da mukɔ ho kwan. (Sheol )
El prudente sube por el camino de la vida, Que lo aparta de la bajada al Seol. (Sheol )
25 Awurade sɛe ɔhantanni fi, na ɔma akunafo ahye yɛ pɛpɛɛpɛ.
Yavé destruye la casa del soberbio, Pero afirma el lindero de la viuda.
26 Awurade kyi amumɔyɛfo nsusuwii, nanso nʼani sɔ wɔn a wɔyɛ kronkron no de.
Repugnancia a Yavé son los pensamientos del perverso, Pero las palabras de los puros le son placenteras.
27 Odifudepɛfo de ɔhaw brɛ nʼabusua, nanso nea okyi kɛtɛasehyɛ no benya nkwa.
El que aspira a ganancias deshonestas arruina su casa, Pero el que aborrece el soborno vivirá.
28 Ɔtreneeni koma kari ne mmuae, nanso omumɔyɛfo ano woro bɔne.
El corazón del justo medita la respuesta, Pero la boca del perverso derrama malas cosas.
29 Awurade mmɛn amumɔyɛfo koraa, nanso ɔte ɔtreneeni mpaebɔ.
Yavé está lejos de los perversos, Pero escucha la oración de los justos.
30 Anim a ɛtew ma koma nya ahomeka, na asɛm pa ma nnompe ahoɔden.
La luz de los ojos alegra el corazón, Y una buena noticia nutre los huesos.
31 Nea otie animka a ɛma nkwa no ne anyansafo bɛbɔ mu atena ase.
Oído que escucha sana reprensión, Vivirá entre los sabios.
32 Nea ɔmfa ahohyɛso no bu ne ho animtiaa, na nea otie nteɛso no nya nhumu.
El que rechaza la corrección menosprecia su vida, El que escucha la amonestación adquiere entendimiento.
33 Awurade suro kyerɛ onipa nyansa, ahobrɛase di anuonyam anim.
El temor a Yavé es escuela de sabiduría, Y antes del honor está la humildad.