Mmebusɛm 14
1 Ɔbea nyansafo si ne dan, nanso ɔbea kwasea de nʼankasa ne nsa dwiriw ne de gu fam.
Sapiens mulier ædificat domum suam: insipiens extructam quoque manibus destruet.
2 Nea ne nantew teɛ no suro Awurade, na nea nʼakwan kyea no bu no animtiaa.
Ambulans recto itinere, et timens Deum, despicitur ab eo, qui infami graditur via.
3 Ɔkwasea kasa ma wɔbɔ nʼakyi abaa, nanso anyansafo ano bɔ wɔn ho ban.
In ore stulti virga superbiæ: labia autem sapientium custodiunt eos.
4 Faako a anantwi nni no, adididaka no mu da mpan, na nantwi ahoɔden mu na nnɔbae pii fi ba.
Ubi non sunt boves, præsepe vacuum est: ubi autem plurimæ segetes, ibi manifesta est fortitudo bovis.
5 Ɔdanseni nokwafo rennaadaa, ɔdansekurumni hwie atoro gu hɔ.
Testis fidelis non mentitur: profert autem mendacium dolosus testis.
6 Ɔfɛwdifo hwehwɛ nyansa nanso onya, nanso wɔn a wɔwɔ nhumu nya nimdeɛ ntɛm.
Quærit derisor sapientiam, et non invenit: doctrina prudentium facilis.
7 Twe wo ho fi ɔkwasea ho, efisɛ, worennya nimdeɛ mfi nʼano.
Vade contra virum stultum, et nescit labia prudentiæ.
8 Anitewfo nyansa ne sɛ wɔbɛdwene wɔn akwan ho, na nkwaseafo agyimisɛm yɛ nnaadaa.
Sapientia callidi est intelligere viam suam: et imprudentia stultorum errans.
9 Nkwaseafo de bɔne ho adwensakra di fɛw, na wɔn a wɔteɛ mu na anisɔ wɔ.
Stultus illudet peccatum, et inter iustos morabitur gratia.
10 Koma biara nim ɔyaw wɔ ne mu, na obi foforo rentumi ne no nkyɛ nʼanigye.
Cor quod novit amaritudinem animæ suæ, in gaudio eius non miscebitur extraneus.
11 Wɔbɛsɛe amumɔyɛfo fi, nanso teefo ntamadan bɛyɛ frɔmfrɔm.
Domus impiorum delebitur: tabernacula vero iustorum germinabunt.
12 Ɔkwan bi wɔ hɔ a ɛteɛ wɔ onipa ani so, nanso awiei no, ɛkɔ owu mu.
Est via, quæ videtur homini iusta: novissima autem eius deducunt ad mortem.
13 Ɔserew mu mpo, koma tumi di yaw, na anigye tumi wie awerɛhow.
Risus dolore miscebitur, et extrema gaudii luctus occupat.
14 Akyirisanfo benya akatua sɛnea wɔn akwan te, na onipa pa nso benya ne de.
Viis suis replebitur stultus, et super eum erit vir bonus.
15 Atetekwaa gye biribiara di, nanso onitefo dwene nʼanammɔntu ho.
Innocens credit omni verbo: astutus considerat gressus suos. Filio doloso nihil erit boni: servo autem sapienti prosperi erunt actus, et dirigetur via eius.
16 Onyansafo suro Awurade na oguan bɔne, nanso ɔkwasea yɛ asowui ne basabasa.
Sapiens timet, et declinat a malo: stultus transilit, et confidit.
17 Onipa a ne bo nkyɛ fuw no yɛ nkwaseade, na wɔtɔn nea ɔpam apam bɔne no.
Impatiens operabitur stultitiam: et vir versutus odiosus est.
18 Ntetekwaafo agyapade ne gyimi, na wɔde nimdeɛ bɔ anitewfo abotiri.
Possidebunt parvuli stultitiam, et expectabunt astuti scientiam.
19 Nnipa bɔnefo bɛkotow nnipa pa anim, na amumɔyɛfo akotow atreneefo apon ano.
Iacebunt mali ante bonos: et impii ante portas iustorum.
20 Ahiafo de, wɔn yɔnkonom mpo mpɛ wɔn anim ahwɛ, nanso adefo wɔ nnamfonom bebree.
Etiam proximo suo pauper odiosus erit: amici vero divitum multi.
21 Nea obu ne yɔnko animtiaa yɛ bɔne, na nhyira nka nea ne yam ye ma ohiani.
Qui despicit proximum suum, peccat: qui autem miseretur pauperis, beatus erit. Qui credit in Domino, misericordiam diligit.
22 So wɔn a wɔbɔ pɔw bɔne nyera kwan ana? Nanso wɔn a wɔhyehyɛ nea eye no nya adɔe ne nokware.
Errant qui operantur malum: misericordia et veritas præparant bona.
23 Adwumadenyɛ nyinaa de mfaso ba, na kasahunu de, ɛkɔ ohia mu.
In omni opere erit abundantia: ubi autem verba sunt plurima, ibi frequenter egestas.
24 Anyansafo ahonya ne wɔn abotiri, na nkwaseafo agyimisɛm sow gyimi aba.
Corona sapientium, divitiæ eorum: fatuitas stultorum, imprudentia.
25 Ɔdanseni nokwafo gye nkwa, nanso ɔdansekurumni yɛ ɔdaadaafo.
Liberat animas testis fidelis: et profert mendacia versipellis.
26 Nea osuro Awurade no wɔ bammɔ a mu yɛ den, na ɛbɛyɛ guankɔbea ama ne mma.
In timore Domini fiducia fortitudinis, et filiis eius erit spes.
27 Awurade suro yɛ nkwa asuti, eyi onipa fi owu afiri mu.
Timor Domini fons vitæ, ut declinent a ruina mortis.
28 Ɔman mu nnipa dodow yɛ ɔhene anuonyam, nanso sɛ asomfo nni hɔ a mmapɔmma no sɛe.
In multitudine populi dignitas regis: et in paucitate plebis ignominia principis.
29 Onipa a ɔwɔ abodwokyɛre wɔ ntease a mu dɔ, na nea ne bo fu ntɛm no da agyimisɛm adi.
Qui patiens est, multa gubernatur prudentia: qui autem impatiens est, exaltat stultitiam suam.
30 Koma mu asomdwoe ma nipadua nkwa, na anibere ma nnompe porɔw.
Vita carnium, sanitas cordis: putredo ossium, invidia.
31 Nea ɔhyɛ ahiafo so no bu wɔn Yɛfo animtiaa, nanso nea ohu ohiani mmɔbɔ no hyɛ Onyankopɔn anuonyam.
Qui calumniatur egentem, exprobrat Factori eius: honorat autem eum, qui miseretur pauperis.
32 Sɛ amanehunu ba a amumɔyɛfo hwe ase, nanso owu mu mpo atreneefo wɔ guankɔbea.
In malitia sua expelletur impius: sperat autem iustus in morte sua.
33 Nyansa te ntease koma mu, na nkwaseafo mu mpo, oyi ne ho adi.
In corde prudentis requiescit sapientia, et indoctos quosque erudiet.
34 Trenee pagyaw ɔman, na bɔne yɛ animguase ma nnipa nyinaa.
Iustitia elevat gentem: miseros autem facit populos peccatum.
35 Ɔhene ani sɔ ɔsomfo nyansani, na ɔsomfo nimguasefo hyɛ no abufuw.
Acceptus est regi minister intelligens: iracundiam eius inutilis sustinebit.
