< 3 Mose 11 >
1 Afei, Awurade ka kyerɛɛ Mose ne Aaron se,
OLELO mai la hoi o Iehova ia Mose a me Aarona, i mai la ia laua,
2 “Monka nkyerɛ Israelfo no se, ‘eyi ne mmoa a mubetumi awe wɔ asase so mmoa no mu.
E olelo olua i na mamo a Iseraela, penei, Eia na holoholona a oukou e ai ai, o ko na holoholona a pau maluna o ka honua.
3 Mutumi we aboa biara a ne tɔte mu apae kosi nea opuw wosaw so.
O ka mea mahele i ka maiuu, a ua kapuwai maheleia, a ua nau i ka mea hoolualuaiia, iwaena o na holoholona, oia ka oukou e ai ai.
4 “‘Monnnwe mmoa a wodidi so yi. Yoma, efisɛ opuw wosaw nanso ne tɔte mu mpae; ne ho ntew mma mo.
Aka, aole oukou e ai i keia mau mea o na mea nau i ka mea hoolualuaiia, a o na mea mahele maiuu, o ke kamelo, no ka mea, ua nau ia i ka mea hoolualuaiia, aole nae i mahele i ka maiuu, he haumia ia ia oukou.
5 Atwaboa, efisɛ opuw wosaw nanso ne tɔte mu mpae; ne ho ntew mma mo.
A o ke kone hoi, no ka mea, ua nau no ia i ka mea hoolualuaiia, aole mahele i ka maiuu, he haumia ia ia oukou.
6 Adanko, efisɛ opuw wosaw nanso ne tɔte mu mpae; ne ho ntew mma mo.
A o ka hare hoi, no ka mea, ua nau no ia i ka mea hoolualuaiia, aole hoi i mahele i ka maiuu, he haumia ia ia oukou.
7 Prako, efisɛ ne tɔte mu apae nanso ompuw nwosaw; ne ho ntew mma mo.
A o ka puaa hoi, no ka mea, ua mahele no ia i ka maiuu, ua kapuwai maheleia, aole hoi ia i nau i ka mea hoolualuaiia, he haumia ia ia oukou.
8 Monnnwe wɔn nam anaa mommfa mo nsa nka wɔn funu; wɔn ho ntew mma mo.
Aole oukou e ai i ko lakou io, aole e hoopa i ko lakou kupapau, he haumia lakou ia oukou.
9 “‘Munni nsumnam biara a ɛwɔ ntɛtɛ ne abon a efi nsubɔnten anaa po mu.
Eia na mea e ai ai oukou, o na mea maloko o na wai, o ka mea halo, a me ka unahi, iloko o na wai a me na kai, a me na muliwai, o lakou ka oukou e ai ai.
10 Nanso nsumnam a aka no de, mukyi.
A o ka mea halo ole, a me ka unahi ole, iloko o na kai, a me na muliwai, o na mea a pau e oni ana iloko o na wai, a o na mea ola iloko o na wai, he mea hoowahawahaia ia oukou.
11 Ɛnsɛ sɛ mowe wɔn nam anaa mode mo nsa ka wɔn afunu; wɔn ho ntew.
He mau mea e hoowahawahaia ia oukou; aole oukou e ai i ko lakou io, a e hoopailua oukou i ko lakou mau kupapau.
12 Miti mu sɛ, nsumnam biara a enni ntɛtɛ anaa abon no, mukyi, wɔn ho ntew.
O ka mea halo ole, a unahi ole maloko o na wai, oia ke hoowahawahaia e oukou.
13 “‘Nnomaa a ɛsɛ sɛ mubu wɔn sɛ wɔn ho ntew nti mukyi no korakora nso ne: ɔkɔre, ne opete ne opetebiri,
Eia hoi na mea a oukou e hoowahawaha ai iwaena o na manu, aole e aiia lakou, he mea e hoowahawahaia no; o ka aeto, a me ka oseferaga, a me ka osepera;
A o ka vuletura, a me ka falekona me kona like;
A o ke koraka me kona like;
16 sohori, patukɛse, po so akorɔma, akorɔma,
A o ka iana, a me ke tama, a me ke kuku, a me ka nisu me kona like;
17 patu, sare so patu, patukɛse,
A o ka pueo pepeiao, a me ka lawaia, a me ka pueo;
18 bakanoma, nantwinoma, opete,
A o ka noketura, a me ka pelikana a me ka vuletura keokeo;
19 asukɔnkɔn, asuɔkwaa ne ampan.
A o ke kikonia, a me ka aredea me kona like, a me ka upupa, a me ka opeapea.
20 “‘Mmoawa a wotu a wɔn anan yɛ anan no nso nyɛ mmoa a wɔn ho tew; ɛnsɛ sɛ mowe.
O na manu kolo e hele ana ma na ha, he mea ia e hoowahawahaia e oukou.
21 Mmom, wɔn a wɔn anan bɔ mu a wɔde huruwhuruw wɔ fam no de mutumi we.
Eia nae na mea e pono ke ai oukou, o na mea lele e kolo ana, na mea hele ma na ha, he mau wawae hoi ko lakou maluna o na kapuwai, e mahiki ai ma ka honua;
22 Ebi ne mmoadabi ahorow nyinaa, nketekre, ne tɛwtɛw nyinaa mutumi we.
O neia poe o lakou e pono ke ai oukou; o ka uhini me kona like, a me ka uhini wawae ha me kona like, a me ka uhini lele me kona like, a me ka uhini akerida me kona like.
23 Nanso mmoawa a wotu na wɔwɔ anan anan no de, munhu sɛ wɔn ho ntew.
Aka o na mea lele e ae a pau e kolo ana, me na wawae ha, he mea ia e hoopailuaia e oukou.
24 “‘Obiara a ɔde ne nsa bɛka wɔn funu no mpo ho begu fi kosi anwummere.
A no ia mau mea e haumia ai oukou; o ka mea i pa aku i ko lakou kupapau e haumia ia a hiki i ke ahiahi.
25 Obiara a ɔbɛfa bi no ɛsɛ sɛ ɔhoro ne ntama na ɔtwe ne ho fi nnipa mu kosi anwummere de kyerɛ sɛ ne ho agu fi.
A o ka mea e hali i kauwahi o ke kupapau o lakou, e holoi oia i kona mau kapa, a e haumia hoi ia a hiki i ke ahiahi.
26 “‘Obiara a ɔde ne nsa bɛka aboa biara a ne tɔte mu mpae nwiei anaa aboa a ompuw nwosaw no, wagu ne ho fi.
O ke kupapau o ka holoholona i mahele i ka maiuu, aole mahele lea ia ke kapuwai, aole nau i ka mea i hoolualuaiia, oia ke haumia ia oukou, o ka mea e pa ia lakou e haumia no ia.
27 Aboa biara a nʼanan yɛ anan na ɔnam nʼawerɛw so no, mukyi ne nam. Obiara a ɔde ne nsa bɛka aboa a ɔte saa funu no ho begu fi kosi anwummere; ɛyɛ mo akyiwade.
O ka mea hele ma kona mau kapuwai manamana, o ko na holoholona a pau e hele ana ma na ha, he haumia ia ia oukou; a o ka mea i pa i ko lakou kupapau e haumia ia a hiki i ke ahiahi.
28 Obiara a ɔbɛfa saa aboa no funu no, ɛsɛ sɛ ɔhoro ne ntama na ne ho rentew ara kosi anwummere.
A o ka mea nana e hali i ko lakou kupapau, e holoi oia i kona kapa, a e haumia a hiki i ke ahiahi, he mau mea haumia ia oukou.
29 “‘Mmoa a wɔwea wɔ fam a wɔn ho ntew no ni: Ahweaa, okisi, ɔketew abusua a wɔsoso,
Eia hoi na mea haumia ia oukou iwaena o na mea kolo e kolo ana ma ka lepo, o ka mole, o ka iole, a me ka honu me kona like,
30 opo, ɔmampam, ɔdan ne na, ɔketew, ne ɔbosomaketew.
A me ke anaka, a me ke koa, a me ka moo, a me ka hometa, a me ke kameleona.
31 Wɔn a wɔwea no nyinaa ho ntew mma mo, obiara a ɔde ne nsa bɛka wɔn mu bi funu no ho begu fi akosi anwummere
He mau mea haumia ia ia oukou iwaena o na mea a pau e kolo ana; o ka mea e pa ia mau mea mahope o ko lakou make ana, e haumia no ia a hiki i ke ahiahi.
32 Biribiara a wɔn funu no bɛka no nso ho begu fi, sɛ ɛyɛ dua, ntama, kuntu, kotoku; biribiara a ɛbɛka no, wɔmfa ngu nsu mu nkosi anwummere. Ɛno akyi no, ɛho bɛtew.
A o ka mea i hauleia iho e kekahi mea i make o lakou, e haumia no ia; ina he ipu laau, a he kapa paha, a he ili, he eke, o kela ipu keia ipu, kahi e hanaia'i ka hana, e hookomoia iloko o ka wai, a e haumia ia a hiki i ke ahiahi, alaila e hoomaemaeia ia.
33 Kuku biara a bi bɛtɔ mu no, nea ɛwɔ mu biara ho begu fi enti ɛsɛ sɛ wɔbɔ saa kuku no.
A o ka ipu lepo, i hauleia iloko e kekahi o lakou, e haumia ka mea oloko, a e wawahi oukou ia.
34 Nsu a wɔde bɛhohoro nneɛma a ɛho ntew no ho wɔ kuku no mu no, sɛ bi ka aduan bi a, ebegu aduan no ho fi. Na nsã biara a ɛwɔ kuku a ɛho agu fi no mu no nso ho begu fi saa ara.
A o ka ai e aiia, ke hiki ia wai maluna iho, e haumia ia; a o ka mea inu e inuia oloko o ia ipu, e haumia ia.
35 Sɛ aboa biara a ne ho agu fi funu ka fononoo a wɔde ɔbo anwen a, na ɛno nso ho agu fi enti ɛsɛ sɛ wobubu gu.
A o ka mea i hauleia'i e kauwahi o ko lakou kupapau, e haumia ia, o ka umu paha, kahi e kau ai na ipuhao, e wawahiia no ia mau mea; ua haumia, a e haumia hoi ia mau mea ia oukou.
36 Sɛ aboa no tew hwe asuti anaa abura bi a nsu wɔ mu a, nsu no ho rengu fi, na mmom, onipa a obeyi aboa no ho na ebegu fi.
Aka he kumuwai, a he lua paha, kahi wai nui, e maemae ia; aka o ka mea pa i ko lakou kupapau e haumia oia.
37 Na sɛ aboa no funu ka aduan a wobedua wɔ afum a, ɛho rengu fi,
A ina e haule iho kauwahi o ko lakou kupapau maluna o ka hua lulu e luluia'na, e maemae hoi ia.
38 Nanso sɛ wɔfɔw aba no nsu na funu no tɔ so a, aba no ho begu fi.
A ina i kau ka wai maluna o ka hua, a haule kauwahi o ko lakou kupapau maluna iho ona, e haumia ia ia oukou.
39 “‘Sɛ ɔyare bi kum aboa a wɔama wo ho kwan sɛ we ne nam a, obi a ɔde ne nsa bɛka ne funu no no ho begu fi akosi anwummere.
A ina e make ka holoholona he pono ke aiia e oukou, o ka mea i pa i kona kupapau, e haumia ia a hiki i ke ahiahi.
40 Saa ara nso na onipa a ɔbɛwe ne nam no bɛhoro ne ntama na ne ho agu fi akosi anwummere.
A o ka mea i ai i kona kupapau, e holoi oia i kona kapa, a haumia hoi ia a hiki i ke ahiahi: a o ka mea hali i kona kupapau, e holoi oia i kona kapa, a haumia hoi a hiki i ke ahiahi.
41 “‘Monnnwe mmoa a wɔwea wɔ fam no nam.
A o ka mea kolo e kolo ana ma ka lepo, he mea hoowahawahaia, aole ia e aiia.
42 Wɔn a wɔtwe wɔn ho ase fa wɔn afuru so ne wɔn a wɔnam wɔn anan anan so nyinaa ka ho. Monnnwe wɔn a wɔwɔ anan bebree na wɔwea no nam nso, efisɛ wɔn ho agu fi.
A o ka mea kolo ma ka opu, a o ka mea hele ma na ha, a o ka mea he nui kona mau kapuwai, iwaena o na mea kolo a pau e kolo ana ma ka lepo, aole oukou e ai ia lakou; no ka mea, he mau mea hoowahawahaia.
43 Mfa wo ho nka wɔn na wo ho angu fi.
Mai hoolilo ia oukou iho i mea hoowahawahaia, i kekahi mea kolo e kolo ana; aole hoi e hoohaumia ia oukou me lakou i haumia oukou ilaila.
44 Mene Awurade wo Nyankopɔn. Momma mo ho ntew wɔ saa nneɛma yi nyinaa ho na monyɛ kronkron, efisɛ meyɛ kronkron. Eyi nti, mommfa mo nsa nkɔka mmoa a wɔwea wɔ fam yi mu biara mfa ngu mo ho fi.
No ka mea, owau, no Iehova ko oukou Akua; nolaila, e hoomaemae oukou ia oukou iho i maemae oukou, no ka mea, he maemae wau; aole hoi oukou e hoohaumia ia oukou iho me kekahi mea kolo e kolo ana ma ka lepo.
45 Mene Awurade a miyii mo fii Misraim de mo bɛyɛɛ mo Nyankopɔn no. Ɛno nti, ɛsɛ sɛ moyɛ kronkron, efisɛ meyɛ kronkron.
No ka mea, owau no Iehova, e lawe ana ia oukou mailoko mai o ka aina o Aigupita, i Akua no oukou: nolaila e hoano oukou, no ka mea, he hoano no wau.
46 “‘Eyi ne mmara a ɛfa mmoa, nnomaa, nsumnam ne wɔn a wɔwea asase so no ho.
Oia ke kanawai no na holoholona, a no na manu, a no na mea ola e oni ana iloko o ka wai, a no na mea kolo e kolo ana ma ka lepo:
47 Eyi ne nsonoe a ɛda mmoa a wɔn ho tew a ɛsɛ sɛ wɔwe wɔn nam ne wɔn a wɔn ho ntew a ɛnsɛ sɛ wɔwe wɔn nam wɔ mmoa a wɔwɔ asase so no ntam.’”
E hookaawale iwaena o ka mea haumia a me ka mea maemae, a iwaena hoi o na holoholona e pono ke aiia a me na holoholona pono ole ke aiia.