Süleyman'In Özdeyişleri 6
1 Oğlum, eğer birine kefil oldunsa, Onun borcunu yüklendinse,
Con ơi, nếu con bảo lãnh bạn sơ giao, hay đưa tay cam kết với người lạ mặt.
2 Düştünse tuzağa kendi sözlerinle, Ağzının sözleriyle yakalandınsa,
Nếu con vướng mắc lời thề, bị miệng lưỡi con ràng buộc—
3 O kişinin eline düştün demektir. Oğlum, şunu yap ve kendini kurtar: Git, yere kapan onun önünde, Ona yalvar yakar.
hãy nghe lời ta khuyên và tự cứu mình, vì con đã rơi vào tay của bạn con. Hãy hạ mình xuống; đi xin họ hủy lời cam kết.
4 Gözlerine uyku girmesin, Ağırlaşmasın göz kapakların.
Đừng trì hoãn; con phải đi ngay! Không được nghỉ ngơi cho đến khi xong việc.
5 Avcının elinden ceylan gibi, Kuşbazın elinden kuş gibi kurtar kendini.
Phải lo giải thoát lấy thân, như nai thoát tay thợ săn, như chim thoát bẫy.
6 Ey tembel kişi, git, karıncalara bak, Onların yaşamından bilgelik öğren.
Này người lười biếng, hãy quan sát sinh hoạt loài kiến. Hãy rút tỉa bài học để khôn ngoan!
7 Başkanları, önderleri ya da yöneticileri olmadığı halde,
Tuy không có thủ lãnh, quan chức, hay người cai trị,
8 Yazın erzaklarını biriktirirler, Yiyeceklerini toplarlar biçim mevsiminde.
nhưng mùa hè, chúng biết dự trữ lương thực, mùa gặt chúng biết gom góp thóc lúa.
9 Ne zamana dek yatacaksın, ey tembel kişi? Ne zaman kalkacaksın uykundan?
Nhưng người lười biếng kia, còn ngủ mãi sao? Đến bao giờ mới thức giấc?
10 “Biraz kestireyim, biraz uyuklayayım, Ellerimi kavuşturup şöyle bir uyuyayım” demeye kalmadan,
Ngủ một chút, mơ màng thêm một chút, khoanh tay nghỉ một chút nữa thôi—
11 Yokluk bir haydut gibi, Yoksulluk bir akıncı gibi gelir üzerine.
cảnh nghèo đến như kẻ trộm; bạo tàn, đột ngột như phường cướp tấn công.
12 Ağzında yalanla dolaşan kişi, Soysuz ve fesatçıdır.
Bọn vô lại độc ác thích điều gì? Họ không ngớt nói lời dối trá,
13 Göz kırpar, bir sürü ayak oyunu, El kol hareketleri yapar,
nháy mắt, khều chân hay tay ngầm ra dấu.
14 Ahlaksız yüreğinde kötülük tasarlar, Çekişmeler yaratır durmadan.
Lòng đầy gian tà, mưu toan điều ác, xui cạnh tranh, bất hòa.
15 Bu yüzden ansızın yıkıma uğrayacak, Birdenbire çaresizce yok olacak.
Nhưng họ sẽ bị tai họa bất ngờ, bị diệt không phương cứu thoát.
16 RAB'bin nefret ettiği altı şey, İğrendiği yedi şey vardır:
Sáu điều Chúa Hằng Hữu ghét— hay bảy điều làm Ngài gớm ghê:
17 Gururlu gözler, Yalancı dil, Suçsuz kanı döken eller,
Mắt kiêu căng, lưỡi gian dối, bàn tay đẫm máu vô tội,
18 Düzenbaz yürek, Kötülüğe seğirten ayaklar,
lòng mưu toan những việc hung tàn, chân phóng nhanh đến nơi tội ác,
19 Yalan soluyan yalancı tanık Ve kardeşler arasında çekişme yaratan kişi.
làm chứng gian khai mang hại người, xúi giục anh chị em tranh chấp.
20 Oğlum, babanın buyruklarına uy, Annenin öğrettiklerinden ayrılma.
Con ơi, phải nghe lời cha khuyên dạy, và đừng bỏ khuôn phép mẹ con.
21 Bunlar sürekli yüreğinin bağı olsun, Tak onları boynuna.
Phải luôn luôn ghi lòng tạc dạ. Đeo những lời ấy vào cổ con.
22 Yolunda sana rehber olacak, Seni koruyacaklar yattığın zaman; Söyleşecekler seninle uyandığında.
Nó sẽ dẫn dắt con khi đi. Gìn giữ con lúc ngủ. Trò chuyện khi con thức dậy.
23 Bu buyruklar sana çıra, Öğretilenler ışıktır. Eğitici uyarılar yaşam yolunu gösterir.
Vì sự khuyên dạy là ngọn đèn, khuôn phép là ánh sáng; Quở trách khuyên dạy là vạch đường sống cho con.
24 Seni kötü kadından, Başka birinin karısının yaltaklanan dilinden Koruyacak olan bunlardır.
Gìn giữ con khỏi đàn bà tội lỗi, khỏi lưỡi dụ dỗ của dâm phụ.
25 Böyle kadınların güzelliği seni ayartmasın, Bakışları seni tutsak etmesin.
Lòng con đừng thèm muốn nhan sắc nó. Chớ để khóe mắt nó chinh phục con.
26 Çünkü fahişe yüzünden insan bir lokma ekmeğe muhtaç kalır, Başkasının karısıyla yatmak da kişinin canına mal olur.
Mê kỹ nữ thì sẽ lâm cảnh vong gia bại sản, lấy vợ người thì mất cả hồn linh.
27 İnsan koynuna ateş alır da, Giysisi yanmaz mı?
Có ai mang lửa trong lòng, mà áo quần không bốc cháy?
28 Korlar üzerinde yürür de, Ayakları kavrulmaz mı?
Có ai bước trên than hồng, mà khỏi bị phỏng chân chăng?
29 Başkasının karısıyla yatan adamın durumu budur. Böyle bir ilişkiye giren cezasız kalmaz.
Ai ngoại tình với vợ người cũng vậy. Người đụng đến nàng hẳn không tránh khỏi hình phạt.
30 Aç hırsız karnını doyurmak için çalıyorsa, Kimse onu hor görmez.
Người ta có thể khoan hồng cho kẻ trộm, vì hắn phạm tội ăn cắp do đói.
31 Ama yakalanırsa, çaldığının yedi katını ödemek zorunda; Varını yoğunu vermek anlamına gelse bile.
Nhưng nếu bị bắt nó phải bồi thường gấp bảy lần, phải lấy hết tài vật trong nhà để trang trải.
32 Zina eden adam sağduyudan yoksundur. Yaptıklarıyla kendini yok eder.
Nhưng người phạm tội ngoại tình thật ngu dại, vì tự hủy diệt chính mình.
33 Payına düşen dayak ve onursuzluktur, Asla kurtulamaz utançtan.
Danh liệt, thân bại. Hổ thẹn nhục nhã suốt đời.
34 Çünkü kıskançlık kocanın öfkesini azdırır, Öç alırken acımasız olur.
Người chồng sẽ ghen tuông giận dữ, báo thù chẳng chút nương tay.
35 Hiçbir fidye kabul etmez, Gönlünü alamazsın armağanların çokluğuyla.
Anh ta không nhận tiền chuộc lỗi, dù con nộp bao nhiêu cũng không bằng lòng.
