Süleyman'In Özdeyişleri 6
1 Oğlum, eğer birine kefil oldunsa, Onun borcunu yüklendinse,
My sonne, if thou be surety for thy neighbour, and hast striken hands with the stranger,
2 Düştünse tuzağa kendi sözlerinle, Ağzının sözleriyle yakalandınsa,
Thou art snared with the wordes of thy mouth: thou art euen taken with the woordes of thine owne mouth.
3 O kişinin eline düştün demektir. Oğlum, şunu yap ve kendini kurtar: Git, yere kapan onun önünde, Ona yalvar yakar.
Doe this nowe, my sonne, and deliuer thy selfe: seeing thou art come into the hande of thy neighbour, goe, and humble thy selfe, and sollicite thy friends.
4 Gözlerine uyku girmesin, Ağırlaşmasın göz kapakların.
Giue no sleepe to thine eyes, nor slumber to thine eyelids.
5 Avcının elinden ceylan gibi, Kuşbazın elinden kuş gibi kurtar kendini.
Deliuer thy selfe as a doe from the hande of the hunter, and as a birde from the hande of the fouler.
6 Ey tembel kişi, git, karıncalara bak, Onların yaşamından bilgelik öğren.
Goe to the pismire, O sluggarde: beholde her waies, and be wise.
7 Başkanları, önderleri ya da yöneticileri olmadığı halde,
For shee hauing no guide, gouernour, nor ruler,
8 Yazın erzaklarını biriktirirler, Yiyeceklerini toplarlar biçim mevsiminde.
Prepareth her meat in the sommer, and gathereth her foode in haruest.
9 Ne zamana dek yatacaksın, ey tembel kişi? Ne zaman kalkacaksın uykundan?
Howe long wilt thou sleepe, O sluggarde? when wilt thou arise out of thy sleepe?
10 “Biraz kestireyim, biraz uyuklayayım, Ellerimi kavuşturup şöyle bir uyuyayım” demeye kalmadan,
Yet a litle sleepe, a litle slumber, a litle folding of the hands to sleepe.
11 Yokluk bir haydut gibi, Yoksulluk bir akıncı gibi gelir üzerine.
Therefore thy pouertie commeth as one that trauaileth by the way, and thy necessitie like an armed man.
12 Ağzında yalanla dolaşan kişi, Soysuz ve fesatçıdır.
The vnthriftie man and the wicked man walketh with a froward mouth.
13 Göz kırpar, bir sürü ayak oyunu, El kol hareketleri yapar,
He maketh a signe with his eyes: he signifieth with his feete: he instructeth with his fingers.
14 Ahlaksız yüreğinde kötülük tasarlar, Çekişmeler yaratır durmadan.
Lewde things are in his heart: he imagineth euill at all times, and raiseth vp contentions.
15 Bu yüzden ansızın yıkıma uğrayacak, Birdenbire çaresizce yok olacak.
Therefore shall his destruction come speedily: hee shall be destroyed suddenly without recouerie.
16 RAB'bin nefret ettiği altı şey, İğrendiği yedi şey vardır:
These sixe things doeth the Lord hate: yea, his soule abhorreth seuen:
17 Gururlu gözler, Yalancı dil, Suçsuz kanı döken eller,
The hautie eyes, a lying tongue, and the hands that shed innocent blood,
18 Düzenbaz yürek, Kötülüğe seğirten ayaklar,
An heart that imagineth wicked enterprises, feete that be swift in running to mischiefe,
19 Yalan soluyan yalancı tanık Ve kardeşler arasında çekişme yaratan kişi.
A false witnesse that speaketh lyes, and him that rayseth vp contentions among brethren.
20 Oğlum, babanın buyruklarına uy, Annenin öğrettiklerinden ayrılma.
My sonne, keepe thy fathers commandement, and forsake not thy mothers instruction.
21 Bunlar sürekli yüreğinin bağı olsun, Tak onları boynuna.
Binde them alway vpon thine heart, and tye them about thy necke.
22 Yolunda sana rehber olacak, Seni koruyacaklar yattığın zaman; Söyleşecekler seninle uyandığında.
It shall leade thee, when thou walkest: it shall watch for thee, when thou sleepest, and when thou wakest, it shall talke with thee.
23 Bu buyruklar sana çıra, Öğretilenler ışıktır. Eğitici uyarılar yaşam yolunu gösterir.
For the commandement is a lanterne, and instruction a light: and corrections for instruction are the way of life,
24 Seni kötü kadından, Başka birinin karısının yaltaklanan dilinden Koruyacak olan bunlardır.
To keepe thee from the wicked woman, and from ye flatterie of ye tongue of a strange woman.
25 Böyle kadınların güzelliği seni ayartmasın, Bakışları seni tutsak etmesin.
Desire not her beautie in thine heart, neither let her take thee with her eye lids.
26 Çünkü fahişe yüzünden insan bir lokma ekmeğe muhtaç kalır, Başkasının karısıyla yatmak da kişinin canına mal olur.
For because of the whorish woman a man is brought to a morsell of bread, and a woman wil hunt for the precious life of a man.
27 İnsan koynuna ateş alır da, Giysisi yanmaz mı?
Can a man take fire in his bosome, and his clothes not be burnt?
28 Korlar üzerinde yürür de, Ayakları kavrulmaz mı?
Or can a man go vpon coales, and his feete not be burnt?
29 Başkasının karısıyla yatan adamın durumu budur. Böyle bir ilişkiye giren cezasız kalmaz.
So he that goeth in to his neighbours wife, shall not be innocent, whosoeuer toucheth her.
30 Aç hırsız karnını doyurmak için çalıyorsa, Kimse onu hor görmez.
Men do not despise a thiefe, when he stealeth, to satisfie his soule, because he is hungrie.
31 Ama yakalanırsa, çaldığının yedi katını ödemek zorunda; Varını yoğunu vermek anlamına gelse bile.
But if he be founde, he shall restore seuen folde, or he shall giue all the substance of his house.
32 Zina eden adam sağduyudan yoksundur. Yaptıklarıyla kendini yok eder.
But he that committeth adulterie with a woman, he is destitute of vnderstanding: he that doeth it, destroyeth his owne soule.
33 Payına düşen dayak ve onursuzluktur, Asla kurtulamaz utançtan.
He shall finde a wounde and dishonour, and his reproch shall neuer be put away.
34 Çünkü kıskançlık kocanın öfkesini azdırır, Öç alırken acımasız olur.
For ielousie is the rage of a man: therefore he will not spare in the day of vengeance.
35 Hiçbir fidye kabul etmez, Gönlünü alamazsın armağanların çokluğuyla.
He cannot beare the sight of any raunsome: neither will he consent, though thou augment the giftes.
