Süleyman'In Özdeyişleri 25
1 Bundan sonrakiler de Süleyman'ın özdeyişleridir. Bunları Yahuda Kralı Hizkiya'nın adamları derledi.
To również są przysłowia Salomona, które przepisali mężowie Ezechiasza, króla Judy.
2 Tanrı'yı gizli tuttuğu şeyler için, Krallarıysa açığa çıkardıkları için yüceltiriz.
Chwałą Boga jest sprawę taić, ale chwałą królów – dociekać sprawy.
3 Göğün yüksekliği, yerin derinliği gibi, Kralların aklından geçen de kestirilemez.
Wysokość niebios i głębia ziemi, i serca królów są niezbadane.
4 Cürufu gümüşten ayırınca, Kuyumcunun işleyeceği madde kalır.
Usuń żużel ze srebra, a wyjdzie naczynie dla złotnika.
5 Kötüleri kralın huzurundan uzaklaştırırsan Kralın tahtı adaletle pekişir.
Usuń niegodziwego sprzed króla, a jego tron umocni się w sprawiedliwości.
6 Kralın önünde kendini yüceltme, Önemli kişiler arasında yer edinmeye çalışma.
Nie wywyższaj się przed królem i nie stawaj na miejscu wielkich;
7 Çünkü kralın seni bir soylunun önünde alaşağı etmesindense, Sana, “Yukarıya gel” demesi yeğdir.
Bo lepiej, żeby ci powiedziano: Podejdź tu, niż żeby cię poniżono przed księciem, którego twoje oczy widziały.
8 Gördüklerinle hemencecik mahkemeye başvurma; Çünkü başkası seni utandırabilir, Sonra ne yapacağını bilemezsin.
Nie spiesz się do kłótni, bo na końcu [nie będziesz wiedział], co zrobić, gdy cię zawstydzi twój bliźni.
9 Davanı doğrudan komşunla gör; Başkasının sırrını açıklama.
Załatw sprawę ze swoim bliźnim i nie zdradzaj tajemnicy drugiemu;
10 Yoksa işiten seni utandırabilir Ve bu kötü ün yakanı bırakmaz.
By ten, który słucha, nie zawstydził cię, a twoja niesława nie przylgnęła do ciebie.
11 Yerinde söylenen söz, Gümüş oymalardaki altın elma gibidir.
Odpowiednio wypowiedziane słowo [jest jak] złote jabłko w srebrnych rzeźbach.
12 Altın küpe ya da altın bir süs neyse, Dinleyen kulak için bilgenin azarlaması da öyledir.
Jak złoty kolczyk i klejnot ze szczerego złota tak jest dla uszu posłusznego ten, który mądrze strofuje.
13 Hasatta kar serinliği nasılsa, Güvenilir ulak da kendisini gönderenler için öyledir. Böyle biri efendilerinin canına can katar.
Czym chłód śniegu w czasie żniwa, [tym] wierny posłaniec dla tych, którzy go posyłają, bo pokrzepia dusze swych panów.
14 Yağmursuz bulut ve yel nasılsa, Vermediği armağanla övünen kişi de öyledir.
Człowiek, który się chlubi zmyślonym darem, jest jak chmury i wiatr bez deszczu.
15 Sabırla bir hükümdar bile ikna edilir, Tatlı dil en güçlü direnci kırar.
Cierpliwością można przekonać władcę, a łagodny język łamie kości.
16 Bal buldun mu yeteri kadar ye, Fazla doyarsan kusarsın.
Czy znalazłeś miód? Zjedz tyle, ile trzeba, byś objadłszy się, nie zwrócił go.
17 Başkalarının evine seyrek git, Yoksa onları bezdirir, nefretini kazanırsın.
Oddal nogę od domu bliźniego, by nie miał cię dość i cię nie znienawidził.
18 Başkasına karşı yalancı tanıklık eden Topuz, kılıç ya da sivri ok gibidir.
Kto mówi fałszywe świadectwo przeciw swemu bliźniemu, [jest] młotem i mieczem, i ostrą strzałą.
19 Sıkıntılı günde haine güvenmek, Çürük dişe ya da sakat ayağa güvenmek gibidir.
Ufność w człowieka niewiernego w dniu ucisku jest [jak] złamany ząb i zwichnięta noga.
20 Dertli kişiye ezgi söylemek, Soğuk günde giysilerini üzerinden almaya, Ya da sodaya sirke katmaya benzer.
[Jak] ten, kto zabiera odzienie w czasie zimy i jak ocet na saletrze taki [jest ten], kto śpiewa pieśni smutnemu sercu.
21 Düşmanın acıkmışsa doyur, Susamışsa su ver.
Jeśli twój nieprzyjaciel jest głodny, nakarm go chlebem, a jeśli jest spragniony, napój go wodą;
22 Bunu yapmakla onu utanca boğarsın Ve RAB seni ödüllendirir.
Bo zgarniesz rozżarzone węgle na jego głowę, a PAN cię nagrodzi.
23 Kuzeyden esen rüzgar nasıl yağmur getirirse, İftiracı dil de öfkeli bakışlara yol açar.
[Jak] północny wiatr przepędza deszcz, tak gniewna twarz [przepędza] plotkarski język.
24 Kavgacı kadınla aynı evde oturmaktansa, Damın köşesinde oturmak yeğdir.
Lepiej mieszkać w kącie pod dachem niż z kłótliwą żoną w przestronnym domu.
25 Susamış kişi için soğuk su neyse, Uzak ülkeden gelen iyi haber de öyledir.
[Jak] zimna woda dla pragnącej duszy, [tak] dobra wieść z dalekiej ziemi.
26 Kötünün önünde pes eden doğru kişi, Suyu bulanmış pınar, kirlenmiş kuyu gibidir.
[Jak] zmącone źródło i zepsuty zdrój, [tak] sprawiedliwy, który upada przed niegodziwym.
27 Fazla bal yemek iyi değildir; Hep yüceltilmeyi beklemek de...
Niedobrze jest jeść za dużo miodu, a szukanie własnej chwały nie jest chwałą.
28 Kendini denetleyemeyen kişi Yıkılmış sursuz kent gibidir.
Człowiek, który nie panuje nad swoim duchem, jest [jak] miasto zburzone [i] bez muru.
