Süleyman'In Özdeyişleri 23
1 Bir önderle yemeğe oturduğunda Önüne konulana dikkat et.
When you sit down for a meal with a ruler, look carefully at what is placed before you,
2 İştahına yenilecek olursan, Daya bıçağı kendi boğazına.
and cut down if you have a big appetite.
3 Onun lezzetli yemeklerini çekmesin canın, Böyle yemeğin ardında hile olabilir.
Don't be greedy for his fancy food, for it's offered with deceptive motives.
4 Zengin olmak için didinip durma, Çıkar bunu aklından.
Don't wear yourself out trying to get rich—be wise enough not to bother!
5 Servet göz açıp kapayana dek yok olur, Kanatlanıp kartal gibi göklere uçar.
It disappears in the blink of an eye, suddenly growing wings and flying off into the sky like an eagle.
6 Cimrinin verdiği yemeği yeme, Lezzetli yemeklerini çekmesin canın.
Don't accept meal invitations from miserly people; don't be greedy for their fancy food,
7 Çünkü yediğin her şeyin hesabını tutar, “Ye, iç” der sana, Ama yüreği senden yana değildir.
for what they're thinking inside is what they really are. They say, “Come on, eat and drink!”—but in their minds they don't really care about you.
8 Yediğin azıcık yemeği kusarsın, Söylediğin güzel sözler de boşa gider.
You'll vomit up the little pieces you've eaten, and your kind words of appreciation will be wasted.
9 Akılsıza öğüt vermeye kalkma, Çünkü senin sözlerindeki sağduyuyu küçümser.
Don't talk to stupid people because they'll ridicule your wise words.
10 Eski sınır taşlarının yerini değiştirme, Öksüzlerin toprağına el sürme.
Don't move ancient boundary markers, and don't encroach on fields belonging to orphans,
11 Çünkü onların Velisi güçlüdür Ve onların davasını sana karşı O yürütür.
for their Protector is powerful and he will plead their case against you.
12 Uyarıları zihnine işle, Bilgi dolu sözlere kulak ver.
Focus your mind on instruction; listen intently to words of knowledge.
13 Çocuğunu terbiye etmekten geri kalma, Onu değnekle dövsen de ölmez.
Don't keep from disciplining your children—a beating won't kill them.
If you use physical correction you can save them from death. (Sheol h7585)
15 Oğlum, bilge yürekli olursan, Benim yüreğim de sevinir.
My son, if you think wisely then I'll be happy;
16 Dudakların doğru konuştuğunda Gönlüm de coşar.
I'll be delighted when you say what's right.
17 Günahkârlara imrenmektense, Sürekli RAB korkusunda yaşa.
Don't think enviously of sinners, but always remember to honor the Lord,
18 Böylece bir geleceğin olur Ve umudun boşa çıkmaz.
for there's definitely a future for you, and your hope will not be crushed.
19 Oğlum, dinle ve bilge ol, Yüreğini doğru yolda tut.
Pay attention, my son, and be wise; make sure your mind concentrates on following the right way.
20 Aşırı şarap içenlerle, Ete düşkün oburlarla arkadaşlık etme.
Don't join in with people who drink too much wine or who stuff themselves with meat.
21 Çünkü ayyaş ve obur kişi yoksullaşır, Uyuşukluk da insana paçavra giydirir.
For people who get drunk and overeat lose all they've got, and they spend so much time dozing that all they have left to wear is rags.
22 Sana yaşam veren babanın sözlerine kulak ver, Yaşlandığı zaman anneni hor görme.
Pay attention to your father, and don't disregard your mother when she's old.
23 Gerçeği satın al ve satma; Bilgeliği, terbiyeyi, aklı da.
Invest in truth—and don't sell it! Invest in wisdom, instruction, and understanding.
24 Doğru kişinin babası coştukça coşar, Bilgece davranan oğulun babası sevinir.
Children who do right make their fathers very happy; a wise son brings joy to his father.
25 Annenle baban seninle coşsun, Seni doğuran sevinsin.
Make your father and mother happy; bring joy to her who gave birth to you.
26 Oğlum, beni yürekten dinle, Gözünü gittiğim yoldan ayırma.
My son, give me your undivided attention, and cheerfully follow my example.
27 Çünkü fahişe derin bir çukur, Ahlaksız kadın dar bir kuyudur.
A prostitute is like being trapped in a pit; an immoral woman is like getting stuck a narrow well,
28 Evet, soyguncu gibi pusuda bekler Ve birçok erkeği yoldan çıkarır.
Like a robber, she lies in wait ready to ambush men and make more of them unfaithful to their wives.
29 Ah çeken kim? Vah çeken kim? Kimdir çekişip duran? Yakınan kim? Boş yere yaralanan kim? Gözleri kanlı olan kim?
Who's in trouble? Who's in pain? Who's arguing? Who's complaining? Who's injured for no reason? Who's got bloodshot eyes?
30 İçmeye oturup kalkamayanlar, Karışık şarapları denemeye gidenlerdir.
—those who spend a long time drinking wine, those who are always trying some new cocktail.
31 Şarabın kızıl rengine, Kadehte ışımasına, Boğazdan aşağı süzülüvermesine bakma.
Don't let the look of wine tempt you—how red it is, how it sparkles in the cup, how smooth it feels as it goes down.
32 Sonunda yılan gibi ısırır, Engerek gibi sokar.
In the end it bites like a serpent, it stings like a snake.
33 Gözlerin garip şeyler görür, Aklından ahlaksızlıklar geçer.
You'll hallucinate, seeing strange things, and your confused mind will make you say all kinds of craziness.
34 Kendini kâh denizin ortasında, Kâh gemi direğinin tepesinde yatıyor sanırsın.
You'll stumble around like you're on the rolling ocean, you'll be tossed about like someone lying down at the top of a ship's mast, saying,
35 “Dövdüler beni ama incinmedim, Vurdular ama farketmedim” dersin, “Yeniden içmek için ne zaman ayılacağım?”
“People punched me, but it didn't hurt me; they beat me, but I didn't feel a thing. I've got to get up because I need another drink.”
