Süleyman'In Özdeyişleri 10
1 Süleyman'ın özdeyişleri: Bilge çocuk babasını sevindirir, Akılsız çocuk annesini üzer.
These [are more] proverbs/wise sayings from Solomon: If children are wise, they cause their parents to be happy; but if children are foolish, they cause their parents to be very sad.
2 Haksızca kazanılan servetin yararı yoktur, Ama doğruluk ölümden kurtarır.
Money that you get by doing dishonest/wicked things will really not benefit you; but by living righteously you will live for (a long time/many years).
3 RAB doğru kişiyi aç komaz, Ama kötülerin isteğini boşa çıkarır.
Yahweh does not allow righteous [people] to starve, but he will prevent wicked [people] from getting what they want.
4 Tembel eller insanı yoksullaştırır, Çalışkan el zengin eder.
Lazy people [soon] become poor; it is those who work hard who become rich.
5 Aklı başında evlat ürünü yazın toplar, Hasatta uyuyansa ailesinin yüzkarasıdır.
Those who are wise, harvest the crops when they are ripe; it is shameful/disgraceful to sleep [and not work] during harvest time.
6 Bereket doğru kişinin başına yağar, Kötülerse zorbalıklarını sözle gizler.
Righteous [people will] be blessed [by God]; [the nice things] that wicked [people] say [MTY] [sometimes] conceal the fact that they [are planning to] act violently.
7 Doğrular övgüyle, Kötüler nefretle anılır.
After righteous [people die], other people are blessed as they remember [what those people did before they died]; but we will soon forget wicked people [MTY] after they die.
8 Bilge kişi buyrukları kabul eder, Çenesi düşük ahmaksa yıkıma uğrar.
Wise people heed good instruction/advice, but people who talk foolishly will ruin themselves.
9 Dürüst kişi güvenlik içinde yaşar, Ama hileli yoldan giden açığa vurulacaktır.
Honest people will be safe, but [others] (OR, God) will find out those who are dishonest.
10 Sinsice göz kırpan, acılara neden olur. Çenesi düşük ahmak da yıkıma uğrar.
Those who signal with their eyes [that they are about to do something that is wrong] cause trouble, but those who rebuke others truthfully cause them to be peaceful.
11 Doğru kişinin ağzı yaşam pınarıdır, Kötülerse zorbalıklarını sözle gizlerler.
What righteous [people] say [MTY] is [like] a fountain that (gives life/enables people to live many years) [MET], but what wicked [people] say [MTY] hides [the fact] that they intend to act violently.
12 Nefret çekişmeyi azdırır, Sevgi her suçu bağışlar.
When we hate others, it causes quarrels, but if we love others, we forgive them [for the wrong things that they do].
13 Akıllı kişinin dudaklarından bilgelik akar, Ama sağduyudan yoksun olan sırtına kötek yer.
Those who have good sense say [MTY] what is wise, but people who do not have good sense must be punished.
14 Bilge kişi bilgi biriktirir, Ahmağın ağzıysa onu yıkıma yaklaştırır.
Wise people continue to learn all that they can, but when foolish people speak, they soon cause trouble.
15 Zenginin serveti onun kalesidir, Fakirin yoksulluğu ise onu yıkıma götürür.
The wealth that rich people have [protects them like a city is protected by a] strong wall around it [MET], but people who are poor suffer much [because they have no one to help them].
16 Doğru kişinin ücreti yaşamdır, Kötünün geliriyse kendisine cezadır.
If you are righteous, your reward will be a good life, [but] all that sinful people gain is to sin more.
17 Terbiyeye kulak veren yaşam yolunu bulur. Uyarıları reddedense başkalarını yoldan saptırır.
Those who pay attention when others try to (correct them/teach them what they are doing that is wrong) will live (happily/for many years); but those who reject being rebuked will not find the road to life (OR, cause others to go astray).
18 Nefretini gizleyen kişinin dudakları yalancıdır. İftira yayan akılsızdır.
Those who will not admit that they hate [others] are liars, and those who slander [others] are foolish.
19 Çok konuşanın günahı eksik olmaz, Sağduyulu kişiyse dilini tutar.
When people talk a lot, that will lead them to sin a lot [by what they say]; if you are wise, you will refuse to say very much.
20 Doğru kişinin dili saf gümüş gibidir, Kötünün niyetleriyse değersizdir.
What righteous/good [people] say [MTY] is [as valuable as] pure silver [MET]; what wicked [people] think is worthless.
21 Doğru kişinin sözleri birçoklarını besler, Ahmaklarsa sağduyu yoksunluğundan ölür.
What righteous [people] say [MTY] benefits many [people], but foolish people die because of the stupid [things that they do].
22 RAB'bin bereketidir kişiyi zengin eden, RAB buna dert katmaz.
Yahweh blesses [some people] by enabling them to become rich, and working hard will not make them to become richer (OR, and he will not also cause them to become sad).
23 Kötülük akılsızlar için eğlence gibidir. Aklı başında olanlar içinse bilgelik aynı şeydir.
Foolish people (have fun/enjoy) doing what is wrong, but wise/sensible people enjoy doing what is wise.
24 Kötü kişinin korktuğu başına gelir, Doğru kişiyse dileğine erişir.
Righteous [people] will get the good things that they want/desire, but what wicked [people] are afraid of is what will happen to them.
25 Kasırga gelince kötü kişiyi silip götürür; Ama doğru kişi sonsuza dek ayakta kalır.
When storms come, the wicked will (be blown away/never be safe), but righteous [people will] be safe forever.
26 Dişler için sirke, Gözler için duman neyse, Tembel ulak da kendisini gönderen için öyledir.
We do not like a lazy person who refuses to do the job that he is given to do, [just] like we do not like vinegar in our mouths or smoke in our eyes.
27 RAB korkusu ömrü uzatır, Kötülerin yıllarıysa kısadır.
If you revere Yahweh, you will live for a long time; but wicked [people] die before they become old.
28 Doğrunun umudu onu sevindirir, Kötünün beklentileriyse boşa çıkar.
Righteous [people] confidently expect [that good things will happen to them], and that causes them to be happy/joyful; but when wicked [people] confidently expect something good to happen, it does not happen.
29 RAB'bin yolu dürüst için sığınak, Fesatçı içinse yıkımdır.
Yahweh protects [MET] those who live righteously, but he destroys those who do what is evil.
30 Doğru kişi hiçbir zaman sarsılmaz, Ama kötüler ülkede kalamaz.
Righteous [people] will always be secure [LIT], but wicked people will be removed from their land (OR, from this earth).
31 Doğru kişinin ağzı bilgelik üretir, Sapık dilse kesilir.
Righteous people [MTY] say things that are wise, but [God] will shut the mouths of people [MTY] who say what is not true.
32 Doğru kişinin dudakları söylenecek sözü bilir, Kötünün ağzındansa sapık sözler çıkar.
Righteous people [MTY] know what to say that is acceptable, but wicked [people] [MTY] are [constantly] saying things that are not true.
