Süleyman'In Özdeyişleri 1
1 Davut oğlu İsrail Kralı Süleyman'ın özdeyişleri:
Притчи на Давидовия син Соломон, Израилев цар,
2 Bu özdeyişler, bilgeliğe ve terbiyeye ulaşmak, Akıllıca sözleri anlamak,
Записани за да познае някой мъдрост и поука, За да разбере благоразумни думи,
3 Başarıya götüren terbiyeyi edinip Doğru, haklı ve adil olanı yapmak,
За да приеме поука за мъдро постъпване, В правда, съдба и справедливост,
4 Saf kişiyi ihtiyatlı, Genç adamı bilgili ve sağgörülü kılmak içindir.
За да се даде остроумие на простите, знание и разсъждение на младежа,
5 Özdeyişlerle benzetmeleri, Bilgelerin sözleriyle bilmecelerini anlamak için Bilge kişi dinlesin ve kavrayışını artırsın, Akıllı kişi yaşam hüneri kazansın.
За да слуша мъдрият и да стане по-мъдър И за да достигне разумният здрави начала,
За да се разбират притча и иносказание, Изреченията на мъдрите и гатанките им.
7 RAB korkusudur bilginin temeli. Ahmaklarsa bilgeliği ve terbiyeyi küçümser.
Страх от Господа е начало на мъдростта; Но безумният презира мъдростта и поуката.
8 Oğlum, babanın uyarılarına kulak ver, Annenin öğrettiklerinden ayrılma.
Сине мой, слушай поуката на баща си, И не отхвърляй наставлението на Майка си,
9 Çünkü bunlar başın için sevimli bir çelenk, Boynun için gerdanlık olacaktır.
Защото те ще бъдат благодатен венец за главата ти, И огърлица около шията ти.
10 Oğlum, seni ayartmaya çalışan günahkârlara teslim olma.
Сине мой, ако грешните те прилъгват, Да се не съгласиш.
11 Şöyle diyebilirler: “Bizimle gel, Adam öldürmek için pusuya yatalım, Zevk uğruna masum kişileri tuzağa düşürelim.
Ако рекат: Ела с нас, Нека поставим засада за кръвопролитие. Нека причакаме без причина невинния,
Както ада нека ги погълнем живи, Даже съвършените, като ония, които слизат в рова, (Sheol h7585)
13 Bir sürü değerli mal ele geçirir, Evlerimizi ganimetle doldururuz.
Ще намерим всякакъв скъпоценен имот, Ще напълним къщите си с користи,
14 Gel, sen de bize katıl, Tek bir kesemiz olacak.”
Ще хвърлим жребието си като един от нас, Една кесия ще имаме всички;
15 Oğlum, böyleleriyle gitme, Onların tuttuğu yoldan uzak dur.
Сине мой, не ходи на пътя с тях, Въздържай ногата си от пътеката им,
16 Çünkü ayakları kötülüğe koşar, Çekinmeden kan dökerler.
Защото техните нозе тичат към злото, И бързат да проливат кръв.
17 Kuşların gözü önünde ağ sermek boşunadır.
Защото напразно се простира мрежа Пред очите на каква да било птица.
18 Başkasına pusu kuran kendi kurduğu pusuya düşer. Yalnız kendi canıdır tuzağa düşürdüğü.
И тия поставят засада против своята си кръв, Причакват собствения си живот.
19 Haksız kazanca düşkün olanların sonu böyledir. Bu düşkünlük onları canlarından eder.
Такива са пътищата на всеки сребролюбец: Сребролюбието отнема живота на завладените от него.
20 Bilgelik dışarıda yüksek sesle haykırıyor, Meydanlarda sesleniyor.
Превъзходната мъдрост възгласява по улиците, Издига гласа си по площадите,
21 Kalabalık sokak başlarında bağırıyor, Kentin giriş kapılarında sözlerini duyuruyor:
Вика по главните места на пазарите, При входовете на портите, възвестява из града думите си:
22 “Ey budalalar, budalalığı ne zamana dek seveceksiniz? Alaycılar ne zamana dek alay etmekten zevk alacak? Akılsızlar ne zamana dek bilgiden nefret edecek?
Глупави, до кога ще обичате глупостта? Присмивачите до кога ще се наслаждавате на присмивките си, И безумните ще мразят знанието?
23 Uyardığımda yola gelin, o zaman size yüreğimi açar, Sözlerimi anlamanıza yardım ederim.
Обърнете се при изобличението ми. Ето, аз ще излея духа си на вас, Ще ви направя да разберете словата ми.
24 Ama sizi çağırdığım zaman beni reddettiniz. Elimi uzattım, umursayan olmadı.
Понеже аз виках, а вие отказахте да слушате, Понеже простирах ръката си, а никой не внимаваше,
25 Duymazlıktan geldiniz bütün öğütlerimi, Uyarılarımı duymak istemediniz.
Но отхвърлихте съвета ми, И не приехте изобличението ми,
26 Bu yüzden ben de felaketinize sevineceğim. Belaya uğradığınızda, Bela üzerinize bir fırtına gibi geldiğinde, Bir kasırga gibi geldiğinde felaketiniz, Sıkıntıya, kaygıya düştüğünüzde, Sizinle alay edeceğim.
То аз ще се смея на вашето бедствие, Ще се присмея, когато ви нападне страхът,
Когато ви нападне страхът, като опустошителна буря, И бедствието ви се устреми като вихрушка, Когато скръб и мъки ви нападнат,
28 O zaman beni çağıracaksınız, Ama yanıtlamayacağım. Var gücünüzle arayacaksınız beni, Ama bulamayacaksınız.
Тогава те ще призоват, но аз няма да отговоря, Ревностно ще ме търсят, но няма да ме намерят.
29 Çünkü bilgiden nefret ettiniz. RAB'den korkmayı reddettiniz.
Понеже намразиха знанието, И не разбраха страха от Господа,
30 Öğütlerimi istemediniz, Uyarılarımın tümünü küçümsediniz.
Не приеха съвета ми, И презряха всичкото ми изобличение,
31 Bu nedenle tuttuğunuz yolun meyvesini yiyeceksiniz, Kendi düzenbazlığınıza doyacaksınız.
Затова, ще ядат от плодовете на своя си път, И ще се наситят от своите си измислици.
32 Bön adamlar dönekliklerinin kurbanı olacak. Akılsızlar kaygısızlıklarının içinde yok olup gidecek.
Защото глупавите ще бъдат умъртвени от своето си отстъпване, И безумните ще бъдат погубени от своето си безгрижие,
33 Ama beni dinleyen güvenlik içinde yaşayacak, Kötülükten korkmayacak, huzur bulacak.”
Но всеки, който ме слуша, ще живее в безопасност, И ще бъде спокоен без да се бои от зло.
