Elçilerin İşleri 7
1 Başkâhin, “Bu iddialar doğru mu?” diye sordu.
Тунчи баро рашай пушля Стэфанос: — Када чячес кадя?
2 İstefanos şöyle karşılık verdi: “Kardeşler ve babalar, beni dinleyin. Atamız İbrahim daha Mezopotamya'dayken, Harran'a yerleşmeden önce, yüce Tanrı ona görünüp şöyle dedi: ‘Ülkeni, akrabalarını bırak, sana göstereceğim ülkeye git.’
Вов пхэндя: — Пхрала и дада, выашунэнтэ! Кала амаро дад Авраамо инке на пэрэтрадя андо Харано и жувэлас андэ Месопотамия, Дэл славако авиля лэстэ
и пхэндя: «Ужа пай пхув тири и лэ родостар тирэстар и жа кай пхув, сави Мэ тути сикавава».
4 “Bunun üzerine İbrahim Kildaniler'in ülkesini bırakıp Harran'a yerleşti. Babasının ölümünden sonra da Tanrı onu oradan alıp şimdi sizin yaşadığınız bu ülkeye getirdi.
Тунчи вов жыля пай пхув халдеёндири и авиля андо Харано. Ай котар, кала муля лэско дад, о Дэл пэрэандярдя лэс андэ кадья пхув, андэ сави тумэ икхатар жувэн.
5 Burada ona herhangi bir miras, bir karış toprak bile vermemişti. Ama İbrahim'in o sırada hiç çocuğu olmadığı halde, Tanrı bu ülkeyi mülk olarak ona ve ondan sonra gelecek torunlarına vereceğini vaat etti.
И на дя лэсти пэр латэ нисаво котор пхув, а пхэндя, со отдэла кадья пхув лэсти и лэстирэ бэяцэнди тунчи, кала вов инке сас бибэяцэнго.
6 Tanrı şöyle dedi: ‘Senin soyun yabancı bir ülkede, gurbette yaşayacak. Dört yüz yıl köle olarak çalıştırılacak, baskı görecek.
И пхэндя лэсти о Дэл: «Тирэ бэяцэ авэна найчяченца андэ найпэстири пхув, и лэн терэна бутярнэнца, и онэ андярэна грыжа штаршэл бэрша.
7 Ama ben kölelik edecekleri ulusu cezalandıracağım. Bundan sonra oradan çıkacak ve bana bu yerde tapınacaklar.’
Нэ Мэ, — пхэндя о Дэл, — авава тэ сындосарав кодва народо, кастэ онэ авэна бутярнэнца, и тунчи онэ выжана и авэна тэ тэлён Манди пэ кадва тхан».
8 Sonra Tanrı onunla, sünnete dayalı antlaşmayı yaptı. Böylelikle İbrahim, İshak'ın babası oldu ve onu sekiz günlükken sünnet etti. Ve İshak Yakup'un, Yakup da on iki büyük atamızın babası oldu.
Тунчи Вов дя лэсти завето тэ обшынэлпэ. Авраамо, кала бэяндиля Исаако, обшындя лэс андо охто дес. Кав Исаако бэяндиля Иаково, ай кав Иаково — дэшудуй патриархоря.
9 “Yusuf'u kıskanan atalarımız, onu köle olarak Mısır'a sattılar. Ama Tanrı onunlaydı ve onu bütün sıkıntılarından kurtardı. Ona bilgelik vererek Mısır Firavunu'nun gözüne girmesini sağladı. Firavun da onu Mısır ve bütün saray halkı üzerine yönetici atadı.
Патриархоря завистятар битиндэ Иосифос андо Египто. Нэ Дэл сас лэса
и фэрисардя лэс всаворя грыжатар. Вов дя Иосифости годи и мищимос англав фараоно, тхагар египтонэнго. Ай кодва тердя лэс пхурэдэрэса андо Египто и андо всаворо пэско чер.
11 “Sonra bütün Mısır ve Kenan ülkesini kıtlık vurdu, büyük sıkıntılar başladı. Atalarımız yiyecek bulamadılar.
Тунчи авиле бокхалимос и бари грыжа пэ всаворэ пхувья Египто и Ханаано. Амарэ дада никай на аракхэнас хамос.
12 Mısır'da tahıl bulunduğunu duyan Yakup, atalarımızı oraya ilk yolculuklarına gönderdi.
Кала Иаково ашундя, кай андо Египто исин марно, вов бишалдя кордэ амарэ дадэн екх моло.
13 Mısır'a ikinci gelişlerinde Yusuf kardeşlerine kimliğini açıkladı. Firavun böylece Yusuf'un ailesini tanımış oldu.
Ай сар онэ авиле авэр моло, Иосифо отпхэрнадяпэ пэстирэ пхралэнди, и фараоно ужангля пала Иосифоско родо.
14 Yusuf haber yollayıp babası Yakup'u ve bütün akrabalarını, toplam yetmiş beş kişiyi çağırttı.
Тунчи Иосифо бишалдя и акхардя пэстирэс дадэс Иаковос и всаворо пэско родо, савэс сас эхтадэш панч манушэн.
15 Böylece Yakup Mısır'a gitti. Kendisi de atalarımız da orada öldüler.
Иаково авиля андо Египто. Котэ муле вов и дада амарэ.
16 Kemikleri sonra Şekem'e getirilerek İbrahim'in Şekem'de Hamor oğullarından bir miktar gümüş karşılığında satın almış olduğu mezara konuldu.
Лэндирэ тилоря сас пэрэандярдэ андо Шэхемо и тховдэ андо склэпо, саво тиндя Авраамо палай рупунэ кай шавэ Хаморостирэ андо Шэхемо.
17 “Tanrı'nın İbrahim'e verdiği sözün gerçekleşeceği zaman yaklaştığında, Mısır'daki halkımızın nüfusu bir hayli çoğalmıştı.
И сар майпашэ сас вряма, кала тердяпэ кода, пала со Дэл солахалас лэ Авраамости, амарэн манушэн ашэлас майбут андо Египто,
18 Sonunda Yusuf hakkında bilgisi olmayan yeni bir kral Mısır'da tahta çıktı.
жыкай кодья вряма, сар андо Египто вазгляпэ авэр тхагар, саво на жанэлас Иосифос.
19 Bu adam, halkımıza karşı haince davrandı, atalarımıza kötülük etti. Onları, yeni doğan çocuklarını açıkta bırakıp ölüme terk etmeye zorladı.
Кадва хрантимаса обжаласпэ амарэ народоса, стасавэлас дадэн амарэн, терэлас кадя, соб онэ тэ вышон пэстирэн бэяцэн, савэ найдэлмут бэяндиле, кай кола тэ мэрэн.
20 “O sırada, son derece güzel bir çocuk olan Musa doğdu. Musa, üç ay babasının evinde beslendikten sonra açıkta bırakıldı. Firavunun kızı onu bulup evlat edindi ve kendi oğlu olarak yetiştirdi.
Андэ кадья вряма бэяндиля Моисеё, вов сас шукар англав Дэл. Трин шон лэс праварэнас андо чер лэстирэ дадэстэ.
А сар сас шуто, лэс ля щей фараоностири и барярдя лэс, сар пэстирэс шавэс.
22 Musa, Mısırlılar'ın bütün bilim dallarında eğitildi. Gerek sözde, gerek eylemde güçlü biri oldu.
Моисеё сас сытярдо всаворя египтостиряти годяти и сас зорало андэ лава и рындоря.
23 “Kırk yaşını doldurunca Musa'nın yüreğinde öz kardeşleri İsrailoğulları'nın durumunu yakından görme arzusu doğdu.
Сар лэсти ашыля саранда бэрш, авиля лэсти по води тэ авэл кай пэстирэ пхрала, шавэ Израилёстирэ.
24 Onlardan birine haksızlık edildiğini gören Musa, onu savundu. Haksızlığı yapan Mısırlı'yı öldürerek ezilenin öcünü aldı.
И удикхля, сар екхэсти лэндар египтянино терэлас бида. Вов тэрдиля пала лэстэ, отпотиндя вражымарести и умардя египтянинос.
25 ‘Kardeşlerim Tanrı'nın benim aracılığımla kendilerini kurtaracağını anlarlar’ diye düşünüyordu. Ama onlar bunu anlamadılar.
Вов гындолас, лэстирэ пхрала полэна, со Дэл лэстирэса вастэса дэл лэнди фэрисаримос, нэ онэ на полинэ.
26 Ertesi gün Musa, kavga eden iki İbrani'yle karşılaşınca onları barıştırmak istedi. ‘Efendiler’ dedi, ‘Siz kardeşsiniz. Niye birbirinize haksızlık ediyorsunuz?’
Пэ авэр дес, кала коисавэ андай лэндэ марэнаспэ, вов авиля и закамля тэ андярэл лэн кав миро, пхэндя: «Муршалэ, тумэ ж пхрала! Пэр со терэн бида екх екхэсти?»
27 “Ne var ki, soydaşına haksızlık eden kişi Musa'yı yana iterek, ‘Kim seni başımıza yönetici ve yargıç atadı?’ dedi.
Нэ кодва, ко терэлас бида лэ пашутнэсти, отшутя лэс пэстар тай пхэндя: «Ко тут тховдя пхурэдэрэса и сындомареса паша амэндэ?
28 ‘Yoksa dün Mısırlı'yı öldürdüğün gibi beni de mi öldürmek istiyorsun?’
Чи на камэс ту и ман тэ умарэс, сар арати умардян египтянинос?»
29 Bu söz üzerine Musa Midyan ülkesine kaçtı. Orada gurbette yaşadı ve iki oğul babası oldu.
Кала Моисеё ашундя кала лава, вов нашля тай ашыляпэ тэ жувэл андэ пхув Мадиамо, котэ андэ лэстэ бэяндиле дуй шавэ.
30 “Kırk yıl geçtikten sonra Musa'ya, Sina Dağı'nın yakınlarındaki çölde, yanan bir çalının alevleri içinde bir melek göründü.
Кала прожыля саранда бэрша, андэ мал, пашав плай Синаё кав Моисеё авиля ангело андэ яг, сави пхаболас андо пусаимаско кустарнико.
31 Musa gördüklerine şaştı. Daha yakından bakmak için yaklaştığında, Rab ona şöyle seslendi: ‘Senin atalarının Tanrısı, İbrahim'in, İshak'ın ve Yakup'un Tanrısı benim.’ Korkuyla titreyen Musa bakmaya cesaret edemedi.
Моисеё дивосайля, кала удикхля када. Вов поджыля тэ подикхэл пэ када и ашундя котар гласо лэ Раеско:
«Мэ Дэл тирэ дадэнго, Дэл Авраамоско, Исаакоско и Иаковоско». Моисеё тиноласпэ даратар и на ваздэлас пэстирэ якха.
33 “Sonra Rab, ‘Çarıklarını çıkar! Çünkü bastığın yer kutsal topraktır’ dedi.
Рай пхэндя лэсти: «Злэ пэрналэ пай тирэ пэрнэ, колэсти со пхув, пэ сави ту тэрдёс — свэнто.
34 ‘Mısır'da halkıma yapılan baskıyı yakından gördüm, iniltilerini duydum ve onları kurtarmaya geldim. Şimdi gel, seni Mısır'a göndereceğim.’
Мэ дикхлем, сар стасавэн Мэрно народо андо Египто, и ашундэм лэско ровимос, и авилем тэ фэрисарав лэс. Ай икхатар жа, Мэ бишалав тут андо Египто».
35 “Bu Musa, ‘Kim seni yönetici ve yargıç atadı?’ diye reddettikleri Musa'ydı. Tanrı onu, çalıda kendisine görünen meleğin aracılığıyla yönetici ve kurtarıcı olarak gönderdi.
Калэс Моисеёс, савэстар онэ отпхэндэпэ лавэнца: «Ко тховдя тут пхурэдэрэса и сындомареса?» — Дэл бишалэл сар пхурэдэрэс и фэрисаримарес черэз ангелос, саво сикадиля лэсти андав пусаимаско кустарнико.
36 Halkı Mısır'dan çıkaran, orada, Kamış Denizi'nde ve kırk yıl boyunca çölde belirtiler ve harikalar yapan oydu.
Кадва выандярдя лэн тай тердя диворя и шпэры андэ пхув Египто, и андо Лоло море, и андэ мал саранда бэрш.
37 İsrailoğulları'na, ‘Tanrı size kendi kardeşlerinizin arasından benim gibi bir peygamber çıkaracak’ diyen Musa odur.
Када кодва Моисеё, саво пхэндя шавэнди Израилёстирэнди: «Андай тумарэ пхрала о Дэл тховэла тумэнди пророкос, сар тховдя ман».
38 Çöldeki topluluğun arasında yaşamış, Sina Dağı'nda kendisiyle konuşan melekle ve atalarımızla birlikte bulunmuş olan odur. Bize iletmek üzere yaşam dolu sözler aldı.
Када кодва, саво стидяпэ андэ мал лэ амарэнца дадэнца и лэ ангелоса, саво дэлас дума лэса по плай Синаё. Када вов приля жундэ лава, кай тэ пэрэдэл амэнди.
39 “Ne var ki, atalarımız onun sözünü dinlemek istemediler. Onu reddettiler, Mısır'a dönmeyi özler oldular.
Амарэ дада на закамле тэ кандэн Моисеёс, нэ отшутэ лэс тай тходэ андо води тэ рисавэн андо Египто.
40 Harun'a, ‘Bize öncülük edecek ilahlar yap’ dediler. ‘Çünkü bizi Mısır'dan çıkaran o Musa'ya ne oldu bilmiyoruz!’
Онэ пхэндэ Аароности: «Стер амэнди дэвлэн, савэ жана англай амэндэ, пала кода со амэ на жанас, со тердяпэ лэ Моисеёса, саво выандярдя амэн андай Египтостири пхув».
41 Ve o günlerde buzağı biçiminde bir put yapıp ona kurban sundular. Kendi elleriyle yaptıkları bu put için bir şenlik düzenlediler.
Ай андэ кола деса онэ стердэ гурувэс тай андэ жэртва идолости и лошавэнас колэсти, со стердэ пэстирэ вастэнца.
42 Bu yüzden Tanrı onlardan yüz çevirip onları göksel cisimlere kulluk etmeye terk etti. Peygamberlerin kitabında yazılmış olduğu gibi: ‘Ey İsrail halkı, Çölde kırk yıl boyunca Bana mı sunular, kurbanlar sundunuz?
Дэл отрисайля лэндар и ашадя лэн тэ тэлён чергаенди пав болыбэн, сар пистросардо андэ лила пророкондирэ: «Чер Израилёско! Чи зашынэнас тумэ, чи анэнас жэртворя всаворэ саранда бэрш андэ мал?
43 Siz Molek'in çadırını Ve ilahınız Refan'ın yıldızını taşıdınız. Tapınmak için yaptığınız putlardı bunlar. Bu yüzden sizi Babil'in ötesine süreceğim.’
Тумэ линэ пэса катуна Молохостири, чиргай тумарэс дэвлэс Ремфанос тай образоря, савэ тумэ стердэ, кай тэ тэлён лэнди. Пала када Мэ пэрэандярава тумэн майдур Вавилоностар».
44 “Çölde atalarımızın Tanıklık Çadırı vardı. Musa bunu, kendisiyle konuşan Tanrı'nın buyurduğu gibi, gördüğü örneğe göre yapmıştı.
Амарэ дадэндэ андэ мал сас Катуна Допхэнимастири. Кодва, Ко дэлас дума Моисеёса, припхэндя лэсти тэ терэл ла пав образо, саво кодва дикхля.
45 Tanıklık Çadırı'nı önceki kuşaktan teslim alan atalarımız, Yeşu'nun önderliğinde öteki ulusların topraklarını ele geçirdikleri zaman, çadırı yanlarında getirdiler. Ulusları atalarımızın önünden kovan, Tanrı'nın kendisiydi. Çadır Davut'un zamanına dek kaldı.
Кала амарэ дада прилинэ кадья Катуна, онэ и Исусо Навиёско заандярдэ ла андэ пхув народонэн, савэн Дэл вытрадя англай лэндэ. Кадя сас кай и вряма Давидостири,
46 Tanrı'nın beğenisini kazanmış olan Davut, Yakup'un Tanrısı için bir konut yapmaya izin istedi.
саво аракхля мищимос англав Дэл и мангэлас Лэстар, кай тэ аракхэл чер важ о родо Иаковоско.
47 Oysa Tanrı için bir ev yapan Süleyman oldu.
Ай о чер Лэсти стердя Соломоно.
48 “Ne var ki, en yüce Olan, elle yapılmış konutlarda oturmaz. Peygamberin belirttiği gibi, ‘Gök tahtım, Yeryüzü ayaklarımın taburesidir. Benim için nasıl bir ev yapacaksınız? Ya da, neresi dinleneceğim yer? Bütün bunları yapan elim değil mi? diyor Rab.’
Нэ Майбаро на жувэл андэ чера, савэ тердэ манушэнца. Пророко пхэнэл пала када:
«Болыбэн — Мэрно троно, и пхув — када тхан, кай Мэ тховав Пэстирэ пэрнэ! Саво чер тумэ терэна Манди? — пхэнэл о Рай. — Кай тэ авэл тхан Мэ тэ чиював?
Чи най Мэрно васт вся када стердя?»
51 “Ey dik kafalılar, yürekleri ve kulakları sünnet edilmemiş olanlar! Siz tıpkı atalarınıza benziyorsunuz, her zaman Kutsal Ruh'a karşı direniyorsunuz.
Тумэ — найкандунэ мануша барунэ воденца и затердэ канэнца! Тумэ всавори вряма вэрицайвэн Свэнтонэ Духости, сар тумарэ дада, кадя и тумэ!
52 Atalarınız peygamberlerin hangisine zulmetmediler ki? Adil Olan'ın geleceğini önceden bildirenleri de öldürdüler. Melekler aracılığıyla buyrulan Yasa'yı alıp da buna uymayan sizler, şimdi de Adil Olan'a ihanet edip O'nu katlettiniz!”
Кас андай пророкоря на гонисарэнас тумарэ дада? Онэ умардэ колэн, савэ пэ англал пхэнэнас, со авэла Чячимаско, ай икхатар тумэ прэдинэ тай умардэ Лэс!
Тумэ прилинэ о Законо, саво пэрэдинэ тумэнди ангелоря, нэ на ашыле тэ жувэн, сар вов пхэнэл.
54 Kurul üyeleri bu sözleri duyunca öfkeden kudurdular, İstefanos'a karşı dişlerini gıcırdattılar.
Кала онэ ашунэнас када, холятар росшынэнас водя и стасавэнас данда.
55 Kutsal Ruh'la dolu olan İstefanos ise, gözlerini göğe dikip Tanrı'nın görkemini ve Tanrı'nın sağında duran İsa'yı gördü.
Стэфано, пхэрдярдо Свэнтонэ Духоса, вазгля якха по болыбэн тай дикхля слава Дэвлэстири и Исусос, Саво тэрдёлас пай право риг Дэвлэстар.
56 “Bakın” dedi, “Göklerin açıldığını ve İnsanoğlu'nun Tanrı'nın sağında durmakta olduğunu görüyorum.”
— Дикхэн, — пхэндя вов, — мэ дикхав отпхэрнадо болыбэн и Шавэс Манушыканэс, Саво тэрдёл пай право риг Дэвлэстар.
57 Bunun üzerine kulaklarını tıkayıp çığlıklar atarak hep birlikte İstefanos'a saldırdılar.
Нэ онэ зацыписардэ зоралэ гласоса, затердэ пэстирэ кана и екхэтанэ хукле пэр лэстэ.
58 Onu kentten dışarı atıp taşa tuttular. İstefanos'a karşı tanıklık etmiş olanlar, kaftanlarını Saul adlı bir gencin ayaklarının dibine bıraktılar.
Онэ выандярдэ лэс палай форо и ашыле тэ шон андэр лэстэ бара. Допхэнимаря тховдэ пэстири йида кай пэрнэ тэрнэ манушэсти, савэс акхарэнас Савло.
59 İstefanos taş yağmuru altında, “Rab İsa, ruhumu al!” diye yakarıyordu.
Кала онэ шонас андо Стэфано бара, вов приакхардя Исусос: — Рай Исусо! Прилэ духо мэрно!
60 Sonra diz çökerek yüksek sesle şöyle dedi: “Ya Rab, bu günahı onlara yükleme!” Bunu söyledikten sonra gözlerini yaşama kapadı.
Тунчи пэля пэ чянга и фартэ зацыписайля: — Рай, мэк на авэл пэр лэндэ кадва бэзэх. Вов пхэндя кала лава и муля.
