Nehemaia 12

1 Pea ko e kau taulaʻeiki mo e kau Livai eni, naʻe ʻalu hake mo Selupepeli ko e foha ʻo Sialiteli, mo Sesua ko Selaia, mo Selemaia, mo Esela,

شېئالتىيەلنىڭ ئوغلى زەرۇببابەل ۋە يەشۇئا بىلەن بىرلىكتە [سۈرگۈنلۈكتىن] چىققان كاھىن ۋە لاۋىيلار تۆۋەندىكىلەر: ــ [كاھىنلار] سېرايا، يەرەمىيا، ئەزرا،

2 Mo ʻAmalia, mo Maluki, mo Hatusi,

ئامارىيا، ماللۇق، ھاتتۇش،

3 Mo Sikania, mo Lihumi, mo Melemoti,

شېكانىيا، رەھۇم، مەرەموت،

4 Mo Ito, mo Kinito, mo ʻApisa,

ئىددو، گىننىتوي، ئابىيا،

5 Mo Miamini, mo Moatia, mo Pilika,

مىيامىن، مائادىيا، بىلگاھ،

6 Mo Simaia, mo Soaialipi, mo Sitaia,

شېمايا، يوئارىب، يەدايا،

7 Mo Salu, mo ʻAmoki, mo Hilikia, mo Sitaia. Ko e kau tuʻukimuʻa eni ʻoe kau taulaʻeiki, pea ʻo honau ngaahi kāinga ʻi he ngaahi ʻaho ʻo Sesua.

ساللو، ئاموك، ھىلقىيا ۋە يەدايا. بۇلار بولسا يەشۇئانىڭ كۈنلىرىدە كاھىن بولغانلار ۋە ئۇلارنىڭ قېرىنداشلىرىنىڭ جەمەت باشلىقلىرى ئىدى.

8 Pea ko e kau Livai foki: ko Sesua, mo Pinui, mo Katimieli, mo Selepea, mo Siuta, mo Matania, ʻaia naʻe taki ki he fakafetaʻi, ʻaia mo hono ngaahi kāinga.

لاۋىيلاردىن بولسا يەشۇئا، بىننۇئىي، كادمىيەل، شەرەبىيا، يەھۇدا، ماتتانىيالار؛ ماتتانىيا ۋە ئۇنىڭ قېرىنداشلىرى تەشەككۈر-رەھمەتلەر ئېيتىشقا مەسئۇل بولدى.

9 Pea mo Pakipukia mo Uni, ko honau kāinga, naʻe hangatonu atu kiate kinautolu ʻi honau ngaahi lakanga.

ئۇلارنىڭ قېرىنداشلىرى باكبۇكىيا بىلەن ئۇننى نۆۋىتى بويىچە ئۇلار بىلەن ئۇدۇلمۇئۇدۇل خىزمەتتە تۇراتتى.

10 Pea naʻe tupu ʻia Sesua ʻa Soaikimi, pea tupu foki ʻia Soaikimi ʻa Iliasipi, pea tupu ʻia Iliasipi ʻa Sihoiata.

يەشۇئادىن يوياكىم تۆرەلدى، يوياكىمدىن ئەلىياشىب تۆرەلدى، ئەلىياشىبتىن يويادا تۆرەلدى،

11 Pea tupu ʻia Sihoiata ʻa Sonatani, pea tupu ʻia Sonatani ʻa Satua.

يويادادىن يوناتان تۆرەلدى، يوناتاندىن ياددۇئا تۆرەلدى.

12 Pea naʻe ai ʻae kau taulaʻeiki ʻi he ngaahi ʻaho ʻo Sihoiakimi, ko e kau tuʻukimuʻa ʻoe ngaahi mātuʻa: ʻia Selaia, ko Melaia: ʻia Selemaia, ko Hanania;

يوياكىمنىڭ كۈنلىرىدە كاھىنلاردىن جەمەت باشلىقى بولغانلار مۇنۇلار: ــ سېرايا جەمەتىگە مېرايا؛ يەرەمىيا جەمەتىگە ھانانىيا؛

13 ‌ʻIa Esela, ko Mesulami; ʻia ʻAmalia, ko Sihohanani;

ئەزرا جەمەتىگە مەشۇللام؛ ئامارىيا جەمەتىگە يەھوھانان؛

14 ‌ʻIa Meleku, ko Sonatani: ʻia Sepania, ko Sosefa;

مېلىكۇ جەمەتىگە يوناتان؛ شەبانىيا جەمەتىگە يۈسۈپ؛

15 ‌ʻIa Halimi, ko ʻAtina; ʻia Milaioti, ko Hilikai;

ھارىم جەمەتىگە ئادنا؛ مېرايوت جەمەتىگە ھەلكاي؛

16 ‌ʻIa Ito, ko Sakalia; ʻia Kinitoni, ko Mesulami;

ئىددو جەمەتىگە زەكەرىيا؛ گىننىتون جەمەتىگە مەشۇللام؛

17 ‌ʻIa ʻApisa, ko Sikili; ʻia Miniamini, ʻia Moatia, ko Pilite;

ئابىيا جەمەتىگە زىكرى؛ مىنيامىن بىلەن موئادىيالارنىڭ جەمەتىگە پىلتاي؛

18 ‌ʻIa Pilika, ko Samua; ʻia Simaia, ka Sihonatani;

بىلگاھ جەمەتىگە شاممۇئا؛ شېمايا جەمەتىگە يەھوناتان؛

19 Pea ʻia Soaialipi, ko Matinei; ʻia Sitaia, ko Usi;

يوئارىب جەمەتىگە ماتتىناي؛ يەدايا جەمەتىگە ئۇززى؛

20 ‌ʻIa Salei, ko Kalei; ʻia ʻAmoki, ko ʻIpeli,

ساللاي جەمەتىگە كاللاي؛ ئاموك جەمەتىگە ئېبەر؛

21 ‌ʻIa Hilikia, ko Hasapea; ʻia Sitaia, ka Netanili.

ھىلقىيا جەمەتىگە ھاسابىيا؛ يەدايا جەمەتىگە نەتانەل.

22 Naʻe tohi ʻae kau Livai ʻi he ngaahi ʻaho ʻo Iliasipi, ko Sihoiata, mo Sohanani, mo Satua, ko e kau tuʻukimuʻa ʻoe kau mātuʻa: mo e kau taulaʻeiki foki, ʻo hoko mo e pule ʻa Talaiasi ko e tangata Peasia.

ئەلىياشىب، يويادا، يوھانان ۋە ياددۇئانىڭ كۈنلىرىدە لاۋىيلارنىڭ جەمەت باشلىقلىرى تىزىملانغان ۋە ئوخشاشلا، پارس پادىشاھى دارىئۇس تەختتىكى چاغلارغىچە كاھىنلارمۇ تىزىملىنىپ كەلگەن.

23 Ko e ngaahi foha ʻo Livai, ko e kau tuʻukimuʻa ʻoe kau mātuʻa, naʻe tohi ʻi he tohi ʻoe toenga talanoa, ʻo hoko ki he ngaahi ʻaho ʻo Sohanani ko e foha ʻo Iliasipi.

جەمەت باشلىقى بولغان لاۋىيلار تاكى ئەلىياشىبنىڭ نەۋرىسى يوھاناننىڭ ۋاقتىغىچە تەزكىرىنامىدە تىزىملىنىپ كەلگەن.

24 Pea ko e kau tuʻukimuʻa ʻoe kau Livai: ko Hasapea, mo Selepea, mo Sesua ko e foha ʻo Katimieli, mo honau kāinga naʻe hangatonu kiate kinautolu, ke fai fakamālō, mo ʻatu ʻae fakafetaʻi, ʻo hangē ko e fekau ʻa Tevita ko e tangata ʻae ʻOtua, ko e hangatonu atu ʻae lakanga ki he lakanga ʻe taha.

لاۋىيلارنىڭ جەمەت باشلىقى بولغان ھاسابىيا، شەرەبىيا، كادمىيەلنىڭ ئوغلى يەشۇئالار قېرىنداشلىرى بىلەن ئۇدۇلمۇئۇدۇل تۇرۇپ، خۇدانىڭ ئادىمى داۋۇتنىڭ ئەمرى بويىچە نۆۋەتلىشىپ مەدھىيە-مۇناجات، تەشەككۈر-رەھمەتلەر ئېيتىپ تۇراتتى.

25 Ko e kau leʻo matapā naʻe tauhi ʻi he tulutulu ʻoe ngaahi matapā, ko Matania, mo Pakipukia, mo ʻOpataia, mo Mesulami, mo Talimoni, mo ʻAkupi.

ماتتانىيا، باكبۇكىيا، ئوبادىيا، مەشۇللام، تالمون بىلەن ئاككۇبلار دەرۋازىۋەنلەر بولۇپ، سېپىل قوۋۇقلىرىنىڭ ئامبارلىرىغا قارايتتى.

26 Naʻe ʻi he ngaahi ʻaho ʻo Sihoiakimi ko e foha ʻo Sesua, ko e foha ʻo Sosataki, ʻakinautolu ni, pea ʻi he ngaahi ʻaho ʻo Nehemaia ko e pule, pea mo Esela ko e taulaʻeiki mo e tangata tohi.

بۇ كىشىلەر يوزاداكنىڭ نەۋرىسى، يەشۇئانىڭ ئوغلى يوياكىمنىڭ كۈنلىرىدە، شۇنىڭدەك ۋالىي نەھەمىيا بىلەن تەۋراتشۇناس كاھىن ئەزرانىڭ كۈنلىرىدە ۋەزىپىگە تەيىنلەنگەن.

27 Pea ʻi he fakatapui ʻoe ʻā maka ʻo Selūsalema naʻa nau kumi ʻae kau Livai mei honau ngaahi potu kotoa pē, ke ʻomi ʻakinautolu ki Selūsalema, ke fai ʻae fakatapui ʻi he fiefia lahi, ʻi he ngaahi fakafetaʻi, mo e hiva, mo e ngaahi meʻa pakihi, mo e ngaahi ūtete mo e ngaahi haʻape.

يېرۇسالېم سېپىلىنى [خۇداغا] ئاتاپ تاپشۇرۇش مۇراسىمى ئۆتكۈزۈلىدىغان چاغدا، جامائەت لاۋىيلارنى تۇرغان ھەرقايسى جايلاردىن ئىزدەپ تېپىپ، ئۇلارنى تەشەككۈر-رەھمەتلەر ئېيتىش، غەزەل ئوقۇش، چاڭ، تەمبۇر ۋە چىلتارلارنى چېلىشقا، خۇشال-خۇراملىق بىلەن ئاتاپ تاپشۇرۇلۇش مۇراسىمى ئۆتكۈزۈشكە يېرۇسالېمغا ئېلىپ كەلدى.

28 Pea naʻe fakakātoa ʻae ngaahi foha ʻoe kau hiva, mei he potu fonua tafangafanga naʻe takatakai ʻi Selūsalema, pea mei he ngaahi potu kakai ʻo Nitofa;

غەزەلكەشلار يېرۇسالېمنىڭ ئەتراپىدىكى تۈزلەڭلىكتىن، نىتوفاتلىقلارنىڭ يېزا-كەنتلىرىدىن،

29 Pea mei he fale ʻo Kilikali foki, pea mei he ngaahi ngoue ʻo Kepa mo ʻAsimaveti: he naʻe langa honau ngaahi potu ke nofo ai ʻe he kau hiva ʻo takatakai ʻi Selūsalema.

بەيت-گىلگالدىن، گېبا بىلەن ئازماۋەت ئېتىزلىقلىرىدىن يىغىلغانىدى؛ چۈنكى غەزەلكەشلار يېرۇسالېمنىڭ تۆت ئەتراپىغا ئۆزلىرىگە مەھەللە-قىشلاقلار قۇرۇۋالغانىدى.

30 Pea naʻe fakamaʻa ʻakinautolu ʻe he kau taulaʻeiki mo e kau Livai, pea fakamaʻa ʻae kakai, mo e ngaahi matapā, mo e ʻā maka.

كاھىنلار بىلەن لاۋىيلار ئۆزلىرىنى پاكلىدى، ئاندىن خەلقنى ۋە سېپىل دەرۋازىلىرىنى ھەم سېپىلنىڭ ئۆزىنىمۇ پاكلىدى.

31 Pea ne u toki ʻomi ʻae houʻeiki ʻo Siuta ki ʻolunga ki he ʻā maka, pea fokotuʻu honau vāhenga lahi ʻe ua ʻonautolu ke fai fakafetaʻi, pea naʻe ʻalu honau fakataha ʻe taha ki he nima toʻomataʻu ʻoe funga ʻā maka ʻo hanga atu ki he matapā tuʻunga veve:

مەن [نەھەمىيا] يەھۇدانىڭ ئەمىرلىرىنى باشلاپ سېپىلغا چىقىپ، تەشەككۈر-ھەمدۇسانا ئوقۇيدىغان ئىككى چوڭ ئەترەت ئادەمنى ئۇيۇشتۇردۇم، بىر ئەترەت سېپىلنىڭ ئوڭ تەرىپىدە «تېزەك قوۋۇقى»غا قاراپ ماڭدى،

32 Pea naʻe muimui ʻiate kinautolu ʻa Hosaia, mo hono vaeuaʻanga ʻe taha ʻoe houʻeiki ʻo Siuta,

ئۇلارنىڭ ئارقىسىدىن ھوشايا بىلەن يەھۇدانىڭ ئەمىرلىرىنىڭ يېرىمى ماڭدى؛

33 Mo ʻAsalia, mo Esela, mo Mesulami,

يەنە ئازارىيا، ئەزرا، مەشۇللام،

34 Mo Siuta, mo Penisimani, mo Simaia, mo Selemaia,

يەھۇدا، بىنيامىن، شېمايا، يەرەمىيامۇ ماڭدى؛

35 Mo e niʻihi ʻoe ngaahi foha ʻoe kau taulaʻeiki, ʻaki ʻae ngaahi meʻalea; ʻio, ʻa Sakalia ko e foha ʻo Sonatani, ko e foha ʻo Simaia, ko e foha ʻo Sakuli, ko e foha ʻo ʻAsafi;

شۇنىڭدەك كاھىنلارنىڭ ئوغۇللىرىدىن بەزىلىرى قوللىرىغا كاناي ئالغان ھالدا ماڭدى: ــ ئۇلاردىن يوناتاننىڭ ئوغلى زەكەرىيا بار ئىدى (يوناتان شېمايانىڭ ئوغلى، شېمايا ماتتانىيانىڭ ئوغلى، ماتتانىيا مىكايانىڭ ئوغلى، مىكايا زاككۇرنىڭ ئوغلى، زاككۇر ئاسافنىڭ ئوغلى ئىدى).

36 Mo hono ngaahi kāinga, ko Simaia, mo ʻAsalili, mo Milale, mo Kilale, mo Meai, mo Netanili, mo Siuta, mo Hanani, mo e ngaahi meʻa faiva ʻa Tevita ko e tangata ʻae ʻOtua, mo Esela ko e tangata tohi ʻi honau ʻao.

ئۇنىڭ قېرىنداشلىرىدىن شېمايا، ئازارەل، مىلالاي، جىلالاي، مائايى، نەتانەل، يەھۇدا، ھانانىيالار بار ئىدى؛ ئۇلار قوللىرىغا خۇدانىڭ ئادىمى داۋۇتنىڭ سازلىرىنى ئېلىشقانىدى؛ تەۋراتشۇناس ئەزرا ئۇلارنىڭ بېشىدا ماڭغانىدى.

37 Pea naʻa nau ʻalu hake ʻi he matapā ʻoe mata vai, ʻaia naʻe hangatonu atu kiate kinautolu, ʻi he ngaahi tuʻunga ʻoe kolo ʻa Tevita, ʻi he ʻalu hake ʻoe ʻā maka, ʻi ʻolunga ʻi he fale ʻo Tevita, ʻio, ʻo aʻu atu ki he matapā vai ʻi he potu hahake.

ئۇلار «بۇلاق قوۋۇقى»غا كېلىپ «داۋۇتنىڭ شەھىرى»نىڭ پەلەمپىيىگە چىقىپ، «داۋۇتنىڭ ئوردىسى»دىن ئۆتۈپ، كۈنچىقىش تەرەپتىكى «سۇ قوۋۇقى»غا كەلدى.

38 Pea ko hono fakataha ʻe taha ʻokinautolu naʻe fai fakafetaʻi naʻe ʻalu ki he potu naʻe hangatonu mai kiate kinautolu, pea naʻaku muimui atu kiate kinautolu, mo hono vaeuaʻanga ʻe taha ʻoe kakai ʻi he funga ʻā maka, mei he potu mamaʻo atu ʻi he fale māʻolunga ʻoe ngaahi afi tutuʻanga meʻa, ʻio, ʻo aʻu atu ki he ʻā maka laulahi;

تەشەككۈر-ھەمدۇسانا ئوقۇيدىغان ئىككىنچى ئەترەت سول تەرەپ بىلەن ماڭدى، مەن ۋە جامائەتنىڭ يېرىمى ئۇلارنىڭ ئارقىدىن مېڭىپ، سېپىل ئۈستىدە «خۇمدانلار مۇنارى»دىن ئۆتۈپ، ئۇدۇل «كەڭ سېپىل»غىچە مېڭىپ،

39 Pea mei he potu ki ʻolunga hake ʻi he matapā ʻo ʻIfalemi, pea mei ʻolunga ʻi he matapā motuʻa, pea ki ʻolunga ʻi he matapā ika, pea mei he fale māʻolunga ʻo Hananili, mo e fale māʻolunga ʻo Mea, ʻio, ʻo aʻu ki he matapā sipi: pea naʻa nau tuʻumaʻu pe ʻi he matapā ʻoe fale fakapōpula.

«ئەفرائىم قوۋۇقى»، «كونا قوۋۇق»، «بېلىق قوۋۇقى» ئۈستىدىن ئۆتۈپ، «ھانانىيەل مۇنارى» ۋە «يۈزنىڭ مۇنارى»دىن ئۆتۈپ، ئۇدۇل «قوي قوۋۇقى»غا كېلىپ، ئاندىن «قاراۋۇللار قوۋۇقى»دا توختىدۇق.

40 Pea naʻe pehē ʻae tuʻu ʻae fakataha ʻe ua naʻe fai fakafetaʻi ʻi he fale ʻoe ʻOtua, mo au pea mo hono vaeuaʻanga ʻe taha ʻoe kau pule:

ئاندىن تەشەككۈر-ھەمدۇسانا ئوقۇيدىغان ئىككى ئەترەت ئادەم خۇدانىڭ ئۆيىدە ئۆز ئورۇنلىرىدا تۇردى؛ مەن بىلەن ئەمەلدارلارنىڭ يېرىمىمۇ شۇ يەردە تۇردۇق؛

41 Pea ko e kau taulaʻeiki eni: ko Iliakimi, mo Maaseia, mo Miniamini, mo Mikaia, mo Ilionei, mo Sakalia, mo Hanania, ʻaki ʻae ngaahi meʻa lea;

كاھىنلاردىن ئېلىئاكىم، مائاسېياھ، مىنيامىن، مىگايا، ئەليويىناي، زەكەرىيا بىلەن ھانانىيالار كارنايلىرىنى ئېلىپ تۇرۇشتى؛

42 Mo Maaseia, mo Simaia, mo ʻEliesa, mo Usi, mo Sihohanani, mo Malikisa, mo ʻIlami, mo Eseli. Pea naʻe hiva kalanga ʻae kau hiva, fakataha mo honau taki muʻa ko Siselahia.

يەنە مائاسېياھ، شېمايا، ئەلىئازار، ئۇززى، يەھوھانان، مالكىيا، ئېلام بىلەن ئېزەرمۇ تۇرۇشتى؛ غەزەلكەشلەر يىزراقىيانىڭ يېتەكچىلىكىدە جاراڭلىق غەزەل ئوقۇشتى.

43 Pea naʻa nau ʻatu foki ʻi he ʻaho ko ia ʻae ngaahi feilaulau lahi, ʻi he fiefia: he naʻe fakafiefiaʻi ʻakinautolu ʻi he fiefia lahi; pea naʻe fiefia ʻae ngaahi uaifi foki mo e fānau; ko ia naʻe ongo ki he mamaʻo ʻae fiefia ʻa Selūsalema.

شۇ كۈنى جامائەت ناھايىتى چوڭ كۆلەملىك قۇربانلىقلارنى سۇندى ھەم بەك خۇشال بولۇپ كېتىشتى، چۈنكى خۇدا ئۇلارنى زور شادلىق بىلەن شادلاندۇرغانىدى؛ ئاياللار بىلەن بالىلارمۇ شۇنداق شادلاندى؛ يېرۇسالېمدىكى بۇ خۇشاللىق سادالىرى يىراق-يىراقلارغا ئاڭلاندى.

44 Pea naʻe fakanofo ʻi he kuonga ko ia ʻae niʻihi, ke tauhi ʻae ngaahi fale ki he ngaahi koloa, ko e ngaahi meʻa ʻoku ʻatu, mo e ngaahi ʻuluaki fua, pea ki he ngaahi tāuvao, ke tānaki ki ai mei he ngaahi ngoue ʻi he ngaahi kolo ʻae ngaahi ʻinasi ʻoe fono ki he kau taulaʻeiki, mo e kau Livai: he naʻe fiefia ʻa Siuta koeʻuhi ko e kau taulaʻeiki mo e kau Livai naʻe ngāue.

ئۇ چاغدا بىر قىسىم كىشىلەر كۆتۈرمە قۇربانلىقلار، دەسلەپكى پىشقان ھوسۇللار ۋە ئۆشرىلەرنى ساقلايدىغان خەزىنە-ئامبارلارغا مەسئۇل بولۇشقا تەيىنلەندى؛ ھەرقايسى شەھەرلەردىكى ئېتىزلىقلاردىن، تەۋرات قانۇنىدا كاھىنلارغا ۋە لاۋىيلارغا بېرىشكە بەلگىلەنگەن ئۈلۈشلەر شۇ يەردە ساقلىناتتى. چۈنكى يەھۇدا خەلقى ئۆز خىزمىتىدە تۇرۇۋاتقان كاھىنلار بىلەن لاۋىيلاردىن خۇشال ئىدى.

45 Pea ko e kau hiva mo e kau leʻo matapā naʻa nau fakatou tauhi ʻae lakanga ʻo honau ʻOtua, mo e lakanga ʻo honau fakamaʻa ʻo fakatatau ki he fekau ʻa Tevita, mo Solomone ko hono foha.

[كاھىنلار بىلەن لاۋىيلار]، غەزەلكەشلەر بىلەن دەرۋازىۋەنلەرمۇ، ئۆز خۇداسىنىڭ تاپىلىغان ۋەزىپىسىنى ۋە شۇنىڭدەك پاكلاش ۋەزىپىسىنىڭ ھەممىسىنى داۋۇتنىڭ ۋە ئۇنىڭ ئوغلى سۇلايماننىڭ ئەمرى بويىچە ئۆتەيتتى.

46 He naʻe ʻi ai ʻi he ngaahi ʻaho ʻo Tevita, mo ʻAsafi, ʻae kau takimuʻa ʻi he kau hiva, mo e ngaahi hiva ʻoe fakaongolelei mo e fakafetaʻi ki he ʻOtua.

چۈنكى قەدىمدە، داۋۇتنىڭ ۋە ئاسافنىڭ كۈنلىرىدە، غەزەلكەشلەرگە يېتەكچىلىك قىلىشقا ھەم خۇداغا تەشەككۈر-ھەمدۇسانا كۈيلىرىنى ئوقۇشقا يېتەكچىلەر بولغانىدى.

47 Pea ʻi he ngaahi ʻaho ʻo Selupepeli, pea ʻi he ngaahi ʻaho ʻo Nehemaia, naʻe foaki ʻe ʻIsileli kotoa pē ʻae ngaahi ʻinasi tokoni ki he kau hiva mo e kau leʻo matapā, taki taha ʻene tokoni ʻi he ʻaho kotoa pē: pea naʻa nau vaheʻi ʻae ngaahi meʻa tapu maʻae kau Livai; pea naʻe vaheʻi ia ʻe he kau Livai maʻae fānau ʻa ʻElone.

زەرۇببابەلنىڭ كۈنلىرىدە ۋە نەھەمىيانىڭ كۈنلىرىدە غەزەلكەشلەرنىڭ ۋە دەرۋازىۋەنلەرنىڭ ئۈلۈشلىرىنى، ھەر كۈنلۈك تەمىناتىنى پۈتكۈل ئىسرائىل خەلقى بېرەتتى؛ ئۇلار يەنە لاۋىيلار ئۈچۈن مۇقەددەس ھېسابلانغان نەرسىلەرنى ئۈلەشتۈرۈپ بېرەتتى؛ لاۋىيلارمۇ مۇقەددەس ھىسابلانغان نەرسىلەردىن ھارۇننىڭ ئەۋلادلىرىغا بېرىپ تۇراتتى.