సామెతలు 4

1 ౧ కుమారులారా, తండ్రి చెప్పే మంచి మాటలు విని వివేకం తెచ్చుకోండి.

Yawuota, winjuru puonj mag wuonu; chikuru itu eka ubed gi ngʼeyo moloyo.

2 ౨ నేను మీకు మంచి మాటలు చెబుతాను. నా మాటలు పెడచెవిన పెట్టకండి.

Puonj mara mamiyou beyo, omiyo kik ujwangʼ puonjna.

3 ౩ నేను నా తండ్రి కుమారుణ్ణి. నా తల్లికి నేను అందమైన ఏకైక కుమారుణ్ణి.

Kane pod an wuowi e od wuora, kane pod an rawera kendo nyathi achiel kende mar minwa,

4 ౪ ఆయన నాకు బోధ చేస్తూ ఇలా చెప్పాడు “నేను చెప్పే మాటలు శ్రద్ధగా విని వాటిని నీ హృదయంలో నిలిచిపోనివ్వు. వాటిని విని వాటి ప్రకారం నడుచుకుంటే నువ్వు జీవిస్తావు.

nopuonja kowacho niya, “Mak matek wechena gi chunyi duto, rit chikena eka inibed mangima.

5 ౫ జ్ఞానం, వివేకం సంపాదించుకో. నా మాటలను విస్మరించ వద్దు, వాటినుండి తొలగిపోవద్దు.

Yud rieko kod ngʼeyo matut, wiyi kik wil kod wechena kata weyogi.

6 ౬ జ్ఞానాన్ని విడిచిపెట్టకుండా ఉంటే అది నిన్ను కాపాడుతుంది. దాన్ని ప్రేమిస్తూ ఉంటే అది నిన్ను రక్షిస్తుంది.

Kik ijwangʼ rieko to obiro bedoni ragengʼ; here, to obiro ritoi.

7 ౭ జ్ఞానం సంపాదించుకోవడమే బుద్ధి వివేకాలకు మూలం. జ్ఞానం కోసం నీకు ఉన్నదంతా ఖర్చు పెట్టు.

Rieko nigi duongʼ moloyo, omiyo yud rieko. Kata obedo ni mwanduni duto nyalo rumo, to bed gi winjo tiend wach.

8 ౮ నువ్వు జ్ఞానాన్ని గౌరవిస్తే అది నిన్ను గొప్ప చేస్తుంది. దాన్ని హత్తుకుని ఉంటే అది నీకు పేరు ప్రతిష్టలు తెస్తుంది.

Miye duongʼ, to enotingʼi malo; rwake chutho, to obiro miyi duongʼ.

9 ౯ అది నీ తలపై అందమైన పాగా ఉంచుతుంది. ప్రకాశవంతంగా వెలిగే అందమైన కిరీటం నీకు దయచేస్తుంది.

Enoket ogut ngʼwono e wiyi kendo nosidhni osimbo mar duongʼ.”

10 ౧౦ కుమారా, నీవు నా మాటలు విని, వాటి ప్రకారం నడుచుకుంటే నీకు అధిక ఆయుష్షు కలుగుతుంది.

Wuoda, winji kendo yie gima awacho eka higni mag ngimani nobed mangʼeny.

11 ౧౧ జ్ఞానం కలిగి ఉండే మార్గం నీకు బోధించాను. యథార్థమైన బాటలో నిన్ను నడిపించాను.

Apuonji e yor rieko kendo anyisi yo makare.

12 ౧౨ నువ్వు నడుస్తూ ఉన్నప్పుడు నీ అడుగులు చిక్కుపడవు. నీవు పరుగెత్తే సమయంలో నీ పాదాలు తొట్రుపడవు.

Ka iwuotho, to ok inikier bende ka iringo, to ok inichwanyri.

13 ౧౩ అది నీ ఊపిరి కనుక దాన్ని సంపాదించుకో. దాన్ని విడిచిపెట్టకుండా భద్రంగా పదిలం చేసుకో.

Mak motegno gima isepuonjori, kik iweye, olalni to irite maber, nikech en e ngimani.

14 ౧౪ భక్తిహీనుల గుంపులో చేరవద్దు. దుర్మార్గుల ఆలోచనలతో ఏకీభవించవద్దు.

Kik iwuothi e yor joma timbegi mono kata kik iluw yor jomaricho.

15 ౧౫ అందులోకి వెళ్ళకుండా తప్పించుకు తిరుగు. దాని నుండి తొలగిపోయి ముందుకు సాగిపో.

Bed mabor gi yorno, kik iwuothie, to wichri kendo iluw yori iwuon.

16 ౧౬ ఇతరులకు కీడు చేస్తేనేగాని అలాంటి వాళ్లకి నిద్ర పట్టదు. ఎదుటి వారిని కించపరచకుండా వారు నిద్రపోరు.

Nikech ok ginyal nindo nyaka gitim gima mono; ayula wangʼ bende ok nyal terogi kapok gimiyo ngʼato opodho.

17 ౧౭ వాళ్ళు దౌర్జన్యం చేసి తమ ఆహారం సంపాదించుకుంటారు. బలవంతంగా ద్రాక్షారసం లాక్కుని తాగుతారు.

Timbe mamono e chiembgi ma gichamo, to timbe ja-mahundu e divai ma gimadho.

18 ౧౮ ఉదయాన్నే మొదలైన సూర్యుని వెలుగు మరింతగా పెరుగుతున్నట్టు నీతిమంతుల మార్గం అంతకంతకూ ప్రకాశిస్తుంది.

Yor joma kare chalo ka ugwe mar kogwen, omedo rieny maler nyaka chiengʼ wuogi.

19 ౧౯ దుష్టుల మార్గం చీకటిమయం. వాళ్ళు ఎక్కడెక్కడ పడిపోతారో వాళ్ళకే తెలియదు.

To yor joricho chalo gi mudho mandiwa; ok gingʼeyo gima miyo gichwanyore.

20 ౨౦ కుమారా, నేను చెప్పే మాటలు విను. నా నీతి బోధలు మనసులో ఉంచుకో.

Wuoda, chik iti malongʼo ne gima awacho, chik iti maber ne wechena.

21 ౨౧ నీ మార్గం అంతటిలో నుండి వాటిని అనుసరించు. నీ హృదయంలో వాటిని భద్రంగా దాచుకో.

Kik iwe gilal e wangʼi to kan-gi e chunyi;

22 ౨౨ అవి దొరికిన వారికి జీవం కలుగుతుంది. వాళ్ళ శరీరమంతటికీ ఆరోగ్యం కలిగిస్తాయి.

nikech gikelo ngima ni jogo moyudogo kendo gin gi ngima maber ne ringre dhano duto.

23 ౨౩ అన్నిటికంటే ముఖ్యంగా వాటిని నీ హృదయంలో భద్రంగా కాపాడుకో. అప్పుడు నీ హృదయంలో నుండి జీవధారలు ప్రవహిస్తాయి.

To moloyo duto, rit chunyi, nikech en e soko mar ngima.

24 ౨౪ నీ నోటి నుండి కుటిలమైన మాటలు, మోసకరమైన మాటలు రానియ్యకు.

Wach ma ok adiera kik aa e dhogi; weche mag miganga kik wuogi e dhogi.

25 ౨౫ నీ కంటిచూపు సూటిగా ఉండనియ్యి. నీ ఆలోచనల్లో ముందు చూపు కలిగి ఉండు.

Rang mana nyimi tir, ka ichomo wangʼi moriere tir e nyimi.

26 ౨౬ నువ్వు నడిచే మార్గం సరళం చెయ్యి. అప్పుడు నీ దారులన్నీ స్థిరపడతాయి.

Rie yore tir monego iluw kendo luw mana yore motegno.

27 ౨౭ కుడివైపుకు గానీ, ఎడమవైపుకు గానీ తొలగిపోవద్దు. దుర్మార్గం వైపు నడవకుండా నీ అడుగులు తప్పించుకో.”

Kik ibar kidhiyo korachwich kata koracham; rit tiendi mondo kik idonji e richo.