సామెతలు 26

1 ౧ ఎండాకాలానికి మంచు ఎలానో కోతకాలానికి వర్షమెలానో అలానే బుద్ధి లేనివాడికి గౌరవం తగినది కాదు.

[Quomodo nix in æstate, et pluviæ in messe, sic indecens est stulto gloria.

2 ౨ రెక్కలు కొట్టుకుంటూ ఎగురుతున్న పిచ్చుక, రివ్వున ఎగిరిపోయే వానకోయిల ఎలా నేలకు దిగవో అలానే శాపానికి అర్హుడు కాని వాడికి శాపం తగలదు.

Sicut avis ad alia transvolans, et passer quolibet vadens, sic maledictum frustra prolatum in quempiam superveniet.

3 ౩ గుర్రానికి చెర్నాకోల. గాడిదకు కళ్ళెం. మూర్ఖుల వీపుకు బెత్తం.

Flagellum equo, et camus asino, et virga in dorso imprudentium.

4 ౪ మూర్ఖుడి మూఢత చొప్పున వాడికి జవాబు ఇవ్వద్దు. అలా ఇస్తే నువ్వు కూడా వాడి లాగానే ఉంటావు.

Ne respondeas stulto juxta stultitiam suam, ne efficiaris ei similis.

5 ౫ వాడి మూర్ఖత్వం చొప్పున మూర్ఖుడికి జవాబివ్వు. అలా చేయకపోతే వాడు తన దృష్టికి తాను జ్ఞానిననుకుంటాడు.

Responde stulto juxta stultitiam suam, ne sibi sapiens esse videatur.

6 ౬ మూర్ఖుడితో కబురు పంపేవాడు కాళ్లు తెగగొట్టుకుని విషం తాగిన వాడితో సమానం.

Claudus pedibus, et iniquitatem bibens, qui mittit verba per nuntium stultum.

7 ౭ అవిటి వాడి కాళ్ళలో బలం ఉండదు. బుద్ధిలేని వాడి నోటిలో సామెత కూడా అంతే.

Quomodo pulchras frustra habet claudus tibias, sic indecens est in ore stultorum parabola.

8 ౮ బుద్ధిలేని వాణ్ణి గొప్ప చేసే వాడు వడిసెలలో రాయి కదలకుండా కట్టేసే వాడితో సమానం.

Sicut qui mittit lapidem in acervum Mercurii, ita qui tribuit insipienti honorem.

9 ౯ మూర్ఖుల నోట సామెత మత్తులో ఉన్న వాడి చేతిలో ముల్లు గుచ్చుకున్నట్టు ఉంటుంది.

Quomodo si spina nascatur in manu temulenti, sic parabola in ore stultorum.

10 ౧౦ బుద్ధిలేని వాణ్ణి, లేదా అటుగా వెళ్తూ ఉండే ఎవరో ఒకరిని కూలికి పెట్టుకునే వాడు అందరినీ గాయపరచే విలుకాడితో సమానం.

Judicium determinat causas, et qui imponit stulto silentium iras mitigat.

11 ౧౧ తన మూర్ఖత్వాన్ని పదేపదే బయట పెట్టుకునే వాడు కక్కిన దాన్ని తినడానికి తిరిగే కుక్కతో సమానం.

Sicut canis qui revertitur ad vomitum suum, sic imprudens qui iterat stultitiam suam.

12 ౧౨ తానే జ్ఞాని అనుకునే వాణ్ణి చూసావా? వాణ్ణి సరి చేయడం కంటే మూర్ఖుణ్ణి సరి చేయడం తేలిక.

Vidisti hominem sapientem sibi videri? magis illo spem habebit insipiens.]

13 ౧౩ సోమరి “దారిలో సింహం ఉంది” అంటాడు. “ఆరు బయట సింహం పొంచి ఉంది” అంటాడు.

[Dicit piger: Leo est in via, et leæna in itineribus.

14 ౧౪ బందుల మీద తలుపు తిరుగుతుంది. తన మంచం మీద సోమరి అటూ ఇటూ పొర్లుతాడు.

Sicut ostium vertitur in cardine suo, ita piger in lectulo suo.

15 ౧౫ కంచంలో సోమరి తన చెయ్యి ముంచుతాడు. దాన్ని తిరిగి నోటికి ఎత్తుకోవడం అతనికి బద్ధకం.

Abscondit piger manum sub ascella sua, et laborat si ad os suum eam converterit.

16 ౧౬ సహేతుకమైన కారణాలు చూపగల ఏడుగురి కంటే సోమరి తానే జ్ఞానిననుకుంటాడు.

Sapientior sibi piger videtur septem viris loquentibus sententias.]

17 ౧౭ తనకు సంబంధంలేని పోట్లాటలో తల దూర్చేవాడు. దారినపోయే కుక్క చెవులు పట్టుకొనే వాడితో సమానం.

[Sicut qui apprehendit auribus canem, sic qui transit impatiens et commiscetur rixæ alterius.

18 ౧౮ తన పొరుగువాణ్ణి మోసపుచ్చి నేను నవ్వులాటకు చేశాననే వాడు నిప్పు బాణాలు విసిరే వెర్రి వాడితో సమానం.

Sicut noxius est qui mittit sagittas et lanceas in mortem,

19 ౧౯

ita vir fraudulenter nocet amico suo, et cum fuerit deprehensus dicit: Ludens feci.

20 ౨౦ కట్టెలు లేకపోతే మంట ఆరిపోతుంది. కొండేలు చెప్పేవాడు లేకపొతే జగడం చల్లారుతుంది.

Cum defecerint ligna extinguetur ignis, et susurrone subtracto, jurgia conquiescent.

21 ౨౧ నిప్పు కణికెలకు బొగ్గులు, అగ్నికి కట్టెలు. పోట్లాటలు రేపడానికి కలహప్రియుడు.

Sicut carbones ad prunas, et ligna ad ignem, sic homo iracundus suscitat rixas.

22 ౨౨ కొండేలు రుచిగల పదార్థాల వంటివి. అవి కడుపులోకి మెత్తగా దిగిపోతాయి.

Verba susurronis quasi simplicia, et ipsa perveniunt ad intima ventris.

23 ౨౩ చెడు హృదయం ఉండి ప్రేమగా మాట్లాడే పెదాలు ఉండడం మట్టి పెంకుపై పూసిన వెండి పూతతో సమానం.

Quomodo si argento sordido ornare velis vas fictile, sic labia tumentia cum pessimo corde sociata.

24 ౨౪ పగవాడు పెదాలతో మాయలు చేసి అంతరంగంలో కపటం దాచుకుంటాడు.

Labiis suis intelligitur inimicus, cum in corde tractaverit dolos.

25 ౨౫ వాడు దయగా మాటలాడితే వాడి మాట నమ్మవద్దు. వాడి హృదయంలో ఏడు అసహ్యమైన విషయాలు ఉన్నాయి.

Quando submiserit vocem suam, ne credideris ei, quoniam septem nequitiæ sunt in corde illius.

26 ౨౬ వాడు తన ద్వేషాన్ని కపట వేషంతో కప్పుకుంటాడు. సమాజంలో వాడి చెడుతనం బట్టబయలు అవుతుంది.

Qui operit odium fraudulenter, revelabitur malitia ejus in consilio.

27 ౨౭ గుంట తవ్వే వాడే దానిలో పడతాడు. రాతిని పొర్లించే వాడి మీదికే అది తిరిగి వస్తుంది.

Qui fodit foveam incidet in eam, et qui volvit lapidem revertetur ad eum.

28 ౨౮ అబద్ధాలాడే నాలుక తాను నలగగొట్టిన వాళ్ళను ద్వేషిస్తుంది. ముఖస్తుతి మాటలు పలికే నోరు నాశనం తెస్తుంది.

Lingua fallax non amat veritatem, et os lubricum operatur ruinas.]