లేవీయకాండము 13
And Jehovah spoke to Moses and to Aaron, saying,
2 ౨ “ఒక వ్యక్తి చర్మం పైన వాపు గానీ, ఎండిన పొక్కు గానీ, నిగనిగలాడే మచ్చ గానీ ఉండి అది చర్మ వ్యాధిగా మారితే అతణ్ణి ప్రధాన యాజకుడైన అహరోను దగ్గరికి గానీ, యాజకులైన అతని కొడుకుల దగ్గరికి గానీ తీసుకు రావాలి.
When a man shall have in the skin of his flesh a rising, or a scab, or a bright spot, and it becomes in the skin of his flesh a leprous disease, then he shall be brought to Aaron the priest, or to one of his sons the priests.
3 ౩ అప్పుడు ఆ యాజకుడు అతని చర్మంపై ఉన్న వ్యాధిని పరీక్ష చేస్తాడు. వ్యాధి మచ్చ ఉన్న ప్రాంతంపైన వెంట్రుకలు తెల్లగా మారి, ఆ మచ్చ చర్మంలో లోతుగా ఉన్నట్టు కన్పిస్తే అది అంటువ్యాధి. యాజకుడు అతణ్ణి పరీక్ష చేసిన తరువాత అతణ్ణి అశుద్ధుడని నిర్థారించాలి.
And the priest shall look on the disease in the skin of the flesh, and if the hair in the disease has turned white, and the appearance of the disease is deeper than the skin of his flesh, it is a leprous disease. And the priest shall look on him, and pronounce him unclean.
4 ౪ ఒకవేళ నిగనిగలాడే మచ్చ చర్మం పైన తెల్లగా కన్పించి, అది లోతుగా లేకుండా, అక్కడి చర్మం పై వెంట్రుకలు తెల్లగా మారకుండా ఉంటే యాజకుడు ఆ వ్యక్తిని ఏడు రోజులు వేరుగా, ఒంటరిగా ఉంచాలి.
And if the bright spot is white in the skin of his flesh, and the appearance of it is not deeper than the skin, and the hair of it has not turned white, then the priest shall shut up the disease seven days.
5 ౫ ఏడో రోజు యాజకుడు అతణ్ణి తిరిగి పరీక్షించాలి. తన దృష్టిలో వ్యాధి ముదరకుండా, ఆ మచ్చ వ్యాపించకుండా ఉందేమో చూడాలి. ఆ మచ్చ చర్మంపై వ్యాపించకుండా ఉంటే యాజకుడు మరో ఏడు రోజులు అతణ్ణి వేరుగా ఉంచాలి.
And the priest shall look on him the seventh day, and, behold, if in his eyes the disease is arrested, and the disease is not spread in the skin, then the priest shall shut him up seven days more.
6 ౬ ఏడో రోజు యాజకుడు అతణ్ణి రెండోసారి పరీక్షించాలి. వ్యాధి తగ్గి ఆ మచ్చ చర్మం పైన వ్యాపించకుండా ఉంటే అతణ్ణి శుద్ధుడని ప్రకటించాలి. అది పొక్కు మాత్రమే. అతడు తన బట్టలు ఉతుక్కోవాలి. అప్పుడు శుద్ధుడుగా ఉంటాడు.
And the priest shall look on him again the seventh day, and, behold, if the disease is dim, and the disease has not spread in the skin, then the priest shall pronounce him clean. It is a scab, and he shall wash his clothes, and be clean.
7 ౭ అయితే అతడు తన శుద్ధి కోసం యాజకుడికి కన్పించిన తరువాత ఆ మచ్చ చర్మంపైన వ్యాపిస్తే యాజకుడికి మరో సారి కనిపించాలి.
But if the scab spreads abroad in the skin after he has shown himself to the priest for his cleansing, he shall show himself to the priest again.
And the priest shall look, and, behold, if the scab is spread in the skin, then the priest shall pronounce him unclean. It is a leprous disease.
When the leprous disease is in a man, then he shall be brought to the priest.
10 ౧౦ యాజకుడు ఏదన్నా వాపు చర్మంపైన తెల్లగా కన్పిస్తుందేమో చూడాలి. అక్కడి వెంట్రుకలు తెల్లగా మారి, ఆ వాపు రేగి పుండులా కన్పిస్తుందేమో చూడాలి.
And the priest shall look, and, behold, if there is a white rising in the skin, and it has turned the hair white, and there is quick raw flesh in the rising,
11 ౧౧ ఈ సూచనలు కన్పిస్తే అది తీవ్రమైన చర్మవ్యాధి. యాజకుడు అతణ్ణి అశుద్ధుడని నిర్థారించాలి. అతడు అప్పటికే అశుద్ధుడు కాబట్టి అతణ్ణి వేరుగా ఉంచకూడదు.
it is an old leprous disease in the skin of his flesh, and the priest shall pronounce him unclean. He shall not shut him up, for he is unclean.
12 ౧౨ ఆ చర్మ వ్యాధి మరింత తీవ్రమై ఆ వ్యక్తి తలనుండి కాలి వరకూ వ్యాపిస్తే, అలా యాజకుడికి కూడా అనిపిస్తే, అప్పుడు యాజకుడు వ్యాధి ఆ వ్యక్తి శరీరమంతా వ్యాపించిందేమో పరీక్ష చేయాలి.
And if the leprous disease breaks out abroad in the skin, and the leprous disease covers all the skin of the disease from his head even to his feet, as far as appears to the priest,
13 ౧౩ ఆ చర్మ వ్యాధి అతని శరీరమంతా వ్యాపిస్తే యాజకుడు అతణ్ణి శుద్ధుడని ప్రకటించాలి. ఒళ్ళంతా తెల్లబారితే అతడు శుద్ధుడు.
then the priest shall look. And, behold, if the leprous disease has covered all his flesh, he shall pronounce him clean of the disease. It is all turned white; he is clean.
But whenever raw flesh appears in him, he shall be unclean.
15 ౧౫ యాజకుడు చర్మంపై పచ్చి పుండు చూసి అతణ్ణి అశుద్ధుడని నిర్థారించాలి. ఎందుకంటే రేగిన చర్మం, పచ్చి పుండు అశుద్ధమే. అది అంటువ్యాధి.
And the priest shall look on the raw flesh, and pronounce him unclean. The raw flesh is unclean; it is a leprous disease.
16 ౧౬ అయితే ఒకవేళ ఆ పుండు ఎండిపోయి చర్మం తిరిగి తెల్లగా కన్పిస్తే ఆ వ్యక్తి యాజకుడి దగ్గరికి వెళ్ళాలి.
Or if the raw flesh turns again, and is changed to white, then he shall come to the priest.
17 ౧౭ యాజకుడు అతని చర్మం తెల్లగా మారిందేమో చూస్తాడు. అది తెల్లబారితే ఆ వ్యక్తి శుద్ధుడని ప్రకటిస్తాడు.
And the priest shall look on him, and, behold, if the disease is turned into white, then the priest shall pronounce him clean of the disease; he is clean.
And when the flesh has a boil in the skin of it, and it is healed,
19 ౧౯ ఆ పుండు ఉన్న ప్రాంతంలో తెల్లని వాపుగానీ, నిగనిగలాడే మచ్చ గానీ, తెలుపుతో కూడిన ఎర్రని మచ్చ గానీ కన్పిస్తే దాన్ని యాజకుడికి చూపించాలి.
and in the place of the boil there is a white rising, or a bright spot, reddish-white, then it shall be shown to the priest.
20 ౨౦ ఆ మచ్చ చర్మంలో లోతుగా ఉండి ఆ ప్రాంతంలో వెంట్రుకలు తెల్లగా కన్పిస్తున్నాయో లేదో యాజకుడు పరీక్షిస్తాడు. ఒకవేళ అలా ఉంటే అతణ్ణి అశుద్ధుడని ప్రకటించాలి. పుండు ఉన్నచోటే అది కన్పిస్తే అది అంటురోగం.
And the priest shall look, and, behold, if the appearance of it is deeper than the skin, and the hair of it has turned white, then the priest shall pronounce him unclean. It is a leprous disease; it has broken out in the boil.
21 ౨౧ యాజకుడు పరీక్షించినప్పుడు ఆ మచ్చపైన వెంట్రుకలు తెల్లగా మారకుండా, అది చర్మం పైన లోతుగా కాకుండా మానిపోతున్నట్టు కన్పిస్తే అతణ్ణి ఏడు రోజులపాటు వేరుగా, ఒంటరిగా ఉంచాలి.
But if the priest looks on it, and, behold, there are no white hairs in it, and it is not deeper than the skin, but is dim, then the priest shall shut him up seven days.
22 ౨౨ తరువాత అది చర్మం అంతటా వ్యాపిస్తే యాజకుడు అతణ్ణి అశుద్ధుడని నిర్థారించాలి. అది ఒక అంటు వ్యాధి.
And if it spreads abroad in the skin, then the priest shall pronounce him unclean; it is a disease.
23 ౨౩ నిగనిగలాడే మచ్చ అలాగే ఉండిపోయి వ్యాపించకుండా ఉంటే అది పుండు మానిన మచ్చ. యాజకుడు అతణ్ణి శుద్ధుడని ప్రకటించాలి.
But if the bright spot stays in its place, and has not spread, it is the scar of the boil, and the priest shall pronounce him clean.
24 ౨౪ చర్మంపైన కాలిన గాయమై ఆ కాలిన చోట నిగనిగలాడే తెల్లని మచ్చ కానీ, తెలుపుతో కూడిన ఎర్రని మచ్చగానీ ఉంటే యాజకుడు దాన్ని పరీక్షించాలి.
Or when the flesh has a burning by fire in the skin of it, and the quick of the burning become a bright spot, reddish-white, or white,
25 ౨౫ ఆ మచ్చ చర్మంలో లోతుగా ఉండి ఆ ప్రాంతంలో వెంట్రుకలు తెల్లగా కన్పిస్తున్నాయో లేదో యాజకుడు పరీక్షిస్తాడు. అలా ఉంటే అది అంటువ్యాధి. అది కాలిన గాయంలోనుండి బయటకు వచ్చింది. అప్పుడు యాజకుడు ఆ వ్యక్తిని అశుద్ధుడని నిర్థారించాలి. అది అంటువ్యాధి.
then the priest shall look upon it. And, behold, if the hair in the bright spot has turned white, and the appearance of it is deeper than the skin, it is a leprous disease. It has broken out in the burning, and the priest shall pronounce him unclean; it is a leprous disease.
26 ౨౬ అయితే యాజకుడు దాన్ని పరీక్షించినప్పుడు నిగనిగలాడే మచ్చలో తెల్లని వెంట్రుకలు లేకపోయినా, మచ్చ లోతుగా లేకుండా గాయం మానినట్టు కన్పిస్తున్నా అతణ్ణి ఏడు రోజులు ఒంటరిగా, వేరుగా ఉంచాలి.
But if the priest looks on it, and, behold, there is no white hair in the bright spot, and it is no deeper than the skin, but is dim, then the priest shall shut him up seven days.
27 ౨౭ ఏడో రోజు యాజకుడు అతణ్ణి పరీక్షించినప్పుడు ఆ వ్యాధి చర్మం అంతా వ్యాపిస్తే అతణ్ణి అశుద్ధుడని నిర్థారించాలి. అది అంటువ్యాధి.
And the priest shall look upon him the seventh day. If it spread abroad in the skin, then the priest shall pronounce him unclean; it is a leprous disease.
28 ౨౮ అయితే నిగనిగలాడే మచ్చ చర్మం అంతా వ్యాపించకుండా అలాగే ఉండి మానినట్టు కన్పిస్తే అది కాలిన గాయం వల్ల కలిగిన వాపు. యాజకుడు అతణ్ణి శుద్ధుడుగా నిర్థారించాలి. అది కేవలం కాలడం మూలాన కలిగిన మచ్చ మాత్రమే.
And if the bright spot stays in its place, and has not spread in the skin, but is dim, it is the rising of the burning, and the priest shall pronounce him clean, for it is the scar of the burning.
29 ౨౯ మగవాళ్ళకైనా, ఆడవాళ్లకైనా తలలో గానీ, గడ్డంలో గానీ ఏదన్నా అంటువ్యాధి వస్తే యాజకుడు దాన్ని పరీక్షించాలి.
And when a man or woman has a disease upon the head or upon the beard,
30 ౩౦ అది చర్మంలో లోతుగా ఉన్నట్టు కన్పించినా, లేదా దానిపై వెంట్రుకలు పసుపు పచ్చగా మారినా ఆ వ్యక్తిని యాజకుడు అశుద్ధుడనీ, అశుద్ధురాలనీ నిర్థారించాలి. తలలో లేదా గడ్డంలో అది దురద పుట్టించే ఒక అంటువ్యాది.
then the priest shall look on the disease. And, behold, if the appearance of it is deeper than the skin, and there is yellow thin hair in it, then the priest shall pronounce him unclean; it is a scall. It is a leprous disease of the head or of the beard.
31 ౩౧ ఏదైనా మచ్చ దురద పుట్టేదిగా ఉన్నప్పుడు యాజకుడు ఆ మచ్చని పరీక్షించాలి. ఆ మచ్చ చర్మంలో లోతుగా లేకపోయినా, దానిపై నల్ల వెంట్రుకలు లేకపోయినా యాజకుడు ఆ దురద మచ్చ వ్యాధి ఉన్న వ్యక్తిని ఏడు రోజుల పాటు ఒంటరిగా, వేరుగా ఉంచాలి.
And if the priest looks on the disease of the scall, and, behold, the appearance of it is not deeper than the skin, and there is no black hair in it, then the priest shall shut up the disease of the scall seven days.
32 ౩౨ ఏడో రోజు యాజకుడు ఆ మచ్చ వ్యాపించిందేమో చూడాలి. వ్యాధి మచ్చ ఉన్న ప్రాంతంలో పసుపు పచ్చ వెంట్రుకలు లేకపోయినా, ఆ మచ్చ కేవలం చర్మం పైన మాత్రమే కన్పిస్తున్నా అతనికి జుట్టు కత్తిరించాలి.
And in the seventh day the priest shall look on the disease, and, behold, if the scall has not spread, and there is in it no yellow hair, and the appearance of the scall is not deeper than the skin,
33 ౩౩ వ్యాధి మచ్చ ఉన్నచోట మాత్రం జుట్టు కత్తిరించకూడదు. యాజకుడు ఆ మచ్చ ఉన్న వ్యక్తిని మరో ఏడు రోజులు ఒంటరిగా, వేరుగా ఉంచాలి.
then he shall be shaven, but the scall he shall not shave, and the priest shall shut up him who has the scall seven days more.
34 ౩౪ ఏడో రోజు యాజకుడు ఆ మచ్చ వ్యాపించిందేమో చూడాలి. ఆ మచ్చ కేవలం చర్మం పైన మాత్రమే కనిపిస్తూ ఉంటే యాజకుడు అతణ్ణి శుద్ధుడిగా నిర్థారించాలి. ఆ వ్యక్తి తన బట్టలు ఉతుక్కోవాలి. తరువాత అతడు శుద్ధుడు అవుతాడు.
And in the seventh day the priest shall look on the scall, and, behold, if the scall has not spread in the skin, and the appearance of it is not deeper than the skin, then the priest shall pronounce him clean. And he shall wash his clothes, and be clean.
35 ౩౫ ఒకవేళ అతడు శుద్ధుడని నిర్ధారించిన తరువాత ఆ వ్యాధి మచ్చ ఎక్కువగా వ్యాపిస్తే యాజకుడు తిరిగి అతణ్ణి పరీక్షించాలి.
But if the scall spreads abroad in the skin after his cleansing,
36 ౩౬ ఒకవేళ ఆ వ్యాధి చర్మంపైన వ్యాపిస్తే యాజకుడు పసుపుపచ్చ వెంట్రుకల కోసం వెదకాల్సిన పని లేదు. అతడు అశుద్ధుడే.
then the priest shall look on him. And, behold, if the scall has spread in the skin, the priest shall not seek for the yellow hair, he is unclean.
37 ౩౭ అయితే ఆ దురద వ్యాధి వ్యాప్తి నిలిచిపోయిందనీ, ఆ వ్యాధి మచ్చలో నల్ల వెంట్రుకలు మొలుస్తున్నాయనీ యాజకుడికి అన్పిస్తే ఆ వ్యాధి నయం అయినట్టే. అతడు శుద్ధుడే. యాజకుడు అతడు శుద్ధుడని నిర్థారించాలి.
But if in his eyes the scall is arrested, and black hair is grown up in it, the scall is healed. He is clean, and the priest shall pronounce him clean.
38 ౩౮ మగవాళ్ళకైనా, ఆడవాళ్లకైనా చర్మం పైన నిగనిగలాడే తెల్లని మచ్చలు ఏర్పడితే యాజకుడు వాళ్ళని పరీక్షించాలి.
And when a man or a woman has bright spots in the skin of the flesh, even white bright spots,
39 ౩౯ ఆ నిగనిగలాడే మచ్చలు అస్పష్టంగా ఉంటే చర్మం లోనుండి వచ్చిన పొక్కు మాత్రమే. వాళ్ళు శుద్ధులే అవుతారు.
then the priest shall look. And, behold, if the bright spots in the skin of their flesh are of a dull white, it is a tetter. It has broken out in the skin; he is clean.
And if a man's hair is fallen off his head, he is bald; he is clean.
And if his hair is fallen off from the front part of his head, he is forehead bald; he is clean.
42 ౪౨ అయితే ఒక వ్యక్తి బట్టతలపై గానీ, నొసటిపైన గానీ ఎరుపు చాయలో తెల్లని మచ్చ ఏర్పడితే అది అంటువ్యాధి.
But if there is a reddish-white disease in the bald head, or the bald forehead, it is a leprous disease breaking out in his bald head, or his bald forehead.
43 ౪౩ అతని బట్టతలపై గానీ నొసటిపై గానీ వ్యాధి వచ్చిన ప్రాంతంలో ఏర్పడిన వాపు చర్మంలో అంటువ్యాధిని సూచిస్తుందేమో యాజకుడు పరీక్షించాలి.
Then the priest shall look upon him, and, behold, if the rising of the disease is reddish-white in his bald head, or in his bald forehead, as the appearance of a leprous disease in the skin of the flesh,
44 ౪౪ ఆ వాపు అలా సూచిస్తుంటే అతనికి వచ్చింది అంటువ్యాధి. అతడు అశుద్ధుడు. అతని తలపై ఉన్న వ్యాధి కారణంగా యాజకుడు అతణ్ణి అశుద్ధుడుగా ప్రకటించాలి.
he is a leprous man; he is unclean. The priest shall surely pronounce him unclean; his disease is on his head.
45 ౪౫ ఆ అంటువ్యాధి ఉన్న వ్యక్తి బట్టలను చించివేయాలి. అతడు తన తలని విరబోసుకోవాలి. అతడు తన కింది పెదవిని కప్పుకుని ‘అశుద్ధుణ్ణి! అశుద్ధుణ్ణి!’ అని కేకలు పెట్టాలి.
And the man with a leprous disease in whom the disease is, his clothes shall be torn, and the hair of his head shall go loose, and he shall cover his upper lip, and shall cry, Unclean, unclean.
46 ౪౬ ఆ అంటువ్యాధి ఉన్నన్ని రోజులూ అతడు అశుద్ధుడుగానే ఉంటాడు. అతనికి అంటురోగం వచ్చి అశుద్ధుడుగా ఉన్నాడు కాబట్టి అతడు ఒంటరిగానే ఉండాలి. శిబిరం బయట అతడు నివసించాలి.
All the days in which the disease is in him he shall be unclean; he is unclean. He shall dwell alone; his dwelling shall be outside the camp.
The garment also that a leprous disease is in, whether it be a woolen garment, or a linen garment,
whether it be in warp, or woof, of linen, or of woolen, whether in a skin, or in anything made of skin,
49 ౪౯ వాటిపైన పచ్చని లేదా ఎర్రని మాలిన్యం ఏర్పడి, వ్యాపిస్తే అది బూజు, తెగులు. దాన్ని యాజకుడికి చూపించాలి.
if the disease is greenish or reddish in the garment, or in the skin, or in the warp, or in the woof, or in anything of skin, it is a leprous disease, and shall be shown to the priest.
50 ౫౦ యాజకుడు ఆ తెగులు కోసం ఆ వస్తువుని పరీక్షించాలి. ఆ తెగులు పట్టిన దాన్ని ఏడురోజుల పాటు వేరుగా ఉంచాలి.
And the priest shall look upon the disease, and shut up the disease seven days.
51 ౫౧ ఏడో రోజు తిరిగి ఆ తెగులు కోసం పరీక్షించాలి. నారతోనో వెంట్రుకలతోనో, తోలుతోనో చేసిన పడుగైనా, పేక అయినా, వస్తువైనా వాటిపైన ఆ తెగులు వ్యాపించినట్టు కన్పిస్తే అది హానికరమైన తెగులు. అది అశుద్ధం.
And he shall look on the disease on the seventh day. If the disease has spread in the garment, either in the warp, or in the woof, or in the skin, whatever service skin is used for, the disease is a fretting leprosy, it is unclean.
52 ౫౨ కాబట్టి అతడు నారతోనో వెంట్రుకలతోనో, తోలుతోనో చేసిన పడుగైనా, పేక అయినా, వస్తువైనా హానికరమైన తెగులు కన్పించిన దాన్ని మంట పెట్టి కాల్చేయాలి. ఎందుకంటే అది వ్యాధికి దారితీస్తుంది. దాన్ని సంపూర్ణంగా తగలబెట్టాలి.
And he shall burn the garment, whether the warp or the woof, in woolen or in linen, or anything of skin, in which the disease is, for it is a fretting leprosy. It shall be burnt in the fire.
53 ౫౩ అయితే యాజకుడు పరీక్షించినప్పుడు నారతో వెంట్రుకలతో, తోలుతో చేసిన పడుగైనా, పేక అయినా, వస్తువైనా వాటిపైన ఆ తెగులు వ్యాపించకపొతే
And if the priest shall look, and, behold, the disease has not spread in the garment, either in the warp, or in the woof, or in anything of skin,
then the priest shall command that they wash the thing in which the disease is, and he shall shut it up seven more days.
55 ౫౫ ఆ తరువాత తెగులు పట్టిన ఆ వస్తువుని యాజకుడు పరీక్షించాలి. ఆ తెగులు రంగు మారకపోయినా, వ్యాపించక పోయినా అలాగే ఉంటే అది అశుద్ధం. దాన్ని మంట పెట్టి కాల్చేయాలి. ఆ తెగులు ఎక్కడ పట్టినా, ఆ వస్తువుని సంపూర్ణంగా కాల్చేయాలి.
And the priest shall look, after the disease is washed, and, behold, if the disease has not changed its color, and the disease has not spread, it is unclean. Thou shall burn it in the fire. It is a fret, whether the bareness be inside or outside.
56 ౫౬ ఒకవేళ ఆ బట్టని ఉతికిన తరువాత యాజకుడు దాన్ని పరీక్షించినప్పుడు ఆ తెగులు అస్పష్టంగా కన్పిస్తే అది బట్టలైనా, పడుగైనా, పేక అయినా, తోలు అయినా దాన్ని యాజకుడు చించివేయాలి.
And if the priest looks, and, behold, the disease is dim after the washing of it, then he shall tear it out of the garment, or out of the skin, or out of the warp, or out of the woof.
57 ౫౭ ఆ తరువాత ఆ తెగులు నారతో వెంట్రుకలతో తోలుతో చేసిన పడుగులోనో, పేకలోనో, వస్తువుపైనో, బట్టలపైనో ఇంకా కన్పిస్తే అది వ్యాపిస్తుందని అర్థం. అప్పుడు ఆ తెగులును పూర్తిగా కాల్చేయాలి.
And if it still appears in the garment, either in the warp, or in the woof, or in anything of skin, it is breaking out. Thou shall burn that in which the disease is with fire.
58 ౫౮ నారతోనో వెంట్రుకలతోనో, తోలుతోనో చేసిన పడుగైనా, పేక అయినా, వస్తువైనా, బట్టలైనా ఉతికిన తరువాత తెగులు కన్పించకుంటే ఆ వస్తువునో, బట్టనో రెండోసారి ఉతికించాలి. అప్పుడు అది శుద్ధం అవుతుంది.
And the garment, either the warp, or the woof, or whatever thing of skin it be, which thou shall wash, if the disease has departed from them, then it shall be washed the second time, and shall be clean.
59 ౫౯ ఉన్ని బట్టల పైనో, నార బట్టలపైనో, పడుగుపైనో, పేకపైనో తోలు వస్తువులపైనో బూజూ, తెగులూ కన్పించినప్పుడు వాటిని అశుద్ధం అనో శుద్ధం అనో ప్రకటించడానికి ఉద్దేశించిన చట్టం ఇది.”
This is the law of a leprous disease in a garment of woolen or linen, either in the warp, or the woof, or anything of skin, to pronounce it clean, or to pronounce it unclean.
