< Luk 12 >

1 Hejar hejar nyi v nyipam bv aakum kunamv, vkvlvgabv bunu chaajap minsu toku, Jisu mintuminke bv ninyigv lvbwlaksu vdwa minto, “Parisis vdwgv vpap am himasuto laka—Ngo minamsi bunugv kaakudubv rinam a.
Tymczasem wokół Jezusa gromadziły się coraz większe tłumy—były to już tysiące ludzi, którzy z powodu ścisku aż deptali sobie po nogach. On zaś zwrócił się najpierw do uczniów: —Wystrzegajcie się kwasu faryzeuszy, którym jest ich obłuda!
2 Ogugonyi mvtum pvdw hum mvkok reku, vvsinam mvnwng vdwa chimu reku.
Nie ma bowiem niczego ukrytego, co ostatecznie nie wyszłoby na jaw.
3 Vkvlvgabv, nonu ogugo kanv arwnglo minpvkudw hum alulvpa loung kolo tvvpa reku, nonugv naam a koktum tvvla arwnglo japsi nama naam mwnglo aolo chaapv tvvla gokpa reku.”
Cokolwiek powiedziano pod osłoną nocy, wyjdzie na jaw z nastaniem dnia, a co powiedziano na ucho, zostanie ogłoszone publicznie.
4 “Ngo nonua mindunv, ngoogv ajin vdwa, ayakka mvki jinv nga yvvnyika busu mabvka vbvritola ayungjvma kochinglo ogu alvmanvgo rinyu mare.
Mówię wam jak przyjaciołom: Nie bójcie się tych, którzy uśmiercają ciało, lecz nie mogą zrobić nic więcej!
5 Yvvnyi busu svngvdw ngo kaatamre: Pwknvyarnvnyi busu laka, nw gvlo, mvkiro kochingbv, uyumooku bolo horlu nyudubv jwkrw doodu. Nga tvjwng laka, ninyinv nonugv busu svngv!” (Geenna g1067)
Powiem wam jednak, przed kim macie czuć trwogę: Lękajcie się Boga, który po śmierci może wtrącić człowieka do piekła! Miejcie dla Niego respekt! (Geenna g1067)
6 “Pvdwng nvnga barnyi gubv piokma dvnvri? Vbvrijvka Pwknvyarnv pvdwng nvvkin gunyika mvngpa mabv rima.
Ile kosztuje pięć wróbli? Można je kupić już za kilka drobnych monet. A jednak Bóg nie zapomina o żadnym z nich.
7 Nonu gv dumpo gv dwmw mvnwng haka kingam ropv. Vkvlvgabv busu mabvka; No pvdwng vdwa achialvbv arv doya nvgo!”
Przecież On wie nawet, ile macie włosów na głowie! Nie bójcie się więc! Jesteście dla Niego cenniejsi niż całe stado wróbli.
8 Ngo nonua jvjvbv mindunv yvvdw nyi vdwlo ngo gvngv vla nw minpok jidunv, Nyia Kuunyilo ngvka vbvdvdvbv bunua rire nyidogindung vdwgv Pwknvyarnv gv kaagialo.
Mówię wam: Jeśli jakiś człowiek wyzna przed innymi ludźmi, że należy do Mnie, to i Ja, Syn Człowieczy, przyznam się do niego w obecności aniołów Bożych.
9 Vbvritola yvvdw nga nw gvngema vla minpok dunv, Nyia Kuunyilo ngvka bunua nw gvngvma vla mintare nyidogindung vdwgv Pwknvyarnv gv kaagialo.
Lecz jeśli ktoś wyprze się Mnie wobec ludzi, i Ja się go wyprę przed aniołami Boga.
10 “Yvvdw Nyia Kuunyilo nga minying dunv hum mvngnga nyulare; Vbvritola yvvdw Darwknv Dow a minying dunv hum vdwloka mvngnga nyulamare.”
Jeśli ktoś powiedziałby coś przeciwko Mnie, Synowi Człowieczemu, może otrzymać przebaczenie. Ale jeśli ktoś powiedziałby coś przeciwko Duchowi Świętemu, nie otrzyma przebaczenia.
11 “Vdwlo bunu nonua Jius kumkunaamlo rika dubv vmalo gobunor vdwgv kaagialo vmalo kvvbi vdwgvlo, nonu atu v oguaingbv mvnging svngvdw vla vmalo nonu ogugo minsedw vla mvngdwk mabvka.
Gdy jako moi uczniowie będziecie oskarżeni przed przełożonymi synagog lub przed innymi władzami, nie martwcie się o to, jak się bronić i co macie powiedzieć.
12 Nonu ogugo mirung svngvdw hum hoka Darwknv Dow v nonua tamsarre.”
Duch Święty pomoże wam wtedy znaleźć właściwe słowa.
13 Nyipam lokv nyi ako Jisunyi minto, “Tamsarnv, ngoogv achiboru a minjilabv abu gv yikungyira vngyu nama ngam lvkobv orpin sudubv.”
Tymczasem ktoś z tłumu zawołał: —Nauczycielu! Powiedz mojemu bratu, aby podzielił się ze mną majątkiem, który odziedziczył po ojcu!
14 Jisu ninyia mirwkto, “Ajin, nga nonyi gv pingkolo miriadubv vmalo yikungyira nga baag nyuladubv jinv ngv yvvla?”
—Przyjacielu! Kto dał Mi prawo rozstrzygania waszych spraw?—odrzekł Jezus.
15 Okv nw mvnwngnga minbwngto, “Raarwnv mvnwng gvlokv nonu atuv himasuto laka; ogulvgavbolo nyi gv jvjvbv singnam v ninyigv yikungyira lokv mvvma, nw vdwgo nyitv dajvka.”
—Potem, zwracając się do wszystkich, dodał: —Wystrzegajcie się wszelkiej chciwości, bo prawdziwe życie nie zależy od rzeczy materialnych!
16 Vbvrikunamv Jisu so minchisinam sum bunua miji toku: “Ho hoka nyi ako dooto nw kvdw go rongo ali amw alvbv linji nvgo dooto.
Następnie opowiedział im taką przypowieść: —Pewien bogaty człowiek zebrał jednego roku szczególnie obfite plony.
17 Nw atu v mvngrap sutoku, ‘Ngo ngoogv ali amw a vvpv jikugo kaakuma. Ngo ogugo rila dukunv?
Zastanawiał się więc: „Co tu robić? Nie mam gdzie tego pomieścić”.
18 Ngo so svbv rireku,’ nw atu v minsuto; ‘Ngo ngoogv nesung nga mvyak reku okv sungtv nvgo mvgvrekula hoka ngoogv ali amw okv ngoogv yikungyira mvnwngnga vvpv reku.
W końcu wpadł na pomysł: „Już wiem! Zburzę stare magazyny i zbuduję większe. W nich umieszczę tegoroczne zboże i wszystkie inne zbiory.
19 Vbvrigvrikula ngo atu v minsureku, Gamdaknv nyi go! no achialv anying gv lvgabv dinchijinam alvnv ogu mvnwng ngv doosupvku. Himpu alvbv svngmin laka, dvmin laka, tvngmin laka okv no atuv himpu dubv rimin sulaka!’
A gdy to zrobię, usiądę i powiem sobie: ‚No, przyjacielu, zgromadziłeś zapasy na wiele lat. Teraz możesz jeść, pić i używać życia’”.
20 Vbvritola Pwknvyarnv ninyia minto, ‘Pvchanvno! Siyu gv ayulo no noogv singnam a topu rungdubv rireku; vbvrikunamv no atubogv lvgabv ogu mvnwng nga mvpvripv kunama paajikunv yvvkudw?’”
Lecz Bóg rzekł do niego: „Głupcze! Umrzesz jeszcze tej nocy. Komu więc to wszystko zostawisz?”.
21 Okv Jisu minyabv minto, “Atubogv lvgabv nyitv tvvtola vbvritola Pwknvyarnv gv lvgabv nyitv manv ngv so svbv ridunv.”
Oto przykład głupiego człowieka, który gromadzi majątek na ziemi, a nie jest bogaty przed Bogiem.
22 Vbvrikunamv Jisu lvbwlaksu vdwa minto, “Okv vkvlvgabv ngo nonua mindunv nonu dvla singdubv vla dvse lvgabv vmalo nonu ayak gv lvgabv vji kose go vla mvngdwk mabvka.
Potem, zwracając się do uczniów, Jezus rzekł: —Nie martwcie się o swoje życie—o to, co będziecie jeść, ani o ciało—w co się ubierzecie.
23 Singnam si dvnam a achialvbv kaiyanv, okv ayak si vji a achialvbv kaiyanv.
Życie to nie tylko pokarm i ubranie.
24 Paak ka kaatoka: bunu ali lilwkma vmalo aam nvvma; bunu nesung naam kaama; Pwknvyarnv bunuam dvmu tvngmudu! nonu pvta vdwa achialvbv arv doya nvgo!
Spójrzcie na ptaki: Nie sieją ziarna, nie magazynują zapasów, a Bóg żywi je! Przecież wy jesteście ważniejsi od ptaków!
25 Hum mvngdwk gvrila nonu gvlokv akonv yvvla svnggv nama achukgo svngsu yadubv svnglajinv?
Czy ktokolwiek, poprzez zamartwianie się, potrafi przedłużyć swoje życie choćby o jedną chwilę?
26 No svkvnv ogu miang nvnga rilwk nyuma bolo, ogubv kvvbi ogua mvngdwk yadunv?
Jeśli więc nie możecie uczynić tak drobnej rzeczy, to jaki jest sens martwić się o większe sprawy?
27 Kaatoka mootum gv apung ngv oguaing bv svngdu: bunu ogugo rima vmalo bunu atugv lvgabv vji vbi mvvma. Vbvritola ngo nonua mindunv Dvbv Solomon achialvbv nyitv nvgobv rikubvka vji vbi gvnam vka so apung vdwgv kaapu aingbv rinv gvmato.
Uczcie się od polnych kwiatów: Nie pracują i nie troszczą się o swój ubiór. A zapewniam was, że nawet król Salomon, w całym swoim przepychu, nie był tak pięknie ubrany jak one.
28 So si Pwknvyarnv yvvdw mootum gv nvsing nvmwng nga vji koomunv—nvmwng v silu doodu okv aarunyi nyeji kunv, vmvlo rampak svngv. Nw nonua vji gvmu dubv vla ogumvnwngnga mvngma rungredw? Nonugv mvngjwng ngv miang gomwng doodu!”
Jeśli więc Bóg tak wspaniale ubiera polne kwiaty, które dzisiaj kwitną, a jutro więdną i idą na spalenie, to czy tym bardziej nie zatroszczy się o was, nieufni?!
29 “Vkvlvgabv mvnwnglo ogugo dvsvdw okv tvngsedw vla alu gv dwkia mvngap dvdvla mvngdwk mabvka.
Nie martwcie się więc o to, co będziecie jeść i pić.
30 (Sichingmooku so gv Pwknvyarnvnyi chimanv vdwv aludwkia so ogu mvnwng gv lvgabv mvnggap dvdv dvnv.) No so vdw sum dinchi dunv vla noogv Abu chindu.
O te sprawy zabiegają poganie. Wasz Ojciec w niebie dobrze wie, że tego potrzebujecie.
31 Vmabvya Pwknvyarnv gv Karv lvga nga mvnggap yato, okv nw nonua so gv ogumvnwngnga jire.”
Zabiegajcie więc o Jego królestwo, a wtedy Bóg zatroszczy się o pozostałe rzeczy.
32 Twngtv manv nonu, busu mabvka, nonugv Abu nonua ninyigv Karv nga jidubv mvngbiudu.
Nie lękajcie się, choć jest was niewielu, bo Ojciec w niebie daje królestwo właśnie wam!
33 No ogugo doodudw hum mvnwngnga pyoktoka okv morko nga heemanv vdwa jitoka. Morko vgianvnv ungko manvlo no atu v orsu laka, okv no gv nyitv a aomooku tolo tvvpv tvka, tolo vdwloka ngoomare, ogulvgavbolo dvcho nvngv tolo bunu gvlo aachi mare, okv bunua taram dvmwk jinv guka kaamare.
Sprzedajcie to, co posiadacie, i rozdajcie potrzebującym! Wtedy wasze portfele staną się niezniszczalne i wasze bogactwa w niebie będą bezpieczne—nikt się nie włamie, aby je ukraść, i nic ich nie zniszczy.
34 Ogolo no gv nyitv nga tvvpv pvdw hoka no gv haapok vka alu loki a doore.
Gdzie jest wasz skarb, tam będzie wasze serce.
35 “Ogugo aaridw ho lvgabv Kaya laka, rinam lvgabv kaya laka, okv no gv mvdurrupum a baanu tvla doogv laka,
Bądźcie gotowi na mój powrót i czuwajcie—jak słudzy, będący w gotowości, z lampami w rękach
36 Nyira vdwgv bunugv atu v nyida lokv aari kunvpv vla kaayala doonam aingbv. Vdwlo nw aalaku okv takdin kubolo bunu vjakgobv agi nga ninyigv lvgabv kokda jiriku.
i oczekujący powrotu swojego pana z uczty weselnej. Gdy przybędzie i zapuka, natychmiast otworzą mu drzwi.
37 Ho nyira vdwv mvngpu v yvvgv atu v aakur rikulo bunua hula doodubv okv kaayala doodubv kaanam vdwv! Ngo nonua mindu, nw ninyigv jvtv am pilin reku, okv bunua dootung dubv minreku, okv bunuam jilahola rireku.
A wtedy spotka ich wielki zaszczyt. Zapewniam was: ich pan się przebierze, zaprosi ich do uczty i sam będzie im usługiwał. Bez względu na to, czy przyjdzie o północy, czy nad ranem, wyróżni tych, których zastanie gotowych na jego powrót.
38 Vdwgo mvngpu guku bunu nw bunua kaayala doodubv kaapa kubolo, nw yupra jama nga aaku jvka vmalo koching nyijvka!
39 Nonu chinsudo naam namgo gv atu v dvcho nvgv cholwk dwa chincho bolo, nw vdwloka dvcho nvnga ninyigv naam a tarkola amumare.
Pomyślcie: Gdyby właściciel domu wiedział, kiedy złodziej przyjdzie go okraść, nie dopuściłby do włamania.
40 Okv nonuka, dooya segorung, ogulvgavbolo nyia Kuunyilo ngv nonugv vdwlo dvmin mari gonyika aariku.”
Wy również musicie uważać, bo nie wiecie, kiedy ja, Syn Człowieczy, powrócę!
41 Pitar minto, “Ahtu so gv minchisinam si ngonua mindu nvre, vmalo mvnwngnga mindu nvre?”
—Panie—zapytał Piotr—czy tę opowieść kierujesz tylko do nas, czy do wszystkich?
42 Ahtu mirwkto, yvv, vbvrikunamv, alvnv okv mvnglaknv nyira ngv? Hv ho angv ninyigv atu hv ninyia naam nyi vdwa rigv dubv jinam, okv nyira kvvbi a bunugv dvse nga dvdw lo dvnam jinam.
—A kim jest ten wierny i mądry sługa—powiedział Jezus—któremu Pan powierzył opiekę nad innymi swoimi sługami, aby dbał o nich w czasie jego nieobecności?
43 Vdwgo mvngpu vku ho pakbu angv ninyigv atu v vdwlo naam aaku namv ninyia vbvridubv kaapa koku namv!
Nagrodzi go, gdy po powrocie zobaczy dobrze wykonaną pracę.
44 Vbvrung, Ngo nonua mindunv, Atu v ho pakbua-nga ninyigv yikungyira nga rigv modubv jire.
Z pewnością da mu w zarządzanie cały swój majątek.
45 Vbvritola ho pakbu angv nw atu v minsu bolo ninyigv atu moing vngro baapubv aakur nyuku mare vla kvvbi nyira vdwa okv nyimv daka nyilo daka dvngrap laku, dvlaku tvnglaku okv dvkium tvngkium kubolo.
Gdyby jednak ten sługa pomyślał sobie: „Nieprędko wróci właściciel, nie muszę się więc go obawiać” i zaczął znęcać się nad powierzonymi sobie ludźmi, zabawiać się i upijać,
46 Vbvrikunamv Atu alugonyi aakur reku vdwlo pakbu gv ninyia dvmin marilo ho gv dwa nw chimpa kuma. Atu v ninyia patungpayung mvriku okv nw gv tvvma nvnga hingkw moreku.
to jego pan powróci w najmniej oczekiwanej chwili. Surowo się z nim wtedy rozprawi i osądzi go wraz z innymi niewiernymi.
47 Pakbu ngv yvv atu gv nw a ritokv mvngnam chindunv, vbvritola nw atu v hum ridubv okv agiarap madunv, hum achialvbv svnyakpare
Sługę, który znał wymagania właściciela, a nie wykonał ich, spotka większa kara.
48 Vbvritola pakbu ngv yvvdw ninyigv atu gv mvngnam um chima gvrila nw dvngku yadubv riredw hum miang yabv dvngre. Yvv nw kaigo jipvdw hum kaigo koore; Yvv nw kaiyachok go jipvdw um kaiyachok go koyare.
Natomiast tego, który ich nie poznał, a też uczynił coś nagannego, spotka mniejsza kara. Im więcej się komuś powierza, tym więcej się od niego wymaga.
49 “Ngo nyiamooku so vmv rulwk tebv aato okv hv vbv ngoogv mvngkulo riro duku nvgo vla ngo mvngdu!
—Przyszedłem—mówił dalej Jezus—wzniecić na ziemi ogień i bardzo bym chciał, aby on już zapłonął.
50 Ngo baptisma naase go doodu, okv hum richima dvdvlo ngo mvngdwk sakdwk bv ridu!
Mam zostać „ochrzczony” i czekam na ten „chrzest” w wielkiej udręce!
51 Nonu nga nyiamooku so sarsopoyo alvbv rigv nvnv nga aagvla aapvnv mvngdu nvlare? Ma, sarsopoyo bvma, vbvritola apinain dubv.
Sądzicie, że przyszedłem przynieść na ziemię pokój? Wręcz przeciwnie—niezgodę!
52 Vjak gvlokv rila vpin akolo nyi angu go doonv apin-ain reku, aom gunv anyia rinying reku okv anyiv aom a rinying reku.
Odtąd nawet wśród najbliższych nastąpią podziały: spośród pięciu osób troje poróżni się z dwojgiem, a dwoje z trojgiem;
53 Abu vdwv bunugv kuunyilo vdwa rinying reku okv kuunyilo vdwv bunugv abu vdwa rinying reku; anv vdwv bunugv kuunyijar vdwa rinying reku okv kuunyijar vdwv bunugv anv vdwa rinying reku; ayu vdwv bunugv dungnv vdwa rinying reku okv dungnv vdwv bunugv ayu vdwa rinying reku.”
ojciec poróżni się z synem, matka z córką, a teściowa z synową.
54 Jisu nyi vdwa mindvto, “Vdwlo nonu haapam a pogga takbv chaadubv kaapa bolo, vjakgobv nonu mindado nyido hotv dvnvgo vla—okv v vbv rido.
Następnie rzekł do tłumu: —Widząc, że od zachodu nadciągają chmury, mówicie: „Będzie deszcz”. I rzeczywiście pada!
55 Okv vdwlo mooko takbv doori richa nama nonu himpa bolo, nonu mindu si agu v gurap tvdu vla—okv vbvridu.
Gdy wieje wiatr z południa, mówicie: „Będzie upał”. I to też się sprawdza.
56 Kaakudubvrinv! nonu nyiamooku a okv nyidomooku a kaagvrila doonyi nyinam nyima nga minla gvri; ogubv vbvrinamv, vjakgv dw sum chima dunv?”
Obłudnicy! Trafnie prognozujecie pogodę po wyglądzie nieba i ziemi, ale działania Boga widocznego w obecnych czasach nie potraficie rozpoznać!
57 “Ogulvgabv nonu atubongv alvnvngam mvngchinla kaakw sima dunv?
Dlaczego sami nie rozsądzacie, co jest słuszne?
58 Nyi gunv nonua kvba japmi sidubv vla nonua mila yila kvba naambv vnggvbolo, nonu um rikin a ninyi alvbv minjupminsi dubv rilaka kvbanaam ha vngsi madvbv. No vbv rima boloka, nw nonua boola yila kvba japji nvgv kaagialo boolwkre, hv bunu nonua pulis vdwgvlo laklwk reku, okv nonua patwklo tumriku.
Jeśli w drodze do sądu spotkasz się ze swoim oskarżycielem, staraj się załatwić sprawę polubownie. W przeciwnym bowiem razie, sędzia skaże cię i zostaniesz wtrącony do więzienia.
59 Ngo nonua mindu, nonu morko dvdua dornya ma dvdvlo, hoka nonu dooreku.”
Mówię ci, że nie wyjdziesz stamtąd, aż spłacisz cały dług—co do grosza.

< Luk 12 >