Nyingnam 17
1 Paul okv Silas Ampipolis okv Apollonia bv vngpikla vngtoku, Jius kumkunaam dooku gv Tesalonika lo aatoku.
Διοδεύσαντες δὲ τὴν Ἀμφίπολιν καὶ Ἀπολλωνίαν, ἦλθον εἰς Θεσσαλονίκην, ὅπου ἦν ἡ συναγωγὴ τῶν Ἰουδαίων·
2 Paul ninyigv atugv vngdungbv Jius kumkunaamlo vngtoku. Hoka Doonu alu lvum go hv nyitwng gv lvkobv dopam pamgvto Baibel kitap lokv minla,
κατὰ δὲ τὸ εἰωθὸς τῷ Παύλῳ εἰσῆλθε πρὸς αὐτούς, καὶ ἐπὶ σάββατα τρία διελέγετο αὐτοῖς ἀπὸ τῶν γραφῶν,
3 okv Darwknv kitap lokv bunua mindimiyin jila mimpa jitoku ho Kristo hinching la okv sito kula turkur kunama. “Si Jisu oogv ngo nonua mimpa jidunv si,” Paul minto, “Si kv Kristo.”
διανοίγων καὶ παρατιθέμενος, ὅτι Τὸν Χριστὸν ἔδει παθεῖν καὶ ἀναστῆναι ἐκ νεκρῶν, καὶ ὅτι Οὗτός ἐστιν ὁ Χριστὸς Ἰησοῦς, ὃν ἐγὼ καταγγέλλω ὑμῖν.
4 Bunugv meegonv Paul okv Silas gv mingku lo tvvlwk minggv toku okv lvkobv ritoku; vkvlvgabv Grik twngtvnv meego okv anvnyimv rigvdogvnv meegoka, oogv Pwknvyarnvnyi kumnyabo vdwv.
Καί τινες ἐξ αὐτῶν ἐπείσθησαν, καὶ προσεκληρώθησαν τῷ Παύλῳ καὶ τῷ Σίλᾳ, τῶν τε σεβομένων Ἑλλήνων πολὺ πλῆθος, γυναικῶν τε τῶν πρώτων οὐκ ὀλίγαι.
5 Vbvritola Jius vdwv kavtarv toku okv nyi agar manv vngkarchaakarnv meego vngkum motola okv dopam pamnya lakula alvmanv nyitwng gubv ritoku. Bunu pamtv mvnwng lo makarrikar nyato okv nyi akogv naama palwk jitoku Jason minv angv naam nga okv Paul okv Silasnyi mvdubv kaakar nyala okv bunua nyi apam lo boolin dubv.
Ζηλώσαντες δὲ οἱ ἀπειθοῦντες Ἰουδαῖοι, καὶ προσλαβόμενοι τῶν ἀγοραίων τινὰς ἄνδρας πονηρούς, καὶ ὀχλοποιήσαντες, ἐθορύβουν τὴν πόλιν· ἐπιστάντες τε τῇ οἰκίᾳ Ἰάσονος, ἐζήτουν αὐτοὺς ἀγαγεῖν εἰς τὸν δῆμον.
6 Vbvritola bunua kaapa kuma nvngv, bunu Jasonnyi okv mvngjwngnv meegonyi pamtv gv rigvdogv nvlo boolin chotola okv goktoku, “So nyi vdwv mooku mvnwng lo ridwkriku nvgo! Bunu vjv ngonugv pamtv lo aapvku,
Μὴ εὑρόντες δὲ αὐτούς, ἔσυρον τὸν Ἰάσονα καί τινας ἀδελφοὺς ἐπὶ τοὺς πολιτάρχας, βοῶντες ὅτι Οἱ τὴν οἰκουμένην ἀναστατώσαντες, οὗτοι καὶ ἐνθάδε πάρεισιν,
7 okv Jason bunua ninyigv naam lo doomu toku. Bunu mvnwng ngv Dvbvyachok gv pvbv nga tvvmabv rinia toku, mvvnya toku dvbv kvvbigo dopvkv, vkvgv aminv Jisu.”
οὓς ὑποδέδεκται Ἰάσων· καὶ οὗτοι πάντες ἀπέναντι τῶν δογμάτων Καίσαρος πράττουσι, βασιλέα λέγοντες ἕτερον εἶναι, Ἰησοῦν.
8 Bunu soogv gaam nga nyipam okv pamtv tujupkunam nga tvvsik motola twngtwng rara mvngmu toku.
Ἐτάραξαν δὲ τὸν ὄχλον καὶ τοὺς πολιτάρχας ἀκούοντας ταῦτα.
9 Tujupkunam vdwv Jason okv ajin vdwa ainmorko dorsvrisv nga rimu tokula topu toku, okv vbvrikunamv bunua vngmu nyatoku.
Καὶ λαβόντες τὸ ἱκανὸν παρὰ τοῦ Ἰάσονος καὶ τῶν λοιπῶν, ἀπέλυσαν αὐτούς.
10 Kanv sopikda, mvngjwngnv vdwv Paul okv Silas bunyia Beria lo vngmu toku. Vdwlo bunu vngchinam gola, bunu Jius kumkunaam bv vngtoku.
Οἱ δὲ ἀδελφοὶ εὐθέως διὰ τῆς νυκτὸς ἐξέπεμψαν τόν τε Παῦλον καὶ τὸν Σίλαν εἰς Βέροιαν· οἵτινες παραγενόμενοι εἰς τὴν συναγωγὴν τῶν Ἰουδαίων ἀπῄεσαν.
11 Beria gv nyitwng ngv Tesalonika nyitwng nga habia yatoku. Bunu doina tvvnwng alvbv tvvria nyatoku, okv Paul gv minam ngv jvjv gubvri vla bunu Baibel kitap nga alu lokia purila kaanyato.
Οὗτοι δὲ ἦσαν εὐγενέστεροι τῶν ἐν Θεσσαλονίκῃ, οἵτινες ἐδέξαντο τὸν λόγον μετὰ πάσης προθυμίας, τὸ καθ᾿ ἡμέραν ἀνακρίνοντες τὰς γραφάς, εἰ ἔχοι ταῦτα οὕτω.
12 Bunu mvnwng ngv awgonv mvngjwng nyatoku, okv Grik gv anvnyimv kaibv rigvdogv awgo okv Grik gv nyiga awgunv ka mvngjwng nyatoku.
Πολλοὶ μὲν οὖν ἐξ αὐτῶν ἐπίστευσαν, καὶ τῶν Ἑλληνίδων γυναικῶν τῶν εὐσχημόνων καὶ ἀνδρῶν οὐκ ὀλίγοι.
13 Vbvritola vdwlo Tesalonika lo doonv Jius vdwv Paul Beria lo Pwknvyarnv gv gaam nga japdokv vla tvvpa namgola, bunu hoka aatoku okv lamrwpato kula okv apam am nvngyaknvngchak toku.
Ὡς δὲ ἔγνωσαν οἱ ἀπὸ τῆς Θεσσαλονίκης Ἰουδαῖοι ὅτι καὶ ἐν τῇ Βεροίᾳ κατηγγέλη ὑπὸ τοῦ Παύλου ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ, ἦλθον κἀκεῖ σαλεύοντες τοὺς ὄχλους.
14 Vjakpigobv mvngjwngnv vdwv Paulnyi svmasa gv agum bv vngmu toku; vbvritola Silas okv Timoti bunyi Beria lo dootoku.
Εὐθέως δὲ τότε τὸν Παῦλον ἐξαπέστειλαν οἱ ἀδελφοὶ πορεύεσθαι ὡς ἐπὶ τὴν θάλασσαν· ὑπέμενον δὲ ὅ τε Σίλας καὶ ὁ Τιμόθεος ἐκεῖ.
15 Paul gv lvkobv vnggvnv vngbom nyi vdwv ninyia Etins bv vngchi gvvtoku okv vbvrikunamv Paul gvlo lvkobv minsar koto kula ho Silas okv Timotinyi lvkobv aamu dokubv baapubv Beria vngkur toku.
Οἱ δὲ καθιστῶντες τὸν Παῦλον, ἤγαγον αὐτὸν ἕως Ἀθηνῶν· καὶ λαβόντες ἐντολὴν πρὸς τὸν Σίλαν καὶ Τιμόθεον, ἵνα ὡς τάχιστα ἔλθωσι πρὸς αὐτόν, ἐξῄεσαν.
16 Vdwlo Paul Etins lo Silas okv Timotinyi kaaria rilo, hv achialvbv mvngru toku pamtv lo morti achialvgo kaapa tokula.
Ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις ἐκδεχομένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου, παρωξύνετο τὸ πνεῦμα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ, θεωροῦντι κατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν.
17 Vkvlvgabv ninyia Pwknvyarnv kumnvjonv Jius okv Jentail vdwgv lvkobv kumkunaamlo dopam pamgv toku okv nyitwng nga aludwkibv vngpiknv vdwaka.
Διελέγετο μὲν οὖν ἐν τῇ συναγωγῇ τοῖς Ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβομένοις, καὶ ἐν τῇ ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡμέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας.
18 Ipikurian gv meego okv stoik gv tamsarnvnyi larmi sito, mintoku, “so nyi si oguka chima hv ogugo mindu nvdw. Hv ogugo mintv dvnvdw?” Kvvbiv minto, “Hv mintv doonvgo ngonua kvvbi Pwknvyarnv meego,” ogulvgavbolo Paul minjito bunua Jisu gv lvkwng lo okv ninyigv sinam lokv turkur kunama.
Τινὲς δὲ τῶν Ἐπικουρείων καὶ τῶν Στωϊκῶν φιλοσόφων συνέβαλλον αὐτῷ. Καί τινες ἔλεγον, Τί ἂν θέλοι ὁ σπερμολόγος οὗτος λέγειν; Οἱ δέ, Ξένων δαιμονίων δοκεῖ καταγγελεὺς εἶναι· ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν αὐτοῖς εὐηγγελίζετο.
19 Vbvrikunamv Paulnyi hv vnggv toku, Aropagus kvba, doopamlo hoka hv mintoku, “Ngonua minbwk jilabv so anw rinama noogv ngonua tamsarnama.
Ἐπιλαβόμενοί τε αὐτοῦ, ἐπὶ τὸν Ἄρειον πάγον ἤγαγον λέγοντες, Δυνάμεθα γνῶναι, τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ ὑπὸ σοῦ λαλουμένη διδαχή;
20 Noogv ngonuam anw bv minjinam nga, okv ngonu chinwngdo soogv tamsarnam si oguvdw,” (
Ξενίζοντα γάρ τινα εἰσφέρεις εἰς τὰς ἀκοὰς ἡμῶν· βουλόμεθα οὖν γνῶναι, τί ἂν θέλοι ταῦτα εἶναι —
21 Etins lo nyi mvnwng ngv okv nyebunyi mvnwng gv atugv dwa rilwk dula anwnv ogugo minam am tvvria laka rito okv mimpa laka rito.)
Ἀθηναῖοι δὲ πάντες καὶ οἱ ἐπιδημοῦντες ξένοι εἰς οὐδὲν ἕτερον εὐκαίρουν, ἢ λέγειν τι καὶ ἀκούειν καινότερον.
22 Paul pamtv gv kvbadopam kaagia lo dakrap toku okv minto, “Ngo kaadu nonugv Etins lo nyi vdwv achialvbv dormo rinv gubv ridu.
Σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν μέσῳ τοῦ Ἀρείου πάγου ἔφη, Ἄνδρες Ἀθηναῖοι, κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιμονεστέρους ὑμᾶς θεωρῶ.
23 Ngo nonugv pamtv nga vngpitla okv nonugv kumkujoku am ngo kaakunamv oogv yogwngmvrwng lo lvkpv nama kaapa toku ‘Chimanam Pwknvyarnv gv lvgabv’ hv nonugv kumnamjonam go, vbvrikunamv, vbvrilachin hum nonu chimado, si oguvdw ngo nonua vjak minkar jidukunv.
Διερχόμενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ σεβάσματα ὑμῶν, εὗρον καὶ βωμὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο, Ἀγνώστῳ Θεῷ. Ὃν οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε, τοῦτον ἐγὼ καταγγέλλω ὑμῖν.
24 Pwknvyarnv, sichingmooku okv ogumvnwng nga sum pwknv, nyidomooku okv nyiamooku gv Ahtuv okv nyi vdwgv mvnam kumging lo dooma dunv.
Ὁ Θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσμον καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτῷ, οὗτος, οὐρανοῦ καὶ γῆς Κύριος ὑπάρχων, οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ,
25 Pwknvyarnv ngonu gvlo oguguka mvngma dunv vmalo ngonu ninyia ogugo jila nyudunv hv yabv atuv ngonua saknam turnama okv ogumvnwng nga nyichar mvnwng lo jiya dunv.
οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν ἀνθρώπων θεραπεύεται, προσδεόμενός τινος, αὐτὸς διδοὺς πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάντα·
26 Nyi ako lokv hv mooku mvnwng nga mvlinto okv minjito sichingmooku mvnwng lokv turdubv. Hv atubongv mvkimvak jito ogolo okv oguaingbv singsv vdw.
ἐποίησέ τε ἐξ ἑνὸς αἵματος πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων, κατοικεῖν ἐπὶ πᾶν τὸ πρόσωπον τῆς γῆς, ὁρίσας προτεταγμένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς κατοικίας αὐτῶν·
27 Ninyia sum ritoku vkvlvgabv ho bunu ninyia kaachin sidubv, okv ninyi chinsu lare bunu ninyigv lvkwng lo mvngnama. Hvjvka Pwknvyarnv ngonu mvnwng gv lokv aduma;
ζητεῖν τὸν Κύριον, εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν αὐτὸν καὶ εὕροιεν, καίτοιγε οὐ μακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡμῶν ὑπάρχοντα.
28 vbv akonv minto, ‘Ninyigv lokv ngonu singdunv okv bidutapdunv okv turmudakmu dunv.’ Si nonugv mimin lvknv meegonv mindunv, ‘Ngonuka ninyigv umvuu ngv.’
Ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶμεν καὶ κινούμεθα καί ἐσμεν· ὡς καί τινες τῶν καθ᾿ ὑμᾶς ποιητῶν εἰρήκασι, Τοῦ γὰρ καὶ γένος ἐσμέν.
29 Ngonu mvnwng ngv Pwknvyarnv gv umvuu ngv vbolo, ngonu vbv mvngmare hv ain vmalo raaji vmalo vlwng lokv morti bv mvnamgo vla. Hv ogu lokvka manvgo nyi vdwlokv mwnglin nam okv mvlin nam.
Γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ Θεοῦ, οὐκ ὀφείλομεν νομίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ, χαράγματι τέχνης καὶ ἐνθυμήσεως ἀνθρώπου, τὸ θεῖον εἶναι ὅμοιον.
30 Vngnyi konv dwlo, Pwknvyarnv kaabotalikla kaato ogulvgavbolo nyi vdwv chimato ogugo bunu ridunvdw. Vbvritola vjak ninyia minduku ho nyi mvnwng nga mooku mvnwng gvngv alvmanv lokv mvngdin la ninyi gvlo aakur tvku vla.
Τοὺς μὲν οὖν χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ Θεός, τὰ νῦν παραγγέλλει τοῖς ἀνθρώποις πᾶσι πανταχοῦ μετανοεῖν·
31 Pwknvyarnv sichingmooku mvnwng nga nyi akin gvlokv alvrungbv jwngkadaka dukubv alua mvpvripv pvku, okv hv sum kaabwk dukubv rilin jitoku ninyia sikunvnga turkur molaku!”
διότι ἔστησεν ἡμέραν, ἐν ᾗ μέλλει κρίνειν τὴν οἰκουμένην ἐν δικαιοσύνῃ, ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισε, πίστιν παρασχὼν πᾶσιν, ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶν.
32 Vdwlo nyi vdwv, Paul gv oogv sitola turkur kunam gv lvkwngbv japnama tvvpa pvkudw, nyi kvvgonv nyarjito. Vbvritola kvvgonv mintoku, “Ngonu sum tvvria dvre no gvlo lvkodv.”
Ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν, οἱ μὲν ἐχλεύαζον· οἱ δὲ εἶπον, Ἀκουσόμεθά σου πάλιν περὶ τούτου.
33 Okv vbvrikunamv Paul bunugv doopam lokv lintoku.
Καὶ οὕτως ὁ Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ μέσου αὐτῶν.
34 Nyi meegonv Paulnyi mvngjwng toku okv vngming gvvtoku, apam ho Dionysius, hv kvba gv nyi go, hoka anvnyimv ako aminv Damaris, okv nyitwng kvvbi meegoka.
Τινὲς δὲ ἄνδρες κολληθέντες αὐτῷ, ἐπίστευσαν· ἐν οἷς καὶ Διονύσιος ὁ Ἀρεοπαγίτης, καὶ γυνὴ ὀνόματι Δάμαρις, καὶ ἕτεροι σὺν αὐτοῖς.
