Mga Kawikaan 8
1 Hindi ba nananawagan ang Karunungan? Hindi ba itinataas ng Pang-unawa ang kaniyang tinig?
He aquí que la sabiduría levanta la voz, y se hace oír la inteligencia.
2 Sa mga taluktok ng bundok sa tabi ng daan, sa mga daang nagsasalubong, ang Karunungan ay naninindigan.
En las altas cimas, junto a la carretera, en las encrucijadas de los caminos es donde se para.
3 Sa tabi ng mga pasukan sa lungsod, malapit sa tarangkahan ng mga lungsod, siya ay nananawagan.
En las puertas, en las entradas de la ciudad, en los umbrales de las casas, hace ella oír su voz:
4 Mga mamamayan, tinatawag ko kayo at itinataas ko ang aking tinig sa mga anak ng sangkatauhan.
“A vosotros, mortales, me dirijo, mi voz va a los hijos de los hombres.
5 Kayong mga hindi naturuan, dapat ninyong maintindihan ang katalinuhan at kayong kinasusuklaman ang kaalaman, kayo ay dapat magkaroon ng isang maunawaing puso.
Aprended, oh necios, la sabiduría, y vosotros, oh insensatos, la inteligencia.
6 Makinig kayo at magsasalita ako ng mga mararangal na bagay at kapag bumuka ang aking mga bibig ay sasabihin ko kung ano ang tama—
Escuchadme que voy a deciros cosas magníficas, y mis labios se abrirán para (enseñar) lo recto.
7 dahil ang aking bibig ay nagsasalita kung ano ang mapagkakatiwalan, at ang aking mga labi ay napopoot sa kasamaan.
Porque verdad proclama mi boca, y mis labios abominan la maldad.
8 Lahat ng mga salita sa aking bibig ay makatarungan; walang baluktot at nakaliligaw sa kanila.
Justos son todos los dichos de mi boca; nada hay en ellos de torcido o perverso.
9 Ang lahat ng aking mga salita ay matuwid para sa nakakaunawa; ang mga salita ko ay matuwid sa mga nakatatagpo ng kaalaman.
Todos son rectos para quien tiene inteligencia, y justos para quien llegó a entender.
10 Piliin ninyo ang aking katuruan kaysa sa pilak at kaalaman kaysa purong ginto.
Recibid mi instrucción, y no la plata, y la sabiduría, antes que el oro escogido.
11 Dahil ako, ang Karunungan, ay mas mabuti kaysa sa mga hiyas; wala sa inyong ninanais ang maaaring maihalintulad sa akin.
Pues la sabiduría vale más que perlas, y todas las cosas deseables no la igualan.
12 Ako, ang Karunungan, ay namumuhay nang may Kabaitan, at aking taglay ang kaalaman at kahinahunan.
Yo, la sabiduría, habito con la prudencia, y poseo el conocimiento más profundo.
13 Ang pagkatakot kay Yahweh ay para kapootan ang kasamaan — kinapopootan ko ang pagmamataas at kayabangan, ang masamang paraan, at malaswang pananalita — kinapopootan ko sila.
Temer a Yahvé es detestar el mal; yo abomino la soberbia, la altivez, el mal camino y la boca perversa.
14 Mayroon akong mabuting payo at maayos na karunungan; mayroon akong mahusay na pananaw, at taglay ko ang kalakasan.
Mío es el consejo y la prudencia, mía la inteligencia y mía la fuerza.
15 Sa pamamagitan ko, ang mga hari ay naghahari—pati na taong mararangal, at lahat ng mga namumuno ng makatarungan.
Por mí reinan los reyes y los príncipes administran la justicia.
16 Sa pamamagitan ko, ang mga prinsipe ay naghahari at ang mga mararangal at lahat ng namamahala nang may katarungan.
Por mí mandan los gobernantes, los grandes y todos los jueces de la tierra.
17 Mahal ko silang mga nagmamahal sa akin, at silang mga masisipag na humahanap sa akin ay matatagpuan ako.
Yo amo a los que me aman; y los que me buscan me hallarán.
18 Nasa akin ang mga kasaganaan at karangalan, walang maliw na kayamanan at katuwiran.
En mi mano están la riqueza y la gloria, los bienes duraderos y la justicia.
19 Ang aking bunga ay mas mabuti pa kaysa ginto, mas mabuti pa kahit sa pinong ginto; ang aking ibinibigay ay mas mabuti pa sa purong pilak.
Mi fruto es mejor que el oro más puro, y mis productos son mejores que la plata escogida.
20 Lumalakad ako sa daan na matuwid, sa mga landas na patungo sa katarungan,
Yo voy por las sendas de la justicia por medio del recto camino,
21 para makapagbigay ako ng pamana sa mga nagmamahal sa akin at punuin ang kanilang mga imbakan ng yaman.
para dar bienes a mis amigos, y henchir sus tesoros.
22 Nilikha ako ni Yahweh mula pa noong pasimula — ang una sa kaniyang mga ginawa noong unang panahon.
El Señor me poseyó al principio de sus caminos, antes de sus obras más antiguas.
23 Mula pa noong unang panahon, inilagay na ako sa pagkalalagyan—mula ng una, mula pa sa pasimula ng mundo.
Desde la eternidad fui constituida, desde los orígenes, antes que existiera la tierra.
24 Bago pa magkaroon ng mga karagatan, ako ay isinilang na—bago pa magkaroon ng mga bukal na may masaganang tubig, bago pa ilagay ang mga bundok,
Antes que los abismos fui engendrada yo; no había aún fuentes ricas en aguas.
25 at bago pa ang mga burol, ako ay ipinanganak na.
Antes que fuesen asentados los montes; antes que los collados fui yo dada a luz,
26 Ipinanganak na ako bago pa likhain ni Yahweh ang lupa o mga bukirin, o kahit ang unang alikabok sa mundo.
cuando aún no había creado Él la tierra ni los campos, ni el primer polvo del orbe.
27 Naroon na ako nang naitatag niya ang kalangitan, nang kaniyang ginuhit ang hangganan sa ibabaw ng kailaliman.
Cuando estableció los cielos, allí estaba yo; cuando trazó el horizonte sobre la faz del abismo;
28 Naroon na ako nang naitatag niya ang mga kalangitan sa itaas at nang ginawa niya ang mga bukal sa kalaliman.
cuando fijó las nubes en lo alto, y dio fuerza a las aguas de la profundidad;
29 Naroon na ako nang ginawa niya ang hangganan para sa dagat, kaya ang katubigan ay hindi kumalat lagpas kung saan niya iniutos, at kung saan niya inutos ilagay ang mga pundasyon ng lupa.
cuando señaló sus límites al mar, para que las aguas no traspasasen sus orillas; cuando puso los cimientos de la tierra,
30 Ako ay nasa tabi niya, bilang isang dalubhasang manggagawa, at ako ang kanyang kasiyahan sa araw araw, laging nagagalak sa harap niya.
entonces estaba yo con Él, como arquitecto, deleitándome todos los días y me regocijaba delante de Él continuamente.
31 Nagagalak ako sa kanyang buong daigdig, at ang kasiyahan ko ay nasa sangkatauhan.
Me holgaba en el orbe de la tierra, teniendo mi delicia en los hijos de los hombres.
32 At ngayon, aking mga anak na lalaki, makinig kayo sa akin, dahil silang mga nananatili sa aking mga pamamaraan ay magiging masaya.
Y ahora, hijos, oídme: Dichosos aquellos que siguen mis caminos.
33 Makinig kayo sa aking katuruan at maging marunong; huwag kaligtaan ito.
Escuchad la instrucción, y sed sabios; y no la rechacéis.
34 Ang siyang nakikinig sa akin ay magiging masaya — nagmamasid bawat araw sa aking mga tarangkahan, naghihintay sa akin sa tabi ng mga pintuan ng aking tahanan.
Bienaventurado el hombre que me oye, y vela a mis puertas día tras día, aguardando en el umbral de mi entrada.
35 Dahil ang sinumang nakakatagpo sa akin ay nakakatagpo ng buhay, at matatagpuan niya ang kagandahang loob ni Yahweh.
Porque quien me halla a mí, ha hallado la vida, y alcanza el favor de Yahvé.
36 Pero siya na nabibigong matagpuan ako ay pinapahamak ang kaniyang sarili; ang lahat ng namumuhi sa akin ay umiibig sa kamatayan.”
El que a mí me ofende daña a su propia alma; todos los que me odian, aman la muerte.
