Mga Kawikaan 3
1 Aking anak, huwag kalimutan ang aking mga utos, at isapuso ang aking mga katuruan,
Hijo mío, no te olvides de mi ley; y tu corazón guarde mis mandamientos:
2 dahil ang haba ng mga araw at mga taon ng buhay at kapayapaan ang idadagdag ng mga ito sa iyo.
Porque longura de días, y años de vida, y paz te aumentarán.
3 Huwag hayaang lisanin ka ng pagiging tapat sa tipan at pagiging katiwa-tiwala, itali ito ng magkasama sa iyong leeg, isulat ito sa kaloob-looban ng iyong puso.
Misericordia, y verdad no te desamparen: átalas a tu cuello, escríbelas en la tabla de tu corazón;
4 Pagkatapos ikaw ay makakahanap ng pabor at mabuting reputasyon sa paningin ng Diyos at ng tao.
Y hallarás gracia y buena opinión en los ojos de Dios, y de los hombres.
5 Magtiwala kay Yahweh ng buong puso at huwag umasa sa sarili mong pang-unawa;
Fíate de Jehová de todo tu corazón; y no estribes en tu prudencia.
6 sa lahat ng iyong ginagawa ay kilalanin siya at gagawin niyang matuwid ang iyong mga landas.
Reconócele en todos tus caminos; y él enderezará tus veredas.
7 Huwag maging marunong sa iyong sariling mga mata; matakot kay Yahweh at talikuran ang kasamaan.
No seas sabio en tu opinión: teme a Jehová, y apártate del mal:
8 Ito ay kagalingan sa iyong laman at inuming makapagpanibagong sigla para sa iyong katawan.
Porque será medicina a tu ombligo, y tuétano a tus huesos.
9 Parangalan si Yahweh ng iyong kayamanan at ng mga unang bunga ng lahat ng iyong ani,
Honra a Jehová de tu sustancia; y de las primicias de todos tus frutos:
10 at ang iyong mga kamalig ay mapupuno at ang iyong mga bariles ay aapaw, puno ng bagong alak.
Y serán llenos tus alfolíes de hartura; y tus lagares reventarán de mosto.
11 Aking anak, huwag hamakin ang disiplina ni Yahweh at huwag mapoot sa kaniyang pagsaway,
No deseches, hijo mío, el castigo de Jehová: ni te fatigues de su corrección:
12 dahil dinidisiplina ni Yahweh ang kaniyang mga minamahal, katulad ng pakikitungo ng ama sa kaniyang anak na nakalulugod sa kaniya.
Porque Jehová al que ama, y quiere, como el padre al hijo, a ese castiga.
13 Siya na nakasusumpong ng karunungan ay masaya, siya din ay nakakuha ng kaunawaan.
Bienaventurado el hombre que halló la sabiduría; y que saca a luz la inteligencia.
14 Ang matatamo ninyo sa karunungan ay mas mabuti kaysa sa maibibigay ng pilak at ang pakinabang ay mas mabuti kaysa sa ginto.
Porque su mercadería es mejor que la mercadería de la plata; y sus frutos, más que el oro fino.
15 Ang karunungan ay mas mahalaga kaysa sa mga hiyas at wala sa mga ninanais mo ang maikukumpara sa kaniya.
Más preciosa es que las piedras preciosas; y todo lo que puedes desear, no se puede comparar a ella.
16 Mayroon siyang haba ng mga araw sa kaniyang kanang kamay; sa kaniyang kaliwang kamay ay mga kayamanan at karangalan.
Longura de días trae en su mano derecha: en su izquierda, riquezas y honra.
17 Ang kaniyang mga daan ay mga daan ng kabaitan at lahat ng kaniyang mga landas ay kapayapaan.
Sus caminos son caminos deleitosos; y todas sus veredas, paz.
18 Siya ay isang puno ng buhay sa mga humahawak dito, ang mga kumakapit dito ay masasaya.
Esta es el árbol de vida a los que asen de ella; y los que la sustentan, son bienaventurados.
19 Sa pamamagitan ng karunungan itinatag ni Yahweh ang mundo, sa pamamagitan ng pang-unawa itinayo niya ang kalangitan.
Jehová con sabiduría fundó la tierra: afirmó los cielos con inteligencia.
20 Sa pamamagitan ng kaniyang kaalaman, ang mga kailaliman ay bumukas at ibinagsak ng mga ulap ang kanilang hamog.
Con su ciencia se partieron los abismos; y los cielos destilan el rocío.
21 Aking anak, panatilihin ang mahusay na pagpapasya at talas ng pag-iisip, at huwag mawala ang paningin sa mga ito.
Hijo mío, no se aparten estas cosas de tus ojos: guarda la ley, y el consejo;
22 Ang mga ito ay buhay sa iyong kaluluwa at isang palamuti ng pabor para isuot sa iyong leeg.
Y serán vida a tu alma, y gracia a tu cuello.
23 Pagkatapos ikaw ay lalakad sa iyong daan sa kaligtasan at ang iyong paa ay hindi madarapa;
Entonces caminarás por tu camino confiadamente; y tu pie no tropezará.
24 kapag ikaw ay humiga, hindi ka matatakot; kapag ikaw ay humiga, ang iyong tulog ay magiging mahimbing.
Cuando te acostares, no habrás temor; y acostarte has, y tu sueño será suave.
25 Huwag matakot sa biglaang pagkakilabot o pagkawasak na idinulot ng mga masasama, kapag dumating ang mga ito,
No habrás temor del pavor repentino, ni de la ruina de los impíos, cuando viniere.
26 dahil si Yahweh ay nasa iyong tabi at iingatan ang iyong paa na huwag mahuli sa bitag.
Porque Jehová será tu confianza; y el guardará tu pie, porque no seas tomado.
27 Huwag ipagkait ang mabuti sa mga karapat-dapat dito, kapag nasa iyong kapangyarihan upang kumilos.
No detengas el bien de sus dueños, cuando tuvieres poder para hacerlo.
28 Huwag sabihin sa iyong kapwa, “pumunta ka, at bumalik muli at bukas ibibigay ko ito,” kapag ang pera ay nasa iyo.
No digas a tu prójimo: Vé, y vuelve, y mañana te daré, cuando tienes contigo.
29 Huwag gumawa ng plano para makasakit ng iyong kapwa— siya na nakatira sa malapit at nagtitiwala sa iyo.
No pienses mal contra tu prójimo, estando él confiado de ti.
30 Huwag makipagtalo sa isang tao ng walang dahilan, kapag wala siyang ginawa para saktan ka.
No pleitées con alguno sin razón, si él no te ha malgalardonado.
31 Huwag kainggitan ang isang marahas na tao o piliin ang kahit na ano sa kaniyang mga paraan.
No tengas envidia al hombre injusto: ni escojas alguno de sus caminos:
32 Dahil ang sinungaling na tao ay kasuklam-suklam kay Yahweh, nguniit dinadala niya ang matuwid na tao sa kaniyang pagtitiwala.
Porque el perverso es abominado de Jehová; y con los rectos es su secreto.
33 Ang sumpa ni Yahweh ay nasa tahanan ng masasamang tao, ngunit pinagpapala niya ang tahanan ng mga matuwid.
Maldición de Jehová está en la casa del impío; mas a la morada de los justos bendecirá.
34 Kinukutya niya ang mga nangungutya, ngunit ibinibigay niya ang kaniyang pabor sa mga taong may mababang loob.
Ciertamente él escarnecerá a los escarnecedores; y a los humildes dará gracia.
35 Ang mga marurunong na tao ay nagmamana nang karangalan, ngunit ang mga hangal ay iaangat sa kanilang kahihiyan.
Los sabios heredarán la honra; y los insensatos sostendrán deshonra.
