< Mga Kawikaan 23 >

1 Kapag ikaw ay umupo para kumain kasama ang isang pinuno, magmasid ng mabuti kung ano ang nasa harap mo,
When you sit to eat with a ruler, Diligently consider that which [is] before you,
2 at maglagay ng isang kutsilyo sa iyong lalamunan kung ikaw ay isang tao na gustong kumain ng maraming mga pagkain.
And you have put a knife to your throat, If you [are] a man of appetite.
3 Huwag naisin ang kaniyang napakasarap na pagkain, dahil ito ay pagkain nang kasinungalingan.
Have no desire to his delicacies, seeing it [is] lying food.
4 Huwag magtrabaho ng sobrang hirap para lang ikaw ay maging mayaman; maging marunong para malaman kung kailan titigil.
Do not labor to make wealth, Cease from your own understanding, Do you cause your eyes to fly on it? Then it is not.
5 Kapag ang iyong mga mata ay nagliliwanag sa pera, nawala na ito, at bigla itong nagkakaroon ng mga pakpak at lumilipad sa himpapawid tulad ng isang agila.
For wealth makes wings to itself, It flies to the heavens as an eagle.
6 Huwag kakainin ang pagkain ng isang masamang tao- isang tao na nakatingin nang napakatagal sa iyong pagkain- at huwag naisin ang kaniyang masarap na mga pagkain,
Do not eat the bread of an evil eye, And have no desire to his delicacies,
7 sapagkat siya ang uri ng tao na inaalam ang halaga ng pagkain. “Kumain at uminom!” sabi niya sa iyo, pero ang kaniyang puso ay wala sa iyo.
For as he has thought in his soul, so he [is]. “Eat and drink,” he says to you, And his heart [is] not with you.
8 Iyong isusuka ang kakaunting kinain mo, at sasayangin mo ang iyong mga mabubuting sasabihin.
You vomit up your morsel you have eaten, And have marred your words that [are] sweet.
9 Huwag magsasalita na naririnig ng isang mangmang, sapagkat kaniyang hahamakin ang karunungan ng iyong mga salita.
Do not speak in the ears of a fool, For he treads on the wisdom of your words.
10 Huwag mong aalisin ang sinaunang hangganang bato o angkinin ang mga bukirin ng mga ulila,
Do not remove a border of ancient times, And do not enter into fields of the fatherless,
11 sapagkat ang kanilang Tagapagligtas ay malakas, at ipangangatuwiran niya ang kanilang kapakanan laban sa iyo.
For their Redeemer [is] strong, He pleads their cause with you.
12 Ilagay ang iyong puso sa pagtuturo at buksan ang iyong mga tainga sa mga salita ng karunungan.
Bring your heart to instruction, And your ear to sayings of knowledge.
13 Huwag pigilin ang disiplina sa isang bata,
Do not withhold discipline from a youth, When you strike him with a rod he does not die.
14 dahil kung siya ay iyong papaluin, siya ay hindi mamamatay. Kung siya ay iyong papaluin, iyong ililigtas ang kaniyang kaluluwa mula sa sheol. (Sheol h7585)
You strike him with a rod, And you deliver his soul from Sheol. (Sheol h7585)
15 Aking anak, kung ang iyong puso ay marunong, sa gayon ang aking puso ay magiging masaya rin;
My son, if your heart has been wise, My heart rejoices, even mine,
16 ang aking kaloob-looban ay magagalak kapag ang iyong labi ay magsasalita ng nang matuwid.
And my reins exult when your lips speak uprightly.
17 Huwag mong hayaang mainggit ang iyong puso sa mga makasalanan, pero magpatuloy sa takot kay Yahweh sa buong araw.
Do not let your heart be envious at sinners, But—in the fear of YHWH all the day.
18 Siguradong may kinabukasan at ang iyong pag-asa ay hindi mapuputol.
For is there a posterity? Then your hope is not cut off.
19 Makinig, aking anak, at maging matalino at patnubayan ang iyong puso sa daan.
Hear, my son, and be wise, And make your heart blessed in the way,
20 Huwag makikisama sa mga lasenggero, o sa mga matatakaw na kumakain ng karne,
Do not become drunk with wine, Among gluttonous ones of flesh,
21 dahil ang lasenggero at ang matakaw ay nagiging mahirap, at ang naiidlip ay madadamitan ng mga basahan.
For the drunkard and glutton become poor, And drowsiness clothes with rags.
22 Makinig sa iyong ama na nag-alaga sa iyo at huwag hamakin ang iyong ina kung matanda na siya.
Listen to your father, who begot you, And do not despise your mother when she has become old.
23 Bilhin ang katotohanan, ngunit huwag itong ipagbili; bilhin ang karunungan, disiplina at pang-unawa.
Buy truth, and do not sell, Wisdom, and instruction, and understanding,
24 Ang ama ng isang gumagawa ng matuwid ay labis na magagalak at siya na nag-alaga sa isang matalinong bata ay matutuwa sa kaniya.
The father of the righteous rejoices greatly, The begetter of the wise rejoices in him.
25 Hayaang matuwa ang iyong ama at ang iyong ina at hayaang magsaya ang siyang nagsilang sa iyo.
Your father and your mother rejoice, Indeed, she bearing you is joyful.
26 Aking anak, ituon mo sa akin ang iyong puso, at hayaan mong mamasdan ng iyong mga mata ang aking mga paraan.
Give, my son, your heart to me, And let your eyes watch my ways.
27 Dahil ang isang bayarang babae ay isang malalim na hukay at ang asawa ng ibang lalaki ay isang makitid na hukay.
For a harlot [is] a deep ditch, And a strange woman [is] a narrow pit.
28 Siya ay nag-aabang katulad ng isang magnanakaw at siya ay nagdadagdag ng bilang ng mga traydor sa sangkatauhan.
She also, as catching prey, lies in wait, And she increases the treacherous among men.
29 Sino ang may kasawian? Sino ang may kalungkutan? Sino ang may mga laban? Sino ang nagrereklamo? Sino ang may mga sugat na walang dahilan? Sino ang may matang namumula?
Who has woe? Who has sorrow? Who has contentions? Who has complaint? Who has wounds without cause? Who has redness of eyes?
30 Silang sugapa sa alak, sila na sinusubukan ang pinaghalong alak.
Those lingering by the wine, Those going in to search out mixed wine.
31 Huwag tumingin sa alak kung ito ay mapula, kung ito ay kumikinang sa tasa at bumaba nang tuloy-tuloy.
Do not see wine when it shows itself red, When it gives its color in the cup, It goes up and down through the upright.
32 Sa bandang huli ito ay tumutuklaw katulad ng isang ulupong at ito ay kumakagat tulad ng isang ahas.
Its latter end—it bites as a serpent, And it stings as a viper.
33 Ang iyong mga mata ay makakakita ng kakaibang mga bagay at ang iyong puso ay magsasabi ng napakasamang mga bagay.
Your eyes see strange women, And your heart speaks perverse things.
34 Ikaw ay magiging gaya ng isang natutulog sa mataas na karagatan o humihiga sa ibabaw ng isang duyan.
And you have been as one lying down in the heart of the sea, And as one lying down on the top of a mast.
35 “Tinamaan nila ako!” iyong sasabihin, “pero ako ay hindi nasaktan. Binugbog nila ako, pero hindi ko ito naramdaman. Kailan ako magigising? Maghahanap ako ng isa pang maiinom.”
“They struck me, I have not been sick, They beat me, I have not known. When I awake—I seek it yet again!”

< Mga Kawikaan 23 >