Mga Kawikaan 22
1 Ang isang magandang pangalan ay dapat piliin higit pa sa labis na kayamanan, at mas mainam ang kagandahan ng loob kaysa sa pilak at ginto.
A [good] name is rather to be chosen than great riches; loving favour rather than silver and gold.
2 Ang mayaman at mahirap na mga tao ay mayroong pagkakatulad— si Yahweh ang tagapaglikha nilang lahat.
The rich and poor meet together; Jehovah is the maker of them all.
3 Ang isang marunong na tao ay nakikita ang kaguluhan at itinatago ang kaniyang sarili, pero ang walang karanasan na mga tao ay magpapatuloy at magdurusa dahil dito.
A prudent [man] seeth the evil, and hideth himself; but the simple pass on, and are punished.
4 Ang gantimpala sa pagpapakumbaba at takot kay Yahweh ay kayamanan, karangalan at buhay.
The reward of humility [and] the fear of Jehovah is riches, and honour, and life.
5 Ang mga tinik at mga patibong ay nakalatag sa daan ng sutil; kung sino man ang mag-ingat ng kaniyang buhay ay papanatilihing malayo mula sa kanila.
Thorns [and] snares are in the way of the perverse: he that keepeth his soul holdeth himself far from them.
6 Turuan ang isang bata sa daan kung saan siya nararapat pumunta, at kapag siya ay matanda na hindi siya tatalikod mula sa bilin na iyon.
Train up the child according to the tenor of his way, and when he is old he will not depart from it.
7 Ang mayayamang tao ay pinamumunuan ang mahihirap na tao, at ang isa na siyang humihiram ay isang alipin sa isa na siyang nagpapahiram.
The rich ruleth over the poor; and the borrower is servant to the lender.
8 Siyang naghahasik ng kasamaan ay mag-aani ng kaguluhan, at ang pamalo ng kaniyang matinding galit ay magiging walang pakinabang.
He that soweth unrighteousness shall reap iniquity, and the rod of his wrath shall have an end.
9 Ang isang mapagbigay na mata ay pagpapalain, sapagkat siya ay nagbabahagi ng kaniyang tinapay sa mahihirap.
He that hath a bountiful eye shall be blessed, for he giveth of his bread to the poor.
10 Itaboy ang mangungutya at aalis ang alitan; ang mga hindi pagkakaunawaan at mga panlalait ay matitigil.
Cast out the scorner, and contention will depart, and strife and ignominy shall cease.
11 Ang siyang nagmamahal ng isang busilak na puso at ang salita ay magiliw, siya ay magiging kaibigan ng hari.
He that loveth pureness of heart, upon whose lips is grace, the king is his friend.
12 Ang mga mata ni Yahweh ay nanatiling nakamasid sa kaalaman, ngunit ibabagsak niya ang mga salita ng taksil.
The eyes of Jehovah preserve knowledge; but he overthroweth the words of the unfaithful.
13 Sinasabi ng tamad na tao, “Mayroong isang leon sa lansangan! Ako ay mapapatay sa mga hayag na lugar.”
The sluggard saith, There is a lion without, I shall be killed in the streets!
14 Ang bibig ng isang babaeng nangangalunya ay isang malalim na hukay; ang galit ni Yahweh ay sumiklab laban sa sinuman na mahulog dito.
The mouth of strange women is a deep ditch: he with whom Jehovah is displeased shall fall therein.
15 Ang kahangalan ay nasa puso ng isang bata, pero ang pamalo ng pagdisiplina ay nagpapaalis dito.
Folly is bound in the heart of a child; the rod of correction shall drive it far from him.
16 Ang isa na siyang nagpapahirap sa mahihirap na tao para lumago ang kaniyang karangyaan, o nagbibigay para sa mayayamang tao, ay magiging isang mahirap.
He that oppresseth the poor, it is to enrich him; he that giveth to the rich, [bringeth] only to want.
17 Magbigay pansin at pakinggan ang mga salita ng mga matalino at idulog ang iyong puso sa aking kaalaman,
Incline thine ear, and hear the words of the wise, and apply thy heart unto my knowledge.
18 dahil magiging kaaya-aya ito para sa iyo kung panatilihin mo ang mga ito sa iyo, kung lahat ng ito ay handa sa iyong mga labi.
For it is a pleasant thing if thou keep them within thee: they shall be together fitted on thy lips.
19 Sa gayon, mailagak kay Yahweh ang iyong tiwala, ituturo ko ang mga ito sa inyo ngayon— maging sa iyo.
That thy confidence may be in Jehovah, I have made [them] known to thee this day, even to thee.
20 Hindi ko ba naisulat sa iyo ang tatlumpung kasabihan ng tagubilin at kaalaman,
Have not I written to thee excellent things, in counsels and knowledge,
21 para ituro sa iyo ang katotohanan sa mga mapagkakatiwalaang mga salitang ito, sa gayon maaaring kang makapagbigay ng mapagkakatiwalaang mga sagot sa mga nagpadala sa iyo?
that I might make thee know the certainty of the words of truth; that thou mightest carry back words of truth to them that send thee?
22 Huwag mo pagnakawan ang mahirap na tao, dahil siya ay mahirap, o wasakin ang nangangailangang tao sa tarangkahan,
Rob not the poor, because he is poor, neither oppress the afflicted in the gate;
23 dahil si Yahweh ang mangangatwiran sa kanilang kaso, at nanakawin niya ang buhay na siyang nagnakaw sa kanila.
for Jehovah will plead their cause, and despoil the soul of those that despoil them.
24 Huwag ka makipagkaibigan sa isang tao na siyang pinamumuan ng galit, at huwag kang sumama sa isang nagagalit nang labis,
Make no friendship with an angry man, and go not with a furious man;
25 o matututunan mo ang kaniyang mga pamamaraan, at papaluputan mo ang iyong sarili sa isang patibong.
lest thou learn his paths, and get a snare to thy soul.
26 Huwag kang makiisa sa nagbibigay ng nakakagapos na mga panunumpa tungkol sa pera, at huwag kang magbibigay ng kasiguraduhan para sa mga pagkakautang ng iba.
Be not of them that strike hands, of them that are sureties for debts:
27 Kung kulang ka ng pamamaraan para magbayad, ano ang makakapigil sa isang tao mula sa pagkuha ng iyong higaan mula sa iyo?
if thou hast nothing to pay, why should he take away thy bed from under thee?
28 Huwag mong alisin ang sinaunang batong nagtatakda ng hangganan na inalagay ng iyong mga ama.
Remove not the ancient landmark which thy fathers have set.
29 Nakikita mo ba ang isang bihasang lalaki sa kaniyang gawain? Siya ay tatayo sa harapan ng mga hari; hindi siya tatayo sa harapan ng pangkaraniwang mga tao.
Hast thou seen a man diligent in his work? He shall stand before kings; he shall not stand before the mean.
