Mga Kawikaan 22
1 Ang isang magandang pangalan ay dapat piliin higit pa sa labis na kayamanan, at mas mainam ang kagandahan ng loob kaysa sa pilak at ginto.
A good name is rather to be chosen than great riches, loving favor rather than silver and gold.
2 Ang mayaman at mahirap na mga tao ay mayroong pagkakatulad— si Yahweh ang tagapaglikha nilang lahat.
The rich and the poor meet together. Jehovah is the maker of them all.
3 Ang isang marunong na tao ay nakikita ang kaguluhan at itinatago ang kaniyang sarili, pero ang walang karanasan na mga tao ay magpapatuloy at magdurusa dahil dito.
A prudent man sees the evil, and hides himself, but the simple pass on, and suffer for it.
4 Ang gantimpala sa pagpapakumbaba at takot kay Yahweh ay kayamanan, karangalan at buhay.
The reward of humility and the fear of Jehovah is riches and honor and life.
5 Ang mga tinik at mga patibong ay nakalatag sa daan ng sutil; kung sino man ang mag-ingat ng kaniyang buhay ay papanatilihing malayo mula sa kanila.
Thorns and snares are in the way of a perverse man. He who keeps his soul shall be far from them.
6 Turuan ang isang bata sa daan kung saan siya nararapat pumunta, at kapag siya ay matanda na hindi siya tatalikod mula sa bilin na iyon.
Train up a child in the way he should go, and even when he is old he will not depart from it.
7 Ang mayayamang tao ay pinamumunuan ang mahihirap na tao, at ang isa na siyang humihiram ay isang alipin sa isa na siyang nagpapahiram.
The rich rule over the poor, and the borrower is servant to the lender.
8 Siyang naghahasik ng kasamaan ay mag-aani ng kaguluhan, at ang pamalo ng kaniyang matinding galit ay magiging walang pakinabang.
He who sows iniquity shall reap calamity, and the rod of his wrath shall fail.
9 Ang isang mapagbigay na mata ay pagpapalain, sapagkat siya ay nagbabahagi ng kaniyang tinapay sa mahihirap.
He who has a bountiful eye shall be blessed, for he gives of his bread to the poor.
10 Itaboy ang mangungutya at aalis ang alitan; ang mga hindi pagkakaunawaan at mga panlalait ay matitigil.
Cast out the scoffer, and contention will go out, yea, strife and reproach will cease.
11 Ang siyang nagmamahal ng isang busilak na puso at ang salita ay magiliw, siya ay magiging kaibigan ng hari.
He who loves pureness of heart, for the grace of his lips, the king will be his friend.
12 Ang mga mata ni Yahweh ay nanatiling nakamasid sa kaalaman, ngunit ibabagsak niya ang mga salita ng taksil.
The eyes of Jehovah preserve knowledge, but he overthrows the words of the treacherous man.
13 Sinasabi ng tamad na tao, “Mayroong isang leon sa lansangan! Ako ay mapapatay sa mga hayag na lugar.”
The sluggard says, There is a lion outside. I shall be slain in the streets.
14 Ang bibig ng isang babaeng nangangalunya ay isang malalim na hukay; ang galit ni Yahweh ay sumiklab laban sa sinuman na mahulog dito.
The mouth of interloping women is a deep pit. He who is abhorred of Jehovah shall fall in it.
15 Ang kahangalan ay nasa puso ng isang bata, pero ang pamalo ng pagdisiplina ay nagpapaalis dito.
Foolishness is bound up in the heart of a child, but the rod of correction shall drive it far from him.
16 Ang isa na siyang nagpapahirap sa mahihirap na tao para lumago ang kaniyang karangyaan, o nagbibigay para sa mayayamang tao, ay magiging isang mahirap.
He who oppresses a poor man to his increase, and he who gives to a rich man, comes only to want.
17 Magbigay pansin at pakinggan ang mga salita ng mga matalino at idulog ang iyong puso sa aking kaalaman,
Incline thine ear, and hear the words of the wise, and apply thy heart to my knowledge.
18 dahil magiging kaaya-aya ito para sa iyo kung panatilihin mo ang mga ito sa iyo, kung lahat ng ito ay handa sa iyong mga labi.
For it is a pleasant thing if thou keep them within thee, if they be established together upon thy lips.
19 Sa gayon, mailagak kay Yahweh ang iyong tiwala, ituturo ko ang mga ito sa inyo ngayon— maging sa iyo.
That thy trust may be in Jehovah, I have made them known to thee this day, even to thee.
20 Hindi ko ba naisulat sa iyo ang tatlumpung kasabihan ng tagubilin at kaalaman,
Have I not written to thee excellent things of counsels and knowledge,
21 para ituro sa iyo ang katotohanan sa mga mapagkakatiwalaang mga salitang ito, sa gayon maaaring kang makapagbigay ng mapagkakatiwalaang mga sagot sa mga nagpadala sa iyo?
to make thee know the certainty of the words of truth, that thou may carry back words of truth to those who send thee?
22 Huwag mo pagnakawan ang mahirap na tao, dahil siya ay mahirap, o wasakin ang nangangailangang tao sa tarangkahan,
Do not rob a poor man, because he is poor, nor oppress an afflicted man in the gate.
23 dahil si Yahweh ang mangangatwiran sa kanilang kaso, at nanakawin niya ang buhay na siyang nagnakaw sa kanila.
For Jehovah will plead their cause, and despoil of life those who despoil them.
24 Huwag ka makipagkaibigan sa isang tao na siyang pinamumuan ng galit, at huwag kang sumama sa isang nagagalit nang labis,
Make no friendship with a man who is given to anger, and thou shall not go with a wrathful man,
25 o matututunan mo ang kaniyang mga pamamaraan, at papaluputan mo ang iyong sarili sa isang patibong.
lest thou learn this ways, and get a snare to thy soul.
26 Huwag kang makiisa sa nagbibigay ng nakakagapos na mga panunumpa tungkol sa pera, at huwag kang magbibigay ng kasiguraduhan para sa mga pagkakautang ng iba.
Be thou not one of those who strike hands, or of those who are sureties for debts.
27 Kung kulang ka ng pamamaraan para magbayad, ano ang makakapigil sa isang tao mula sa pagkuha ng iyong higaan mula sa iyo?
If thou have not wherewith to pay, why should he take away thy bed from under thee?
28 Huwag mong alisin ang sinaunang batong nagtatakda ng hangganan na inalagay ng iyong mga ama.
Remove not the ancient landmark, which thy fathers have set.
29 Nakikita mo ba ang isang bihasang lalaki sa kaniyang gawain? Siya ay tatayo sa harapan ng mga hari; hindi siya tatayo sa harapan ng pangkaraniwang mga tao.
See thou a man diligent in his business? He shall stand before kings; he shall not stand before obscure men.
