Mga Kawikaan 16
1 Ang mga balak ng puso ay pag-aari ng isang tao, ngunit mula kay Yahweh ang sagot mula sa kaniyang dila.
Del hombre son las preparaciones del corazón: mas de Jehová la respuesta de la lengua.
2 Lahat ng pamamaraan ng isang tao ay dalisay sa kaniyang sariling paningin, pero tinitimbang ni Yahweh ang mga kalooban.
Todos los caminos del hombre son limpios en su opinión: mas Jehová pesa los espíritus.
3 Ipagkatiwala mo ang iyong mga gawain kay Yahweh at magtatagumpay ang mga balak mo.
Encomienda a Jehová tus obras; y tus pensamientos serán afirmados.
4 Ginawa ni Yahweh ang lahat ng bagay ukol sa kaniyang layunin, maging ang mga masama para sa araw ng kaguluhan.
Todas las cosas ha hecho Jehová por sí mismo; y aun al impío para el día malo.
5 Kinamumuhian ni Yahweh ang bawat isa na may mapagmataas na puso, kahit na tumayo pa sila nang magkahawak, hindi sila maliligtas sa kaparusahan.
Abominación es a Jehová todo altivo de corazón: la mano junta a la mano, no será sin castigo.
6 Sa pamamagitan ng katapatan sa kasunduan at pagtitiwala ang pagkakasala ay nabayaran at sa pamamagitan ng takot kay Yahweh, tinatalikuran ng mga tao ang kasamaan.
Con misericordia y verdad será reconciliado el pecado; y con el temor de Jehová se aparta del mal.
7 Kapag ang pamamaraan ng isang tao ay kalugod-lugod kay Yahweh, ginagawa niya kahit na ang mga kaaway nito ay makipagbati sa kaniya.
Cuando los caminos del hombre serán agradables a Jehová, aun sus enemigos pacificará con él.
8 Mabuti pa ang may kakaunti nang nasa tama, kaysa sa malaking kita na may kaakibat na kawalan ng katarungan.
Mejor es lo poco con justicia, que la muchedumbre de los frutos sin derecho.
9 Sa kaniyang puso, ang isang tao ay nagpaplano ng kaniyang landas, pero si Yahweh ang nagtuturo ng kaniyang mga hakbang.
El corazón del hombre piensa su camino: mas Jehová endereza sus pasos.
10 Ang isang pahayag na may karunungan ay nasa labi ng isang hari, sa paghahatol ang kaniyang bibig ay hindi nagsasalita nang may panlilinlang.
Adivinación está en los labios del rey: en juicio no prevaricará su boca.
11 Ang tapat na mga timbangan ay nagmumula kay Yahweh; lahat ng mga pabigat sa sako ay kanyang gawain.
Peso y balanzas derechas son de Jehová: obra suya son todas las pesas de la bolsa.
12 Kapag gumagawa ng napakasamang mga bagay ang mga hari, ito ay isang bagay na dapat kasuklaman sapagkat ang trono ay itinatag sa pamamagitan ng paggawa ng kung ano ang tama.
Abominación es a los reyes hacer impiedad; porque con justicia será confirmado su trono.
13 Nalulugod ang isang hari sa mga labi na nagsasabi ng kung ano ang tama at kinagigiliwan niya ang isang nagsasalita nang tuwiran.
Los labios justos son el contentamiento de los reyes; y al que habla lo recto aman.
14 Ang matinding galit ng isang hari ay sugo ng kamatayan pero ang isang marunong na tao ay magsisikap na pahupain ang kanyang galit.
La ira del rey es mensajero de muerte: mas el hombre sabio la evitará.
15 Sa liwanag ng mukha ng isang hari ay buhay, at ang kanyang pagkiling ay parang isang ulap na nagdadala ng ulan sa tagsibol.
En la alegría del rostro del rey está la vida; y su benevolencia es como la nube tardía.
16 Higit na mainam ang pagtamo ng karunungan kaysa ginto. Ang pagtamo ng kaunawaan ay dapat higit na piliin kaysa pilak.
Mejor es adquirir sabiduría que oro preciado; y adquirir inteligencia vale más que la plata.
17 Ang daang-bayan ng mga matuwid na tao ay palayo sa kasamaan; ang taong nangangalaga ng kanyang buhay ay nag-iingat sa kanyang landas.
El camino de los rectos es apartarse del mal: su alma guarda, el que guarda su camino.
18 Nauuna ang kayabangan bago sa kapahamakan at ang mapagmataas na kalooban ay nauuna bago sa isang pagbagsak.
Antes del quebrantamiento es la soberbia; y antes de la caída, la altivez de espíritu.
19 Mas mabuti pang maging mapagpakumbaba kasama ng mga mahihirap na tao kaysa makipaghatian ng mga nasamsam na bagay sa mga mayayabang na tao.
Mejor es abajar el espíritu con los humildes, que partir despojos con los soberbios.
20 Sinumang pinagninilay-nilayan ang itinuturo sa kanila ay makakasumpong nang mabuti at iyong mga nagtitiwala kay Yahweh ay masisiyahan.
El entendido en la palabra, hallará el bien; y el que confía en Jehová, bienaventurado él.
21 Ang isang marunong sa kanyang puso ay tatawaging marunong makita ang kaibhan, at pinahuhusay ng matamis na pananalita ang kakayahang magturo.
El sabio de entendimiento es llamado entendido; y la dulzura de labios aumentará la doctrina.
22 Ang kaunawaan ay isang bukal ng buhay sa isang mayroon nito, pero ang kaparusahan ng mga hangal ay ang kanilang kahangalan.
Manadero de vida es el entendimiento al que le posee: mas la erudición de los insensatos es locura.
23 Ang puso ng isang marunong na tao ay nagbibigay ng mahusay na panananaw sa kaniyang bibig at nagdadagdag ng panghihikayat sa kaniyang mga labi.
El corazón del sabio hace prudente su boca; y con sus labios aumenta la doctrina.
24 Ang kaaya-ayang mga salita ay isang pulot-pukyutan - matamis sa kaluluwa at kagalingan sa mga buto.
Panal de miel son las hablas suaves, suavidad al alma, y medicina a los huesos.
25 May daan na tama sa tingin ng isang tao ngunit ang dulo nito ay ang daan sa kamatayan.
Hay camino que es derecho al parecer del hombre: mas su salida son caminos de muerte.
26 Ang gana ng isang manggagawa ay kapaki-pakinabang sa kaniya, ang kanyang gutom ang patuloy na nagtutulak sa kaniya.
El alma del que trabaja, trabaja para sí; porque su boca le constriñe.
27 Ang isang walang kwentang tao ay naghuhukay ng kapilyuhan, at ang kaniyang pananalita ay tulad ng isang nakakapasong apoy.
El hombre perverso cava en busca del mal; y en sus labios es como llama de fuego.
28 Ang isang napakasamang tao ay pumupukaw ng pagtatalo at ang isang tsismoso ay naghihiwalay ng malalapit na magkaibigan.
El hombre perverso levanta contienda; y el chismoso aparta los príncipes.
29 Ang isang taong marahas ay nagsisinungaling sa kaniyang kapwa at naghahatid sa kaniya pababa sa isang landas na hindi mabuti.
El hombre malo lisonjea a su prójimo; y le hace caminar por el camino no bueno:
30 Ang isang kumikindat ay nagbabalak ng napakasamang mga bagay; iyong mga nagtitikom ng mga labi ay gagawa ng kasamaan.
Cierra sus ojos para pensar perversidades: mueve sus labios, efectúa el mal.
31 Ang uban ay isang korona ng karangalan; nakukuha ito sa pamamagitan ng pamumuhay sa tamang paraan.
Corona de honra es la vejez: en el camino de justicia se hallará.
32 Mas mabuting maghinay-hinay sa galit kaysa maging isang mandirigma; ang isang nagpipigil sa kanyang sarili ay mas malakas kaysa sa isang sumasakop sa isang lungsod.
Mejor es el que tarde se aira, que el fuerte; y el que se enseñorea de su espíritu, que el que toma una ciudad.
33 Ang mga palabunutan ay hinahagis sa kandungan, pero ang kapasyahan ay nagmumula kay Yahweh.
La suerte se echa en el seno: mas de Jehová es todo su juicio.
