Mateo 5
1 Noong nakita ni Jesus ang maraming tao, umakyat siya sa bundok. Nang makaupo na siya, lumapit sa kaniya ang mga alagad niya.
And when Jesus saw the multitudes, he ascended a hill; and when he was seated, his disciples drew near him:
2 Nagsalita siya at tinuruan sila na sinasabi,
and he opened his mouth, and taught them, and said:
3 “Pinagpala ang mahihirap sa espiritu, sapagkat sa kanila ang kaharian ng langit.
Blessed are the poor in spirit for the kingdom of heaven is theirs!
4 Pinagpala ang mga nagdadalamhati sapagkat sila ay aaliwin.
Blessed are the mourners: for they shall be comforted!
5 Pinagpala ang mga maamo, sapagkat mamanahin nila ang mundo.
Blessed are the meek: for they shall inherit the earth!
6 Pinagpala ang mga nagugutom at nauuhaw sa katuwiran, sapagkat sila ay bubusugin.
Blessed are they that hunger and thirst for righteousness: for they shall be satiated!
7 Pinagpala ang mga mahabagin sapagkat sila ay kahahabagan.
Blessed are the merciful: for on them shall be mercies!
8 Pinagpala ang may pusong dalisay, sapagkat makikita nila ang Diyos.
Blessed are the clean in heart: for they shall behold God!
9 Pinagpala ang mga mapagpayapa, sapagkat tatawagin silang mga anak ng Diyos.
Blessed are the cultivators of peace: for they shall be called sons of God!
10 Pinagpala ang mga inuusig alang-alang sa katuwiran, sapagkat sa kanila ang kaharian ng langit.
Blessed are they that are persecuted on account of righteousness: for the kingdom of heaven is theirs!
11 Pinagpala kayo kung inaalipusta kayo at inuusig ng mga tao o pagsalitaan ng lahat ng uri ng mga masasamang bagay na pawang mga kasinungalingan ng dahil sa akin.
Blessed are ye, when they revile you and persecute you, and speak every evil thing against you, falsely, on my account.
12 Magsaya kayo at labis na magalak sapagkat malaki ang inyong gantimpala sa langit. Sapagkat sa ganitong paraan inusig ng mga tao ang mga propetang nabuhay noon bago pa kayo.
At that time, rejoice and be glad: for your reward in heaven is great. For so they persecuted the prophets that were before you.
13 Kayo ang asin ng mundo. Ngunit kung nawala ang lasa ng asin, paano muling maibabalik ang alat nito? Wala na itong pakinabang pa kundi itapon at tapak-tapakan ng mga tao.
Ye are the salt of the earth! But if the salt become insipid, with what shall it be seasoned? It is fit for nothing; but to be thrown out, and be trodden under foot by men.
14 Kayo ang ilaw ng mundo. Ang lungsod na nakatayo sa isang burol ay hindi maitatago.
Ye are the light of the world! A city built upon a hill, not be concealed.
15 Ni hindi nagsisindi ang mga tao ng lampara at ilagay sa loob ng basket, bagkus sa isang patungan ng ilawan, at magliliwanag ito sa lahat ng nasa bahay.
And they do not light a lamp and place it under a bushel; but upon a lightstand, and it giveth light to all that are in the house.
16 Hayaan ninyong magliwanag ang inyong ilaw sa harapan ng mga tao sa paraang makikita nila ang inyong mga mabubuting gawa at papurihin ang inyong Amang nasa langit.
Let your light shine before men, that they may see your good works, and may glorify your Father who is in heaven.
17 Huwag ninyong isipin na pumarito ako upang sirain ang kautusan o ang mga propeta. Naparito ako hindi upang sirain ang mga ito kundi upang ito ay tuparin.
Do not suppose that I have come to subvert the law or the prophets: I have come not to subvert, but to fulfill.
18 Sapagkat totoo itong sinasabi ko sa inyo, hanggang hindi lilipas ang langit at lupa, wala ni isang tuldok o kudlit man ang mawawala sa kautusan, hanggang sa ang lahat ng mga bagay ay maganap.
For verily I say to you, that until heaven and earth shall pass away, one iota or one letter shall not pass from the law, until all shall be fulfilled.
19 Kung gayon, sinuman ang lalabag ng kahit isa sa kaliit-liitan sa mga kautusang ito at nagtuturo sa iba na gawin ang paglabag nito ay tatawaging pinakahamak sa kaharian ng langit. Ngunit ang sinumang tumupad sa mga ito at itinuturo sa iba na tupariin ito ay tatawaging dakila sa kaharian ng langit.
Therefore whoever shall break one of these small commands and shall so inculcate on the children of men, shall be called little in the kingdom of heaven: but every one that shall do and teach them, shall be called great in the kingdom of heaven.
20 Sapagkat sinasabi ko sa inyo na hangga't hindi hihigit ang inyong katuwiran sa katuwiran ng mga eskriba at mga Pariseo, hindi kayo makakapasok sa kaharian ng langit.
For I say to you, that unless your righteousness shall abound more than that of the Scribes and Pharisees, ye shall not enter into the kingdom of heaven.
21 Inyong narinig na sinabi sa kanila noong mga unang panahon, 'Huwag kang pumatay,' at 'Sinumang papatay ay manganganib sa paghuhukom.'
Ye have heard that it was said to the ancients, Thou shalt not kill: and every one that killeth, is obnoxious to judgment.
22 Ngunit sinasabi ko sa inyo na sinumang magalit sa kaniyang kapatid ay manganganib sa paghuhukom. At kung sinuman ang magsabi sa kaniyang kapatid na, 'Wala kang kuwentang tao!' ay manganganib sa konseho. At sinumang magsabi ng, 'Hangal ka!' ay manganganib sa apoy ng impiyerno. (Geenna g1067)
But I say to you, That every one who is angry with his brother rashly, is obnoxious to judgment: and every one that saith to his brother, Raka! is obnoxious to the council: and every one that shall say, Fool is obnoxious to hell-fire. (Geenna g1067)
23 Kaya kung ikaw ay naghahandog ng iyong kaloob sa altar at maalala mo doon ang iyong kapatid na may anumang bagay laban sa iyo,
If therefore thou shalt bring thy oblation to the altar, and shalt there remember that thy brother hath any offence against thee,
24 iwan mo doon ang iyong kaloob sa harap ng altar at humayo ka. Makipag-ayos ka muna sa iyong kapatid, pagkatapos ay pumunta ka at ihandog mo ang iyong kaloob.
leave there thy oblation before the altar, and go first and be reconciled with thy brother; and then come and present thy oblation.
25 Makipagkasundo ka agad sa nagsakdal sa iyo habang siya ay kasama mo pa sa daan patungo sa hukuman, o ipapasakamay ka ng nagsakdal sa iyo sa hukom at ipapasakamay ka ng hukom sa pinuno at ikaw ay ipapatapon sa bilangguan.
Be at agreement with thy prosecutor, forthwith, and while on the way with him; lest the prosecutor deliver thee up to the judge, and the Judge deliver thee over to the sheriff, and thou fall into the house of prisoners.
26 Totoo itong sinasabi ko sa inyo, hindi ka kailanman makalalabas doon hanggang mapagbayaran mo ang kahuli-hulihang salapi na iyong inutang.
Verily I say to thee, Thou wilt not come out from there until thou hast paid the last farthing.
27 Narinig ninyo na sinabi, 'Huwag kang mangangalunya.'
Ye have heard that it hath been said, Thou shalt not commit adultery.
28 Ngunit sinasabi ko sa inyo, sinumang tumingin sa isang babae upang siya ay pagnasaan ay nangalunya sa babaing iyon sa kaniyang puso.
But I say to you, That whoever gazeth on a woman with concupiscence, at once committeth adultery with her in his heart.
29 At kung ang iyong kanang mata ang nagiging sanhi ng iyong pagkatisod, dukutin mo ito at itapon sa malayo sapagkat mas mabuti para sa iyo na mapahamak ang isa sa mga bahagi ng iyong katawan kaysa maitapon ang buo mong katawan sa impiyerno. (Geenna g1067)
If therefore thy right eye make thee offend, pluck it out, and cast it from thee; because it is better for thee that thy one member perish, than that thy whole body fall into hell. (Geenna g1067)
30 At kung ang iyong kanang kamay ang sanhi ng iyong pagkadapa, putulin mo ito at itapon sa malayo. Sapagkat mas mabuti na mapahamak ang isa sa mga bahagi ng iyong katawan kaysa ang buo mong katawan ay mapunta sa impiyerno. (Geenna g1067)
And if thy right hand make thee offend, cut it off, and cast it from thee; because it is better for thee that one of thy members perish, than that thy whole body fall into hell. (Geenna g1067)
31 At sinabi din, 'Kung sinuman ang magpalayas sa kaniyang asawang babae, dapat niya itong bigyan ng kasulatan ng paghihiwalay.'
It hath been said, That if a man will put away his wife, he must give her a writing of divorcement.
32 Ngunit sinasabi ko sa inyo, sinumang makipaghiwalay sa kaniyang asawang babae maliban lamang kung sa sekswal na imoralidad ang dahilan nito ay nagiging sanhi ng pangangalunya ng kaniyang asawa. At kung sinumang magpakasal sa kaniya pagkatapos siyang hiwalayan ay nangangalunya rin.
But I say to you, That whoever putteth away his wife, except for the offence of whoredom, causeth her to commit adultery: and he that taketh the divorced woman, committeth adultery.
33 Narinig ninyo rin na sinabi nang mga tao noong unang panahon, 'Huwag kang manunumpa ng kasinungalingan ngunit tuparin mo ang iyong mga sumpa sa Panginoon.'
Again, ye have heard that it hath been said to the ancients, Thou shalt not be false in thy oaths; but thou shalt perform thine oaths to the Lord.
34 Ngunit sinasabi ko sa inyo, huwag na lamang kayong manumpa, huwag sa langit dahil ito ang trono ng Diyos,
But I say to you, Swear not at all: not by heaven, for it is the throne of God:
35 huwag sa lupa dahil ito ang tapakan ng kaniyang mga paa, huwag din sa Jerusalem dahil ito ang lungsod ng dakilang Hari.
and not by the earth, for it is the footstool under his feet: and likewise not by Jerusalem, for it is the city of the great king.
36 Huwag ka ring manumpa sa pamamagitan ng iyong ulo sapagkat ni isa mang buhok ay hindi mo kayang gawing puti o itim.
Moreover, thou shalt not swear by thy head, for thou canst not make one hair in it either black or white.
37 Ngunit hayaan mo ang iyong salita ay maging, 'Oo, kung oo' o 'Hindi, kung hindi.' Anuman ang lalabis pa sa mga ito ay galing sa kaniya na masama.
But let your language be, Yes, yes; or No, no; for whatever is beyond these proceedeth from evil.
38 Narinig ninyo itong sinabi, 'Mata para sa mata at ngipin para sa ngipin.'
Ye have heard that it hath been said: An eye for an eye, and a tooth for a tooth.
39 Ngunit sinasabi ko sa inyo, huwag ninyong labanan ang taong masama, sa halip, sinumang sumampal sa iyong kanang pisngi, iharap mo rin sa kaniya ang kabila.
But I say to you: Resist not evil; but if a person smite thee on thy right cheek, turn to him the other also.
40 At kung hiniling ng sinuman na magpunta sa hukuman kasama ka at kunin ang iyong tuniko, hayaan mo rin na mapasakaniya ang iyong balabal.
And if one is disposed to sue thee and get away thy coat, relinquish to him also thy cloak.
41 At sinumang pumilit sa iyo na maglakad ng isang milya, lumakad ka ng dalawang milya kasama niya.
Whoever compelleth thee to go one mile, go with him two.
42 Ibigay mo ang nanghihingi sa iyo at huwag mong talikuran ang sinumang nanghihiram sa iyo.
Whoever demandeth of thee, give to him: and whoever wisheth to borrow of thee, deny him not.
43 Inyong narinig na sinabing, 'Mahalin ninyo ang inyong kapwa at kamuhian ang inyong kaaway.'
Ye have heard that it hath been said: Thou shalt love thy neighbor, and hate thy enemy.
44 Ngunit sinasabi ko sa inyo, mahalin ninyo ang inyong mga kaaway at ipanalangin ang mga umuusig sa inyo,
But I say to you: Love your enemies; and bless him that curseth you; and do good to him that hateth you; and pray for them that lead you in bonds, and that persecute you:
45 upang magiging mga anak kayo ng inyong Amang nasa langit, sapagkat pinasisikat niya ang kaniyang araw sa mga masama at mabuti at kaniyang ipinadadala ang ulan sa mga matutuwid at sa mga hindi matutuwid.
that ye may be the children of your Father that is in heaven, who causeth his sun to rise upon the good and upon the bad, and sendeth his rain upon the righteous and upon the unrighteous.
46 Sapagkat kung mamahalin ninyo lamang ang mga nagmamahal sa inyo, anong gantimpala ang inyong makakamit? Hindi ba't ganiyan din ang ginagawa ng mga maniningil ng buwis?
For, if ye love them that love you, what reward have ye? Do not even the publicans do this?
47 At kung ang mga kapatid ninyo lamang ang inyong babatiin, ano ang ginawa ninyo na higit sa iba? Hindi ba't ganiyan din ang ginagawa ng mga Gentil?
And if ye salute your brethren only, what do ye that is not common? Do not even publicans do this?
48 Kaya dapat kayong maging ganap sapagkat ang inyong Amang nasa langit ay ganap.
Be ye therefore perfect; even as your Father who is in heaven is perfect.
