Mateo 5
1 Noong nakita ni Jesus ang maraming tao, umakyat siya sa bundok. Nang makaupo na siya, lumapit sa kaniya ang mga alagad niya.
When he saw the crowds, he went up the mountain, and when he had seated himself, his disciples came to him,
2 Nagsalita siya at tinuruan sila na sinasabi,
and opening his lips he began to teach them, saying.
3 “Pinagpala ang mahihirap sa espiritu, sapagkat sa kanila ang kaharian ng langit.
"Blessed are the poor in spirit, for the kingdom of heaven is theirs.
4 Pinagpala ang mga nagdadalamhati sapagkat sila ay aaliwin.
"Blessed are those who mourn, for they shall be comforted.
5 Pinagpala ang mga maamo, sapagkat mamanahin nila ang mundo.
"Blessed are the gentle, for they shall inherit the earth."
6 Pinagpala ang mga nagugutom at nauuhaw sa katuwiran, sapagkat sila ay bubusugin.
"Blessed are those who hunger and thirst for the righteousness, for they shall be completely satisfied.
7 Pinagpala ang mga mahabagin sapagkat sila ay kahahabagan.
"Blessed are the merciful, for they shall obtain mercy.
8 Pinagpala ang may pusong dalisay, sapagkat makikita nila ang Diyos.
"Blessed are the pure in heart, for they shall see God.
9 Pinagpala ang mga mapagpayapa, sapagkat tatawagin silang mga anak ng Diyos.
"Blessed are the peacemakers, for they shall be called sons of God.
10 Pinagpala ang mga inuusig alang-alang sa katuwiran, sapagkat sa kanila ang kaharian ng langit.
"Blessed are those who have been persecuted in the cause of righteousness, for theirs is the kingdom of heaven.
11 Pinagpala kayo kung inaalipusta kayo at inuusig ng mga tao o pagsalitaan ng lahat ng uri ng mga masasamang bagay na pawang mga kasinungalingan ng dahil sa akin.
"Blessed are you when they shall revile you, and persecute you, and say all manner of evil against you falsely, for my name’s sake.
12 Magsaya kayo at labis na magalak sapagkat malaki ang inyong gantimpala sa langit. Sapagkat sa ganitong paraan inusig ng mga tao ang mga propetang nabuhay noon bago pa kayo.
"Rejoice and exult in it, because your reward was great in the heavens; for so did they persecute the prophets before you.
13 Kayo ang asin ng mundo. Ngunit kung nawala ang lasa ng asin, paano muling maibabalik ang alat nito? Wala na itong pakinabang pa kundi itapon at tapak-tapakan ng mga tao.
"You are the salt of the earth; but if the salt lose its savor, in what way shall it be salted? It is henceforth good for nothing but to be thrown out and trodden under foot of men.
14 Kayo ang ilaw ng mundo. Ang lungsod na nakatayo sa isang burol ay hindi maitatago.
"You are the light of the world. A city built on a hilltop cannot be hid;
15 Ni hindi nagsisindi ang mga tao ng lampara at ilagay sa loob ng basket, bagkus sa isang patungan ng ilawan, at magliliwanag ito sa lahat ng nasa bahay.
"nor do men light a lamp, and put it under the bushel, but on the lamp-stand, and it gives light to all who are in the house.
16 Hayaan ninyong magliwanag ang inyong ilaw sa harapan ng mga tao sa paraang makikita nila ang inyong mga mabubuting gawa at papurihin ang inyong Amang nasa langit.
"So let your light shine before men that they may see good you do, and give glory to your Father who is in heaven.
17 Huwag ninyong isipin na pumarito ako upang sirain ang kautusan o ang mga propeta. Naparito ako hindi upang sirain ang mga ito kundi upang ito ay tuparin.
"Do not suppose that I am come to destroy the Law or the Prophets. I am come not to destroy, but to fulfil.
18 Sapagkat totoo itong sinasabi ko sa inyo, hanggang hindi lilipas ang langit at lupa, wala ni isang tuldok o kudlit man ang mawawala sa kautusan, hanggang sa ang lahat ng mga bagay ay maganap.
"In solemn truth I tell you that until heaven and earth pass away, not an iota, not a comma, will pass from the Law until all has taken place.
19 Kung gayon, sinuman ang lalabag ng kahit isa sa kaliit-liitan sa mga kautusang ito at nagtuturo sa iba na gawin ang paglabag nito ay tatawaging pinakahamak sa kaharian ng langit. Ngunit ang sinumang tumupad sa mga ito at itinuturo sa iba na tupariin ito ay tatawaging dakila sa kaharian ng langit.
"So whoever breaks one of these least commandments, and teaches others to break them, will be least in the kingdom of heaven. But he who keeps them and teaches them, he will be called great in the kingdom of heaven.
20 Sapagkat sinasabi ko sa inyo na hangga't hindi hihigit ang inyong katuwiran sa katuwiran ng mga eskriba at mga Pariseo, hindi kayo makakapasok sa kaharian ng langit.
"For I assure you that unless your righteousness exceed that of the scribes and Pharisees, you will not find entrance into the kingdom of heaven.
21 Inyong narinig na sinabi sa kanila noong mga unang panahon, 'Huwag kang pumatay,' at 'Sinumang papatay ay manganganib sa paghuhukom.'
"You have heard that it was said to the ancients, "Thou shall not commit murder, and "he who commits murder shall be liable to condemnation by the court;
22 Ngunit sinasabi ko sa inyo na sinumang magalit sa kaniyang kapatid ay manganganib sa paghuhukom. At kung sinuman ang magsabi sa kaniyang kapatid na, 'Wala kang kuwentang tao!' ay manganganib sa konseho. At sinumang magsabi ng, 'Hangal ka!' ay manganganib sa apoy ng impiyerno. (Geenna g1067)
but I say to you that he who becomes angry with his brother shall be liable to condemnation by the court; and he who says to his brother’Raca,’ shall be liable to condemnation by the Sanhedrin, while he who curses his brother shall be liable to the Gehenna of Fire. (Geenna g1067)
23 Kaya kung ikaw ay naghahandog ng iyong kaloob sa altar at maalala mo doon ang iyong kapatid na may anumang bagay laban sa iyo,
"If therefore when you are offering your gift upon the altar, and there remember that your brother has a grievance against you,
24 iwan mo doon ang iyong kaloob sa harap ng altar at humayo ka. Makipag-ayos ka muna sa iyong kapatid, pagkatapos ay pumunta ka at ihandog mo ang iyong kaloob.
"leave there your gift before the altar, and go and make friends with your brother, first of all; then come and offer your gift.
25 Makipagkasundo ka agad sa nagsakdal sa iyo habang siya ay kasama mo pa sa daan patungo sa hukuman, o ipapasakamay ka ng nagsakdal sa iyo sa hukom at ipapasakamay ka ng hukom sa pinuno at ikaw ay ipapatapon sa bilangguan.
"Come to terms with your opponent quickly, while you are yet with him on the way to the court, to prevent your opponent from handing you over to the judge, and the judge to the jailer, and so you be thrown into prison.
26 Totoo itong sinasabi ko sa inyo, hindi ka kailanman makalalabas doon hanggang mapagbayaran mo ang kahuli-hulihang salapi na iyong inutang.
"I tell you truly that you would certainly not get out from there until you had paid back the last cent.
27 Narinig ninyo na sinabi, 'Huwag kang mangangalunya.'
"You have heard that it was said, "Thou shalt not commit adultery.
28 Ngunit sinasabi ko sa inyo, sinumang tumingin sa isang babae upang siya ay pagnasaan ay nangalunya sa babaing iyon sa kaniyang puso.
But I say to you that whoever looks with lust at a woman has already committed adultery with her in his heart.
29 At kung ang iyong kanang mata ang nagiging sanhi ng iyong pagkatisod, dukutin mo ito at itapon sa malayo sapagkat mas mabuti para sa iyo na mapahamak ang isa sa mga bahagi ng iyong katawan kaysa maitapon ang buo mong katawan sa impiyerno. (Geenna g1067)
And if your eye, your right eye, entices you to sin, pluck it out and cast it from you. It is better for you to lose one of your bodily organs, than to have your whole body go down into the pit. (Geenna g1067)
30 At kung ang iyong kanang kamay ang sanhi ng iyong pagkadapa, putulin mo ito at itapon sa malayo. Sapagkat mas mabuti na mapahamak ang isa sa mga bahagi ng iyong katawan kaysa ang buo mong katawan ay mapunta sa impiyerno. (Geenna g1067)
And if your right hand entices you into sin, cut it off and cast it from you; for it is better for you to lose one of your bodily organs, than to have your whole body go down into the pit. (Geenna g1067)
31 At sinabi din, 'Kung sinuman ang magpalayas sa kaniyang asawang babae, dapat niya itong bigyan ng kasulatan ng paghihiwalay.'
"It was also said, "Whoever divorces his wife must give her a bill of separation.
32 Ngunit sinasabi ko sa inyo, sinumang makipaghiwalay sa kaniyang asawang babae maliban lamang kung sa sekswal na imoralidad ang dahilan nito ay nagiging sanhi ng pangangalunya ng kaniyang asawa. At kung sinumang magpakasal sa kaniya pagkatapos siyang hiwalayan ay nangangalunya rin.
But I tell you that anyone who divorces his wife, except on the ground of unchastity, makes her an adulteress, and whoever marries her when so divorced, commits adultery.
33 Narinig ninyo rin na sinabi nang mga tao noong unang panahon, 'Huwag kang manunumpa ng kasinungalingan ngunit tuparin mo ang iyong mga sumpa sa Panginoon.'
"Again you have heard that it was said to the men of old, "You must not forswear yourselves, but must perform your vows to the Lord.
34 Ngunit sinasabi ko sa inyo, huwag na lamang kayong manumpa, huwag sa langit dahil ito ang trono ng Diyos,
"But I say to you, swear not at all; neither by the sky, for it is God’s throne;
35 huwag sa lupa dahil ito ang tapakan ng kaniyang mga paa, huwag din sa Jerusalem dahil ito ang lungsod ng dakilang Hari.
"nor by the earth, for it is the footstool of his feet; nor by Jerusalem, for it is the city of the Great King.
36 Huwag ka ring manumpa sa pamamagitan ng iyong ulo sapagkat ni isa mang buhok ay hindi mo kayang gawing puti o itim.
"Nor must you swear by your head, since you cannot make one hair white or black.
37 Ngunit hayaan mo ang iyong salita ay maging, 'Oo, kung oo' o 'Hindi, kung hindi.' Anuman ang lalabis pa sa mga ito ay galing sa kaniya na masama.
"But let your word be simply ‘Yes’ or ‘No’; anything beyond this comes from the Evil One.
38 Narinig ninyo itong sinabi, 'Mata para sa mata at ngipin para sa ngipin.'
"You have heard that it was said, "An eye for an eye, a tooth for a tooth.
39 Ngunit sinasabi ko sa inyo, huwag ninyong labanan ang taong masama, sa halip, sinumang sumampal sa iyong kanang pisngi, iharap mo rin sa kaniya ang kabila.
"But I tell you not to retaliate the injury; but whoever strikes you on the right cheek, turn the other to him also;
40 At kung hiniling ng sinuman na magpunta sa hukuman kasama ka at kunin ang iyong tuniko, hayaan mo rin na mapasakaniya ang iyong balabal.
"and if any one wants to go to law with you and takes away your coat, let him take your cloak also.
41 At sinumang pumilit sa iyo na maglakad ng isang milya, lumakad ka ng dalawang milya kasama niya.
"Whoever impresses you to go one mile, go two miles with him.
42 Ibigay mo ang nanghihingi sa iyo at huwag mong talikuran ang sinumang nanghihiram sa iyo.
"Give to him who asks, and from him who wants to borrow from you, do not turn away.
43 Inyong narinig na sinabing, 'Mahalin ninyo ang inyong kapwa at kamuhian ang inyong kaaway.'
"You have heard that it was said, "You shall love your neighbor and hate your enemy."
44 Ngunit sinasabi ko sa inyo, mahalin ninyo ang inyong mga kaaway at ipanalangin ang mga umuusig sa inyo,
"But I say to you, love your enemies, and pray for those who persecute you.
45 upang magiging mga anak kayo ng inyong Amang nasa langit, sapagkat pinasisikat niya ang kaniyang araw sa mga masama at mabuti at kaniyang ipinadadala ang ulan sa mga matutuwid at sa mga hindi matutuwid.
"So you will become sons of your heavenly Father; for he makes his sun to rise upon sinners as well as saints, and sends rain upon the unjust and the just.
46 Sapagkat kung mamahalin ninyo lamang ang mga nagmamahal sa inyo, anong gantimpala ang inyong makakamit? Hindi ba't ganiyan din ang ginagawa ng mga maniningil ng buwis?
"For if you love only those who love you, what reward have you?
47 At kung ang mga kapatid ninyo lamang ang inyong babatiin, ano ang ginawa ninyo na higit sa iba? Hindi ba't ganiyan din ang ginagawa ng mga Gentil?
"Even the tax-gatherers do that, do they not? And if you show courtesy to your brother only, what are you doing more than others? Even the Gentiles do that, do they not?
48 Kaya dapat kayong maging ganap sapagkat ang inyong Amang nasa langit ay ganap.
"You then must be perfect, as your heavenly Father is perfect."
