Mateo 5
1 Noong nakita ni Jesus ang maraming tao, umakyat siya sa bundok. Nang makaupo na siya, lumapit sa kaniya ang mga alagad niya.
And having seen the multitudes, he went up onto the mountain. And when he sat down, his disciples came to him.
2 Nagsalita siya at tinuruan sila na sinasabi,
And having opened his mouth, he taught them, saying,
3 “Pinagpala ang mahihirap sa espiritu, sapagkat sa kanila ang kaharian ng langit.
Blessed are the poor in spirit, because the kingdom of the heavens is theirs.
4 Pinagpala ang mga nagdadalamhati sapagkat sila ay aaliwin.
Blessed are those who mourn, because they will be comforted.
5 Pinagpala ang mga maamo, sapagkat mamanahin nila ang mundo.
Blessed are the meek, because they will inherit the earth.
6 Pinagpala ang mga nagugutom at nauuhaw sa katuwiran, sapagkat sila ay bubusugin.
Blessed are those who hunger and thirst for righteousness, because they will be filled.
7 Pinagpala ang mga mahabagin sapagkat sila ay kahahabagan.
Blessed are the merciful, because they will obtain mercy.
8 Pinagpala ang may pusong dalisay, sapagkat makikita nila ang Diyos.
Blessed are the pure in heart, because they will see God.
9 Pinagpala ang mga mapagpayapa, sapagkat tatawagin silang mga anak ng Diyos.
Blessed are the peacemakers, because they will be called sons of God.
10 Pinagpala ang mga inuusig alang-alang sa katuwiran, sapagkat sa kanila ang kaharian ng langit.
Blessed are those who have been persecuted because of righteousness, because the kingdom of the heavens is theirs.
11 Pinagpala kayo kung inaalipusta kayo at inuusig ng mga tao o pagsalitaan ng lahat ng uri ng mga masasamang bagay na pawang mga kasinungalingan ng dahil sa akin.
Blessed are ye when they revile you, and persecute you, and say every evil word, being deceitful against you because of me.
12 Magsaya kayo at labis na magalak sapagkat malaki ang inyong gantimpala sa langit. Sapagkat sa ganitong paraan inusig ng mga tao ang mga propetang nabuhay noon bago pa kayo.
Rejoice, and be exceedingly glad, because your reward is great in the heavens, for so they persecuted the prophets before you.
13 Kayo ang asin ng mundo. Ngunit kung nawala ang lasa ng asin, paano muling maibabalik ang alat nito? Wala na itong pakinabang pa kundi itapon at tapak-tapakan ng mga tao.
Ye are the salt material of the earth. But if the salt material becomes ineffective, by what will it be salted? It is potent for nothing further, except to be cast outside and to be trodden down by men.
14 Kayo ang ilaw ng mundo. Ang lungsod na nakatayo sa isang burol ay hindi maitatago.
Ye are the light of the world. A city setting on a hill cannot be hid,
15 Ni hindi nagsisindi ang mga tao ng lampara at ilagay sa loob ng basket, bagkus sa isang patungan ng ilawan, at magliliwanag ito sa lahat ng nasa bahay.
nor do they light a lamp, and put it under the bushel, but on the lampstand, and it shines to all in the house.
16 Hayaan ninyong magliwanag ang inyong ilaw sa harapan ng mga tao sa paraang makikita nila ang inyong mga mabubuting gawa at papurihin ang inyong Amang nasa langit.
Thus your light should shine before men, so that they may see your good works, and glorify your Father in the heavens.
17 Huwag ninyong isipin na pumarito ako upang sirain ang kautusan o ang mga propeta. Naparito ako hindi upang sirain ang mga ito kundi upang ito ay tuparin.
Think not that I came to abolish the law or the prophets. I came not to abolish, but to fulfill.
18 Sapagkat totoo itong sinasabi ko sa inyo, hanggang hindi lilipas ang langit at lupa, wala ni isang tuldok o kudlit man ang mawawala sa kautusan, hanggang sa ang lahat ng mga bagay ay maganap.
For truly I say to you, until the heaven and the earth pass away, one iota or one tittle will, no, not pass away from the law, until all things come to pass.
19 Kung gayon, sinuman ang lalabag ng kahit isa sa kaliit-liitan sa mga kautusang ito at nagtuturo sa iba na gawin ang paglabag nito ay tatawaging pinakahamak sa kaharian ng langit. Ngunit ang sinumang tumupad sa mga ito at itinuturo sa iba na tupariin ito ay tatawaging dakila sa kaharian ng langit.
Whoever therefore may relax one of these least commandments, and may teach men so, he will be called least in the kingdom of the heavens. But whoever may do and may teach them, this man will be called great in the kingdom of the heavens.
20 Sapagkat sinasabi ko sa inyo na hangga't hindi hihigit ang inyong katuwiran sa katuwiran ng mga eskriba at mga Pariseo, hindi kayo makakapasok sa kaharian ng langit.
For I say to you, that unless your righteousness abounds more than of the scholars and Pharisees, ye will, no, not enter into the kingdom of the heavens.
21 Inyong narinig na sinabi sa kanila noong mga unang panahon, 'Huwag kang pumatay,' at 'Sinumang papatay ay manganganib sa paghuhukom.'
Ye have heard that it was said to them in old times, Thou shall not murder, and whoever murders will be liable to the judgment.
22 Ngunit sinasabi ko sa inyo na sinumang magalit sa kaniyang kapatid ay manganganib sa paghuhukom. At kung sinuman ang magsabi sa kaniyang kapatid na, 'Wala kang kuwentang tao!' ay manganganib sa konseho. At sinumang magsabi ng, 'Hangal ka!' ay manganganib sa apoy ng impiyerno. (Geenna g1067)
But I say to you, that every man who is angry at his brother without cause will be liable to the judgment, and whoever speaks an insult to his brother will be liable to the council, and whoever says, Foolish man, will be liable to the hell of fire. (Geenna g1067)
23 Kaya kung ikaw ay naghahandog ng iyong kaloob sa altar at maalala mo doon ang iyong kapatid na may anumang bagay laban sa iyo,
If therefore thou should bring thy gift to the altar, and remember there that thy brother has anything against thee,
24 iwan mo doon ang iyong kaloob sa harap ng altar at humayo ka. Makipag-ayos ka muna sa iyong kapatid, pagkatapos ay pumunta ka at ihandog mo ang iyong kaloob.
leave there thy gift before the altar, and go. First be reconciled to thy brother, and then, after coming, bring thy gift.
25 Makipagkasundo ka agad sa nagsakdal sa iyo habang siya ay kasama mo pa sa daan patungo sa hukuman, o ipapasakamay ka ng nagsakdal sa iyo sa hukom at ipapasakamay ka ng hukom sa pinuno at ikaw ay ipapatapon sa bilangguan.
Be agreeing with thine opponent quickly, while thou are with him on the way, lest the opponent deliver thee to the judge, and the judge deliver thee to the subordinate, and thou will be cast into prison.
26 Totoo itong sinasabi ko sa inyo, hindi ka kailanman makalalabas doon hanggang mapagbayaran mo ang kahuli-hulihang salapi na iyong inutang.
Truly I say to thee, thou will, no, not come out from there, until thou have paid the last quadran.
27 Narinig ninyo na sinabi, 'Huwag kang mangangalunya.'
Ye have heard that it was said, Thou shall not commit adultery.
28 Ngunit sinasabi ko sa inyo, sinumang tumingin sa isang babae upang siya ay pagnasaan ay nangalunya sa babaing iyon sa kaniyang puso.
But I say to you, that every man who looks on a woman to crave her has already committed adultery with her in his heart.
29 At kung ang iyong kanang mata ang nagiging sanhi ng iyong pagkatisod, dukutin mo ito at itapon sa malayo sapagkat mas mabuti para sa iyo na mapahamak ang isa sa mga bahagi ng iyong katawan kaysa maitapon ang buo mong katawan sa impiyerno. (Geenna g1067)
And if thy right eye causes thee to stumble, remove it and cast it from thee, for it is advantageous for thee that one of thy body-parts should perish, and not thy whole body be cast into hell. (Geenna g1067)
30 At kung ang iyong kanang kamay ang sanhi ng iyong pagkadapa, putulin mo ito at itapon sa malayo. Sapagkat mas mabuti na mapahamak ang isa sa mga bahagi ng iyong katawan kaysa ang buo mong katawan ay mapunta sa impiyerno. (Geenna g1067)
And if thy right hand causes thee to stumble, cut it off and cast it from thee, for it is advantageous for thee that one of thy body-parts should perish, and not thy whole body be cast into hell. (Geenna g1067)
31 At sinabi din, 'Kung sinuman ang magpalayas sa kaniyang asawang babae, dapat niya itong bigyan ng kasulatan ng paghihiwalay.'
And it was said, Whoever may divorce his wife, let him give her a divorce certificate.
32 Ngunit sinasabi ko sa inyo, sinumang makipaghiwalay sa kaniyang asawang babae maliban lamang kung sa sekswal na imoralidad ang dahilan nito ay nagiging sanhi ng pangangalunya ng kaniyang asawa. At kung sinumang magpakasal sa kaniya pagkatapos siyang hiwalayan ay nangangalunya rin.
But I say to you, that whoever may divorce his wife apart from a matter of fornication, disposes her to commit adultery, and whoever may marry her who has been divorced commits adultery.
33 Narinig ninyo rin na sinabi nang mga tao noong unang panahon, 'Huwag kang manunumpa ng kasinungalingan ngunit tuparin mo ang iyong mga sumpa sa Panginoon.'
Again, ye have heard that it was said to them in old times, Thou shall not swear falsely, but shall render to the Lord thine oaths.
34 Ngunit sinasabi ko sa inyo, huwag na lamang kayong manumpa, huwag sa langit dahil ito ang trono ng Diyos,
But I say to you, not to swear at all, neither by heaven, because it is the throne of God,
35 huwag sa lupa dahil ito ang tapakan ng kaniyang mga paa, huwag din sa Jerusalem dahil ito ang lungsod ng dakilang Hari.
nor by the earth, because it is the footstool of his feet, nor by Jerusalem, because it is the city of the great King.
36 Huwag ka ring manumpa sa pamamagitan ng iyong ulo sapagkat ni isa mang buhok ay hindi mo kayang gawing puti o itim.
Neither shall thou swear by thy head, because thou cannot make one hair white or black.
37 Ngunit hayaan mo ang iyong salita ay maging, 'Oo, kung oo' o 'Hindi, kung hindi.' Anuman ang lalabis pa sa mga ito ay galing sa kaniya na masama.
But let your word be, Yes, yes, No, no. And anything beyond these is from evil.
38 Narinig ninyo itong sinabi, 'Mata para sa mata at ngipin para sa ngipin.'
Ye have heard that it was said, An eye for an eye, and a tooth for a tooth.
39 Ngunit sinasabi ko sa inyo, huwag ninyong labanan ang taong masama, sa halip, sinumang sumampal sa iyong kanang pisngi, iharap mo rin sa kaniya ang kabila.
But I say to you, not to resist what is troublesome, but whoever will strike thee on thy right cheek, turn to him the other also.
40 At kung hiniling ng sinuman na magpunta sa hukuman kasama ka at kunin ang iyong tuniko, hayaan mo rin na mapasakaniya ang iyong balabal.
And to the man who wants to sue thee, and take away thy coat, thou shall leave him thy cloak also.
41 At sinumang pumilit sa iyo na maglakad ng isang milya, lumakad ka ng dalawang milya kasama niya.
And whoever will draft thee for one mile, go thou with him two.
42 Ibigay mo ang nanghihingi sa iyo at huwag mong talikuran ang sinumang nanghihiram sa iyo.
Give to him who asks thee, and turn thou not away from him who wants to borrow from thee.
43 Inyong narinig na sinabing, 'Mahalin ninyo ang inyong kapwa at kamuhian ang inyong kaaway.'
Ye have heard that it was said, Thou shall love thy neighbor, and hate thine enemy.
44 Ngunit sinasabi ko sa inyo, mahalin ninyo ang inyong mga kaaway at ipanalangin ang mga umuusig sa inyo,
But I say to you, love your enemies, bless those who curse you, do good to those who hate you, and pray for those who mistreat you and persecute you,
45 upang magiging mga anak kayo ng inyong Amang nasa langit, sapagkat pinasisikat niya ang kaniyang araw sa mga masama at mabuti at kaniyang ipinadadala ang ulan sa mga matutuwid at sa mga hindi matutuwid.
so that ye may become sons of your Father in the heavens, because he makes his sun to rise on the evil and the good, and makes rain on the righteous and the unrighteous.
46 Sapagkat kung mamahalin ninyo lamang ang mga nagmamahal sa inyo, anong gantimpala ang inyong makakamit? Hindi ba't ganiyan din ang ginagawa ng mga maniningil ng buwis?
For if ye love those who love you, what reward have ye? Do not even the tax collectors the same?
47 At kung ang mga kapatid ninyo lamang ang inyong babatiin, ano ang ginawa ninyo na higit sa iba? Hindi ba't ganiyan din ang ginagawa ng mga Gentil?
And if ye only greet your friends, what do ye extra? Do not even the tax collectors this way?
48 Kaya dapat kayong maging ganap sapagkat ang inyong Amang nasa langit ay ganap.
Ye therefore shall be perfect, even as your Father in the heavens is perfect.
