Mateo 15
1 At may ilang mga Pariseo at mga eskriba na mula sa Jerusalem ang pumunta kay Jesus. Sinabi nila,
Leleꞌ esa, hambu atahori Farisi ro meser agama nononggoꞌ sa rema mia Yerusalem fo randaa ro Yesus.
2 “Bakit nilalabag ng iyong mga alagad ang mga kaugalian ng mga nakatatanda? Sapagkat hindi nila hinuhugasan ang kanilang mga kamay kapag sila ay kakain.”
Atahori Farisi ra toꞌu rahereꞌ sira adat Yahudin. Leleꞌ ara rena rae, Yesus ana mana tungga nara raa na nda safe lima nara tungga adat hihii-nanaun sa, ma ramanasa. Boe ma ara rema de fee salaꞌ neu Yesus rae, “Taꞌo bee de ana mana tungga mara raa, te nda safe lima nara sa? Naa nalena-langga mbali bei-baꞌi tara adat na!”
3 Sumagot si Jesus at sinabi sa kanila, “At kayo—bakit ninyo nilalabag ang kautusan ng Diyos alang-alang sa inyong mga kaugalian?
Te Yesus nataa nae, “Memaꞌ hei atahori mana olaꞌ laen ma tao laen! Ama mihine milena-langga neu Lamatualain parendan, fo tunggaꞌ a bei-baꞌi mara adat na.
4 Sapagkat sinabi ng Diyos, 'Igalang mo ang iyong ama at iyong ina,' at 'Sinuman ang magsalita ng masama sa kaniyang ama o ina ay tiyak na mamamatay.
Huu Lamatualain parenda ena nae, ‘Fee hadꞌa-hormat neu ina-ama mara,’ Ma seluꞌ fai nae, ‘Mete ma atahori sa rarai-oole inan no aman, na, musi hukun misa e.”
5 Ngunit sinabi ninyo, 'Sinuman ang magsabi sa kaniyang ama o ina, “Anumang tulong ang matanggap sana ninyo na galing sa akin, ngayon ay isa nang kaloob na ibinigay sa Diyos,”'
Lamatualain nanori taꞌo naa, te hei minori laen fai. Ama mae, ‘Atahori sa nda parlu tulu-fali ina-aman nendiꞌ sudꞌiꞌ a saa nara, itaꞌ mae ara doidꞌoso rala seli o, mete ma ana helu-fuli basa nae fee sudꞌiꞌ a saa naa ra neu Lamatuaꞌ ena. Te no hei nenorim taꞌo naa, hei nggari hendi Lamatualain parendan, ma nggati no hei parendam.
6 hindi na kailangang igalang ng taong iyon ang kaniyang ama. Sa ganitong paraan binalewala ninyo ang salita ng Diyos alang-alang sa inyong mga kaugalian.
7 Kayong mga mapagkunwari, tama ang propesiya tungkol sa inyo ni Isaias noong sinabi niya,
Naa de, Au ae hei ia ra, atahori mana olaꞌ laen, te tao laen! Naa nandaa no Lamatuaꞌ mana ola-olan Yesaya suraꞌ memaꞌ soꞌal hei mia lele uluꞌ a! Huu Lamatuaꞌ denu e suraꞌ nae,
8 'Iginagalang ako ng mga taong ito sa kanilang mga labi ngunit ang kanilang mga puso ay malayo sa akin.
‘Hambu atahori koa-boꞌu Au, siaꞌ a bafan, te nda no ralan sa.
9 Sinasamba nila ako na walang kabuluhan, dahil ang itinuturo nila bilang mga doktrina ay ang mga utos ng mga tao.'''
Mae ara tao taꞌo naa o, parsumaꞌ a. Ara nda tungga Au sa. Ara nda ranori Lamatualain nenorin sa, te ranori atahori nenorin.’”
10 Pagkatapos ay tinawag niya ang maraming tao palapit sa kaniya at sinabi sa kanila, ''Makinig kayo at intindihin ninyo—
Basa naa ma, Yesus noꞌe atahori laen sia naa de nanori se nae, “Pasa ndiki mara malolole, fo bisa mihine!
11 Walang pumapasok sa bibig ang nakapagpaparumi sa isang tao. Sa halip, kung ano ang lumalabas sa kaniyang bibig, ito ang nakapagpaparumi sa tao.''
Saa mana masoꞌ nisiꞌ atahori bafan rala neu, naa nda tao nanggenggeo atahori sa. Te saa mana kalua mia atahori bafan, naa mana tao nanggenggeo atahori.”
12 Pagkatapos, lumapit ang kaniyang mga alagad at sinabi kay Jesus, “Alam ba ninyo na nasaktan ang mga Pariseo nang marinig nila ang inyong sinabi?”
Basa ma, Yesus ana mana tungga nara rema rafadꞌe E rae, “Amaꞌ bubꞌuluꞌ, do? Atahori Farisi ra rala nara mera rena Amaꞌ oꞌolan.”
13 Sumagot si Jesus at sinabi, “Bawat halaman na hindi itinanim ng aking Amang nasa langit ay bubunutin.
Te Yesus nataa nae, “Dei fo Ama ngga sia sorga nore hendi atahori nda mana nanori tungga Eni hihii-nanaun sa. Naa onaꞌ atahori nore hendi saa mana moriꞌ fo ana nda hiiꞌ ra sa.
14 Hayaan ninyo sila, mga bulag sila na gabay. Kung ang isang bulag na tao ay gagabayan ang kapwa niyang bulag, pareho silang mahuhulog sa hukay.”
Dadꞌi afiꞌ taoafiꞌ neu atahori Farisi naa ra! Te ara, onaꞌ atahori pokeꞌ natudꞌu dalaꞌ fee atahori pokeꞌ. Dei fo ara tudꞌa ndolaꞌ rala reu ona esaꞌ.”
15 Sumagot si Pedro at sinabi kay Jesus, “Ipaliwanag mo sa amin ang talinghagang ito.”
Basa ma Petrus olaꞌ nae, “Amaꞌ, tulun mufadꞌe hai nekendandaaꞌ naa sosoan dei!”
16 Sinabi ni Jesus, “Kayo din ba ay wala pa ring pang-unawa?
Yesus nataa nae, “Naa! Hei nda feꞌe mihine sa?
17 Hindi ba ninyo nakikita na kung anumang pumapasok sa inyong bibig ay dadaan sa tiyan at pagkatapos pinapalabas sa palikuran?
Sosoan taꞌo ia: saa fo ata taa, masoꞌ sia bafa tara, nakandoo tei tara rala, basa fo baliꞌ dea neu nisiꞌ mamana mbia deaꞌ.
18 Ngunit ang mga bagay na lumalabas sa bibig ay galing sa puso. Ang mga bagay na ito ang nakapagpaparumi sa tao.
Te saa mana kalua mia bafaꞌ, naa mana tao nanggenggeo atahori, losa Lamatualain o melumudꞌu e, ma nda nau simbo e sa.
19 Sapagkat sa puso nanggagaling ang mga masasamang pag-iisip, pagpatay, pangangalunya, sekswal na imoralidad, pagnanakaw, bulaang saksi at mga paghamak.
Huu Dala deꞌulakaꞌ naeꞌ laoꞌ mia atahori ralan! Onaꞌ a: dudꞌuꞌa deꞌulakaꞌ, risa atahori, hohongge, nda feꞌe sao sa te tao salaꞌ, ramanaꞌo, sakasii peko-lelekoꞌ, ma olaꞌ raꞌamuti-raꞌamu atahori naran.
20 Ito ang mga bagay na nakapagpaparumi sa tao. Ngunit ang kumain na hindi naghugas ng mga kamay ay hindi nakapagpaparumi sa tao.”
Basa naa ra, mana tao atahori ra ranggenggeo. Te mete ma atahori raa-rinu nda pake safe lima nara tungga adat hihii-nanaun sa, na, naa nda dadꞌi soꞌal sa.”
21 Pagkatapos, umalis si Jesus mula roon at pumunta patungo sa mga rehiyon sa lungsod ng Tiro at Sidon.
Basa ma Yesus lao hela mamanaꞌ naa, de neu nisiꞌ mamanaꞌ mana deka no kota Tirus ma kota Sidꞌon.
22 Masdan ito, may isang Cananeang babae ang lumabas galing sa rehiyon na iyon. Sumigaw siya at sinabing, “Kahabangan mo ako, Panginoon, anak ni David; ang aking anak na babae ay lubhang pinapahirapan ng isang demonyo.
Sia naa hambu inaꞌ sa laoꞌ mia mamanaꞌ naa. Eni nda atahori Yahudi sa. Leleꞌ ana rena Yesus sia naa, ana nema noꞌe no tebꞌe-tebꞌe nae, “Mane Daud tititi-nonosin, e! Sue au dei! Te nitu tao au ana feto ngga. Awee, kasian, e! Te ana doidꞌoso ena.”
23 Ngunit hindi siya sinagot ni Jesus kahit isang salita. Lumapit ang kaniyang mga alagad at nagmakaawa sa kaniya, sinabi, “Paalisin ninyo siya sapagkat sumisigaw siyang sumusunod sa atin.”
Te Yesus neneeꞌ a, nda nataa nae saa sa boe. Boe ma Ana mana tungga nara rema rafadꞌe rae, “‘Amaꞌ, inaꞌ ia akaꞌ nameli tao tasibuꞌ a. Malole lenaꞌ Amaꞌ mbuu hendi e mia ia leo!”
24 Subalit sumagot si Jesus at sinabi, “Hindi ako sinugo sa kaninuman maliban sa mga tupang naliligaw sa tahanan ng Israel.”
Boe ma Yesus nataa nae, “Lamatualain denu Au uma fo tulu-fali hita atahori Yahudi nara, huu ara lao sala ena, onaꞌ bibꞌi lombo mana tara-kooꞌ ena. Ana nda denu Au uu tulu-fali atahori feaꞌ ra sa.”
25 Ngunit lumapit at lumuhod ang babae sa kaniyang harapan, na nagsasabi, “Panginoon, tulungan mo ako.”
Te inaꞌ naa nema deka-deka no Yesus. Ana sendeꞌ lululanggan ma noꞌe nae, “Papa, e! Tulun au dei.”
26 Sumagot siya at sinabi, “Hindi tama na kunin ang tinapay ng mga anak at ihagis sa mga tuta.”
Te Yesus nggari dedꞌeat nae, “Nda nandaa sa haꞌi nanaat mia ana kara fo nggari fee busa ra.” [No masud maꞌafuniꞌ nae, Yesus musi tulu-fali naꞌahuluꞌ atahori Yahudi nara, dei fo tulu-fali atahori feaꞌ ra.]
27 Sinabi niya, “Oo nga, Panginoon, ngunit kahit ang mga tuta ay kinakain ang mga katiting na tinapay na nahulog mula sa kainan ng kanilang mga amo.
Te inaꞌ naa nataa nae, “Tebꞌe, Amaꞌ, e! Te busa ra nahani sia mei a filenggan. Ara o ra saa mana tudꞌaꞌ mia ana kara pinggan boe.” [No masud na nae, Leleꞌ ana kara raa, busa o hambu naa boe. Onaꞌ mae Yesus tulu-fali atahori nara o, Eni musi mete-seꞌu atahori feaꞌ ra boe.]
28 Pagkatapos, sumagot si Jesus at sinabi sa kaniya, “Babae, napakalaki ng iyong pananampalataya. Mangyari sa iyo ayon sa iyong hinihiling.” At gumaling ang kaniyang anak na babae sa oras na iyon.
Yesus rena naꞌo naa, ma nafadꞌe nae, “Awii! Mama mumuhere tebꞌe neu Au, o! Dadꞌi mama baliꞌ leo, te saa fo moꞌeꞌ naa, dadꞌi ena!” Basa ma ana baliꞌ, te memaꞌ anan hai ena.
29 Umalis si Jesus sa lugar na iyon at pumunta malapit sa Dagat ng Galilea. Pagkatapos umakyat siya sa isang burol at doon umupo.
Basa naa ma, Yesus no ana mana tungga nara lao hela mamanaꞌ naa, boe ma lao tungga-tunggaꞌ a dano Galilea suun. Basa ma ara hene risiꞌ leteꞌ sa, de Yesus endoꞌ nanori se.
30 Napakaraming tao ang lumapit sa kaniya. Kasama nila ang mga pilay, bulag, pipi at mga lumpo, at marami pang iba na may mga sakit. Inilagay sila sa paanan ni Jesus at sila ay pinagaling niya.
Boe ma atahori hetar rema risiꞌ E. Ara rendi atahori dokaꞌ, atahori pokeꞌ, atahori mamaluꞌuꞌ, atahori nda mana bale nalaꞌ sa, ma atahori mamahedꞌiꞌ laen ra boe. Ara raꞌeꞌendo atahori mamahedꞌiꞌ ra deka Yesus ein. Boe ma Ana naꞌahahaiꞌ se,
31 Kaya namangha ang maraming tao nang nakita nila ang mga pipi na nakapagsalita, ang lumpo na napagaling, ang pilay na nakakalakad at mga bulag na nakakakita. Pinuri nila ang Diyos ng Israel.
Rita taꞌo naa, ma atahori hetar titindindiiꞌ a. Ara olaꞌ rae, “We! Manaseliꞌ, o! Atahori dokaꞌ o bisa laoꞌ no malole. Atahori pokeꞌ o, rita baliꞌ. Atahori mamaluꞌuꞌ o, laoꞌ boe. Ma atahori nda mana bale nalaꞌ sa o, bisa bale boe! Ia tantu Lamatualain mana tao. Eni ia, bei-baꞌi tara beꞌutee neu E eniꞌ a lele uluꞌ a.”
32 Tinawag ni Jesus ang kaniyang mga alagad at sinabi, “Nahahabag ako sa mga tao dahil sila ay nanatili kasama ko sa loob na ng tatlong araw at walang makain. Ayaw ko silang pauwiin na hindi kumakain upang hindi sila himatayin sa daan.”
Basa fai hira boe ma, Yesus noꞌe nala ana mana tungga nara de nae, “Au kasian neu atahori ia ra ena. Ruma mia dodꞌooꞌ rema, boe ma raꞌabꞌue fai telu ena, losa nanaat nara basa ena. Malole lenaꞌ ara afiꞌ baliꞌ ro tei rouꞌ. Afiꞌ losa ara masaloe sia dalaꞌ taladꞌan.”
33 Sinabi ng mga alagad sa kaniya, “Saan naman tayo kukuha ng sapat na tinapay sa ilang para busugin ang napakamaraming tao?”
Ma Yesus ana mana tungga nara rataa rae, “Amaꞌ! Ia mamana rouꞌ naꞌadꞌodꞌoꞌ no kamboꞌ. De hita nda bisa tahao tala atahori desi basa ia ra sa.”
34 Sinabi ni Jesus sa kanila, “IIan ang tinapay na meron kayo?” Sinabi nila, “Pito, at kaunting maliliit na isda.”
Ma Yesus natane se nae, “Hei roti mara, baꞌu bee?” Ara rataa rae, “Hituꞌ a! No uꞌu mbei!”
35 At inutosan ni Jesus ang maraming tao na maupo sa lupa.
Basa ma Yesus denu basa atahori ra endoꞌ reu rae a.
36 Kinuha niya ang pitong tinapay at mga isda, at pagkatapos magbigay ng pasasalamat, pinagpira-piraso niya ang mga tinapay at ibinigay sa kaniyang mga alagad. At ibinigay ng mga alagad ang mga ito sa mga tao.
Boe ma Ana haꞌi nala roti bue kahituꞌ no uꞌu ra, de noꞌe makasi mbali Lamatualain. Ana bibꞌibꞌi se, de Ana fee neu ana mana tungga nara, fo reu banggi fee neu basa atahori naa ra.
37 Ang lahat ng tao ay nakakain at nabusog. At inipon nila ang mga pagkain mula sa pira-pirasong natira, pitong basket ang napuno.
De basa se raa losa raꞌabeta. Basa de, radꞌuru rala nanaa lenaꞌ ra, sofe boa hitu.
38 Mayroong apat na libong lalaki ang kumain, bukod sa mga babae at mga bata.
Basa atahori mana raaꞌ ra, mbei ma hambu touꞌ rifon ha. Nda feꞌe reken inaꞌ ra ro ana dikiꞌ ra sa.
39 Pagkatapos, pinauwi ni Jesus ang maraming tao at sumakay siya sa bangka at pumunta sa rehiyon ng Magadan.
Basa naa dei de, Yesus denu atahori naa ra baliꞌ. Boe ma Ana sae ofaꞌ de lao risiꞌ mamana Magadan.
