< Juan 6 >
1 Pagkatapos ng mga bagay na ito, si Jesus ay umalis papunta sa kabilang ibayo ng Dagat ng Galilea, na tinatawag din na Dagat ng Tiberias.
After this, Jesus went to the other side of the Sea of Galilee, also called the Sea of Tiberias.
2 Napakaraming tao ang sumusunod sa kaniya dahil nakikita nila ang mga tanda na ginagawa niya sa may mga sakit.
A great multitude was following Him, because they were seeing the signs that He was performing on those who were sick.
3 Umakyat si Jesus sa gilid ng bundok at naupo doon kasama ang kaniyang mga alagad.
Jesus went up on a mountain side, and sat down with His disciples.
4 (Ngayon ang Paskwa na kapistahan ng mga Judio ay malapit na).
The Jewish Passover Feast was near.
5 Nang tumanaw si Jesus at nakita ang napakaraming taong lumalapit sa kaniya, sinabi niya kay Felipe, “Saan tayo makabili ng tinapay upang ang mga taong ito ay makakain?”
Jesus looked up, and saw that a great multitude was coming to Him, so He asked Philip, “Where can we buy bread, so that these may eat?”
6 (Ngunit sinabi ito ni Jesus upang subukin si Felipe, sapagkat alam niya sa kaniyang sarili kung ano ang kaniyang gagawin.)
He said this to test him, for He knew what He would do.
7 Sumagot si Felipe sa kaniya, “Ang tinapay na nagkakahalaga ng dalawang daang denario ay hindi magkakasya para sa bawa't isa kahit na bigyan ng tig-kakaunti.”
Philip answered, “Two hundred denarii worth of bread wouldn’t even be enough for everyone to receive a little!”
8 Isa sa mga alagad, si Andres, kapatid ni Simon Pedro, ay nagsabi kay Jesus,
One of Jesus’ disciples, Andrew, Simon Peter’s brother, said to Him,
9 “Mayroong isang batang narito na mayroong limang sebadang tinapay at dalawang isda, ngunit ano ang mga ito sa ganito karaming tao?”
“There is a boy here who has five barley loaves and two fish, but what is that among so many people?”
10 Sinabi ni Jesus, “Paupuin ninyo ang mga tao.” (Ngayon madamo sa lugar na iyon.) Kaya naupo ang mga tao, mga limang libo ang bilang.
Jesus said, “Have the people sit down.” There was plenty of grass there, so the men sat down, in number about five thousand.
11 At kinuha ni Jesus ang mga tinapay at matapos makapagpasalamat ay ipinamahagi niya sa mga taong nakaupo. Sa ganoon ding paraan, ipinamahagi din niya ang mga isda, hangga't sa gusto nila.
Jesus took the loaves, and when He had given thanks, He distributed them to the disciples, and the disciples to those sitting down. He did likewise with the fish, as much as they wanted.
12 Nang nabusog na ang mga tao, sinabi niya sa kaniyang mga alagad, “Ipunin ang natirang mga pira-piraso, para walang masayang.”
When they were filled, He told His disciples, “Gather up the leftover pieces, so that nothing may be wasted.”
13 Kaya inipon nila ang mga ito at puno ang labindalawang kaing ng mga pira-pirasong mula sa limang sebadang tinapay - ang mga pirasong natira mula sa mga nakakain.
Therefore they gathered them up, and filled twelve baskets with the pieces of the five barley loaves, which were left over by those who had eaten.
14 At nang makita ng mga tao ang tandang ito na kaniyang ginawa, sinabi nila, “Ito ang tunay na propeta na siyang darating sa mundo.”
When the people saw the sign which He had performed, they said, “This is truly the Prophet who is to come into the world.”
15 Nang napagtanto ni Jesus na sila ay papunta at sapilitan siyang gagawing hari, muli siyang lumayo at mag-isang umakyat sa bundok.
When Jesus perceived that they meant to come and take Him by force to make Him king, He withdrew again to the mountain by Himself.
16 Nang dumating ang gabi, ang mga alagad ay bumaba papunta sa lawa.
When evening came, Jesus’ disciples went down to the sea,
17 Sumakay sila sa bangka, patawid ng dagat papuntang Capernaum. (Madilim na nang oras na iyon at hindi pa pumunta si Jesus sa kanila).
got into the boat, and went over the sea toward Capernaum. It was already dark, and Jesus had not come to them.
18 Ngayon, isang malakas na hangin ang umiihip at ang dagat ay nagiging maalon.
The sea arose because a great wind was blowing.
19 At nang nakapagsagwan na ang mga alagad ng mga dalawampu't lima o tatlumpung istadya, nakita nila si Jesus na lumalakad sa ibabaw ng dagat at papalapit sa bangka, at sila ay natakot.
When they had rowed about twenty-five or thirty stadia, they saw Jesus walking on the sea and drawing near the boat. They were terrified,
20 Subalit sinabi niya sa kanila, “Ako ito, huwag kayong matakot.”
but He told them, “It’s me. Don’t be afraid.”
21 Pagkatapos kusa nilang tinanggap siya sa bangka, at kaagad nakarating ang bangka sa lugar kung saan sila papunta.
Then they willingly took Him into the boat, and immediately the boat was at the land where they were going.
22 Kinabukasn, nakita ng karamihang nakatayo sa kabilang ibayo ng dagat na walang ibang bangka doon maliban sa isa at si Jesus ay hindi sumakay doon na kasama ang kaniyang mga alagad, kundi ang kaniyang mga alagad lamang.
The next day, the crowd that had stayed on the other side of the sea saw that there had been only one boat there. They also saw that Jesus had not gone in the boat with His disciples, but that His disciples had gone away alone.
23 (Subalit, may ilang mga bangka na nanggaling mula sa Tiberias malapit sa lugar kung saan nila kinain ang tinapay pagkatapos makapagpasalamat ang Panginoon.)
Then some other boats from Tiberias landed near the place where the people had eaten the bread after the Lord had given thanks.
24 Nang matuklasan ng karamihan na si Jesus o ang kaniyang mga alagad ay wala doon, sila sila rin ay sumakay sa mga bangka at nagpunta sa Capernaum at hinahanap si Jesus.
When the crowd saw that neither Jesus nor His disciples were there, they got into the boats and went to Capernaum looking for Jesus.
25 Pagkatapos nila siyang matagpuan sa kabila ng lawa, sinabi nila sa kaniya, “Rabi, kailan ka nagpunta dito?
When they found Him on the other side of the sea, they asked Him, “Rabbi, when did you come here?”
26 Sumagot si Jesus sa kanila, sinasabi, “Tunay nga, hinanap ninyo ako, hindi dahil nakakita kayo ng mga tanda, ngunit dahil nakakain kayo ng ilang tinapay at kayo ay nabusog.
Jesus answered, “Most assuredly, I tell you, you are looking for me, not because you saw the signs, but because you ate the loaves and were filled.
27 Tumigil kayo sa pagtrabaho para sa pagkaing nasisira, ngunit pagtrabahuhan ang pagkaing mananatili pang habang-buhay na ibibigay sa inyo ng Anak ng Tao, sapagkat inilagay ng Diyos Ama ang kaniyang tatak sa kaniya. (aiōnios )
Don’t labor for perishable food, but for the food which endures to everlasting life, which the Son of Man will give you, because God the Father has set His seal on Him.” (aiōnios )
28 Pagkatapos sinabi nila sa kaniya, “Ano ang dapat naming gawin, upang magawa namin ang mga gawain ng Diyos?”
Then they asked Him, “What must we do to do God’s works?”
29 Sumagot si Jesus, “Ito ay ang gawa ng Diyos: na kayo ay sumampalataya sa kaniyang isinugo.
Jesus answered them, “This is God’s work, that you believe in Him who He has sent.”
30 Kaya sinabi nila sa kaniya, “Kung gayon anong tanda ang gagawin mo na maari naming makita at maniwala sa iyo? Ano ang gagawin mo?
Therefore they asked Him, “What sign will You perform then, that we may see it and believe You? What work will You do?
31 Kinain ng aming mga ninuno ang manna sa ilang, katulad ng nasusulat, “Binigyan niya sila ng tinapay mula sa langit upang kainin.”
Our ancestors ate the manna in the wilderness. As it’s written, ‘He gave them bread from Heaven to eat.’”
32 Pagkatapos, sumagot si Jesus sa kanila, “Tunay nga, hindi si Moises ang nagbigay sa inyo ng tinapay mula sa langit, ngunit ang aking Ama ang nagbibigay sa inyo ng tunay na tinapay mula sa langit.
Jesus told them, “Most assuredly, I tell you, Moses didn’t give you the bread from Heaven, but my Father gives you the true bread from Heaven.
33 Sapagkat ang tinapay ng Diyos ay nanggagaling mula sa langit at nagbibigay buhay sa mundo.
For God’s bread is He who comes down from Heaven and gives life to the world.”
34 Kaya sinabi nila sa kaniya, “Ginoo, lagi mo kaming bigyan ng tinapay na ito.”
Then they said to Him, “Lord, give us this bread forever.”
35 Sinabi ni Jesus sa kanila, “Ako ang tinapay ng buhay, ang lalapit sa akin ay hindi magugutom at ang sumampalataya sa akin ay hindi mauuhaw kailanman.
Jesus told them, “I am the bread of life. Whoever comes to me will never be hungry, and whoever believes in me will never be thirsty.
36 Subalit, sinabi ko sa inyo na nakita ninyo na ako, ngunit hindi pa rin kayo naniniwala.
As I told you, you have seen me, and yet you still don’t believe.
37 Lahat ng ibibigay sa akin ng Ama ay lalapit sa akin, at ang lalapit sa akin ay hinding hindi ko itataboy.
All that the Father gives me will come to me, and whoever comes to me I will never drive away.
38 Sapagkat ako ay bumaba mula sa langit, hindi upang gawin ang aking kalooban kundi ang kalooban ng nagsugo sa akin.
I have come down from Heaven, not to do my own will, but the will of Him who sent me.
39 At ito ang kalooban ng nagsugo sa akin, na dapat walang sinuman akong maiwala sa lahat ng ibinigay niya sa akin, subalit dapat maibangon sila sa huling araw.
This is the will of the Father who sent me, that of all He has given me I should lose none, but should raise them up at the last day.
40 Dahil ito ang kalooban ng aking Ama, na bawat isa na nakakakita sa Anak at sumampalataya sa kaniya ay magkakaroon ng buhay na walang hanggan at bubuhayin ko siya sa huling araw. (aiōnios )
This is also the will of Him who sent me, that everyone who sees the Son and believes in Him may have everlasting life; and I will raise them up at the last day.” (aiōnios )
41 Pagkatapos nagbulungan ang mga Judio tungkol sa kaniya dahil sa sinabi niya, “Ako ang tinapay na bumaba mula sa langit.”
The Jews then grumbled about Jesus, because He said, “I am the bread which came down from Heaven.”
42 Sinabi nila, “Hindi ba ito ay si Jesus na anak ni Jose, na kilala natin kung sino ang ama at ina? Paano niya masasabi, 'Ako'y bumaba mula sa langit'?”
They were saying, “Isn’t this Jesus, the son of Joseph, whose father and mother we know? How can He claim, ‘I have come down from Heaven’?”
43 Sumagot si Jesus, sinasabi sa kanila, “Tigilan ninyo ang pagbubulung-bulungan sa inyong mga sarili.”
Jesus answered, “Stop grumbling among yourselves.
44 Walang taong maaaring makalapit sa akin maliban na lamang kung ilapit siya ng Ama na siyang nagsugo sa akin, at ibabangon ko siya sa huling araw.
No one can come to me unless drawn by the Father who sent me, and I will raise that person up on the last day.
45 Ito ay nasusulat sa mga propeta, “Silang lahat ay tuturuan ng Diyos.' Bawat isang nakarinig at natuto mula sa Ama ay lalapit sa akin.
It’s written in the prophets, ‘They will all be taught by God.’ Everyone who has heard and learned from the Father comes to me.
46 Hindi sa ang sinuman ang nakakita sa Ama, maliban sa siyang nagmula sa Diyos - nakita na niya ang Ama.
Nobody has seen the Father except the one who is from God. He has seen the Father.
47 Tunay nga, ang mananampalataya ay may buhay na walang hanggan. (aiōnios )
Most assuredly, I tell you, everyone who believes in me has everlasting life. (aiōnios )
48 Ako ang tinapay ng buhay.
I am the bread of life.
49 Kinain ng inyong mga ninuno ang manna sa ilang at sila ay namatay.
Your forefathers ate manna in the wilderness, but they died.
50 Ito ang tinapay na nagmula sa langit, upang ang isang tao ay kumain nito at hindi mamamatay.
This is the bread which comes down from Heaven, so that one may eat of it and not die.
51 Ako ang buhay na tinapay na nagmula sa langit. Kung sinuman ang kumain ng ilang tinapay na ito, siya ay mabubuhay magpakailanman. Ang tinapay na aking ibibigay ay ang aking laman para sa buhay ng mundo. (aiōn )
I am the living bread that came down from Heaven. Whoever eats of this bread will live forever. The bread that I will give for the life of the world is my flesh.” (aiōn )
52 Ang mga Judio ay nagalit sa isa't isa at nagsimulang magtalo-talo, na sinasabi, “Paanong ibibigay sa atin ng taong ito ang kaniyang laman upang kainin natin?”
Therefore the Jews argued among themselves, saying, “How can this Man give us His flesh to eat?”
53 At sinabi sa kanila ni Jesus, “Tunay nga, maliban na lang kung kakainin ninyo ang laman ng Anak ng Tao at inumin ang kaniyang dugo, hindi kayo magkakaroon ng buhay sa inyong mga sarili.
Then Jesus told them, “Most assuredly, I tell you, unless you eat the flesh of the Son of Man, and drink His blood, you have no life in you.
54 Sinuman ang kakain ng aking laman at iinom ng aking dugo ay may buhay na walang hanggan, at ibabangon ko siya sa huling araw. (aiōnios )
Whoever eats my flesh and drinks my blood has eternal life, and I will raise that person up at the last day, (aiōnios )
55 Sapagkat ang aking laman ay tunay na pagkain, at ang aking dugo ay tunay na inumin.
for my flesh is true food, and my blood is true drink.
56 Ang kakain ng aking laman at iinom ng aking dugo ay nananatili sa akin, at ako sa kaniya.
One who eats my flesh and drinks my blood lives in me, and I in that person.
57 Gaya ng buhay na Ama na nagsugo sa akin, at gaya ng ako ay nabuhay dahil sa Ama, ang kakain sa akin ay mabubuhay din dahil sa akin.
Just as the living Father sent me, and I live because of the Father, so the one who feeds on me will live because of me.
58 Ito ang tinapay na bumaba mula sa langit, hindi tulad ng kinain ng mga ninuno at namatay. Ang kakain ng tinapay na ito ay mabubuhay magpakailanman. (aiōn )
This is the bread which came down from Heaven, not like the manna your forefathers ate, and died. A person who eats this bread will live forever.” (aiōn )
59 Sinabi ni Jesus ang mga bagay na ito sa sinagoga habang siya ay nagtuturo sa Capernaum.
He said this while teaching in the synagogue at Capernaum.
60 Pagkatapos nang narinig ng marami sa kaniyang mga alagad ito, sinabi nila, “Ito ay mahirap na katuruan; sino kaya ang tatanggap nito?”
Therefore when many of His disciples heard this, they said, “This is a hard teaching. Who can stand to hear it?”
61 Dahil alam ni Jesus sa kaniyang sarili na ang kaniyang mga alagad ay naguusap-usap tungkol dito, sinabi niya sa kanila, “Ito ba ay nakasakit sa inyo?
Jesus, aware that his disciples were complaining about this, asked them, “Does this offend you?
62 Kung ganoon, paano kung makita ninyo ang Anak ng Tao na umaakyat papunta sa dati niyang kinaroroon?
What if you saw the Son of Man ascend to where He was before?
63 Ang Espiritu ang siyang nagbibigay buhay. Walang pakinabang ang laman. Ang mga salita na nasabi ko sa inyo ay mga espiritu, at ang mga ito ay buhay.
The Spirit gives life. The flesh profits nothing. The words that I speak to you are spirit and life.
64 Gayun man mayroong ilan sa inyo na hindi mananampalataya.” Sapagkat alam ni Jesus mula pa sa simula sino ang hindi mananampalataya at sino itong magkakanulo sa kaniya.
Yet there are some of you who don’t believe.” Jesus knew from the beginning who didn’t believe, and who would betray Him.
65 Sinabi niya, “Dahil dito ay sinabi ko sa inyo na walang isa man na maaring makalapit sa akin maliban na ipagkaloob sa kaniya ng Ama.”
He said, “For this reason I have told you, that no one can come to me, unless it has been granted by the Father.”
66 Pagkatapos nito, marami sa kaniyang mga alagad ang bumalik at hindi na lumakad kasama niya.
Because of this, many of His disciples turned back and didn’t walk with him any more.
67 Kaya sinabi ni Jesus sa Labingdalawa, “Hindi rin ninyong gustong umalis? hindi ba?”
Then Jesus asked the twelve, “Do you want to go away, too?”
68 Sinagot siya ni Simon Pedro, “Panginoon, kanino kami pupunta? Ikaw ang may mga salita ng buhay na walang hanggan, (aiōnios )
Simon Peter answered Him, “Lord, who will we go to? You have words of eternal life. (aiōnios )
69 at kami ay naniwala at nalaman namin na ikaw ang Banal ng Diyos. “
We have come to believe and know that You are the Christ, the Son of the living God.”
70 Sinabi ni Jesus sa kanila, “Hindi ko ba kayo pinili, na Labindalawa, at ang isa sa inyo ay isang diyablo?”
Jesus answered, “Didn’t I choose you, the twelve, yet one of you is a slanderer?”
71 Ngayon sinabi niya ang tungkol kay Judas anak ni Simon Iscariote, sapagkat siya iyon na kabilang sa Labingdalawan na magkakanulo kay Jesus.
He was speaking of Judas Iscariot, Simon’s son, for he, one of the twelve, was going to betray him.