Mga Gawa 19
1 At nang si Apolos ay nasa Corinto, dumaan si Pablo sa mga matataas na lupain at nakarating sa lungsod ng Efeso, at natagpuan niya ang ilang alagad doon.
And while Apollos was at Corinth, Paul travelled over the upper countries to Ephesus. And he inquired of the disciples whom he found there,
2 Sinabi ni Pablo sa kanila, “Tinanggap ba ninyo ang Banal na Espiritu nang kayo ay manampalataya?” Sinabi nila sa kaniya, “Hindi, hindi man lang namin narinig ang tungkol sa Banal na Espiritu.”
Have ye received the Holy Spirit, since ye believed? They answered and said to him: If there be a Holy Spirit, it hath not come to our hearing.
3 Sinabi ni Pablo, “Kung gayon saan kayo nabautismuhan?” Sinabi nila, “Sa bautismo ni Juan.”
He said to them: Into what then were ye baptized? They say: Into the baptism of John.
4 Kaya sumagot si Pablo, “Nagbautismo si Juan kasama ang bautismo ng pagsisisi. Sinabi niya sa mga tao na dapat silang manampalataya sa darating na kasunod niya, kay Jesus.”
Paul said to them: John baptized the people with the baptism of repentance, while he told them to believe in him who was to come after him, that is, in Jesus the Messiah.
5 Nang narinig ito ng mga tao, nabautismuhan sila sa pangalan ng Panginoong Jesus.
And when they heard these things, they were baptized in the name of our Lord Jesus Messiah.
6 At nang ipatong ni Pablo ang kaniyang kamay sa kanila, ang Banal na Espiritu ay bumaba sa kanila at sila ay nagsalita ng iba't ibang mga wika at nagpahayag ng propesiya.
And Paul laid his hand on them; and the Holy Spirit came upon them, and they spoke in various tongues, and prophesied.
7 mga labindalawang kalalakihan silang lahat.
And all the persons were twelve.
8 Pumunta si Pablo sa sinagoga at matapang na nagsalita sa loob ng tatlong buwan. Pinangungunahan niya ang mga pagpapaliwanag at panghihikayat sa mga tao tungkol sa mga bagay patungkol sa Kaharian ng Diyos.
And Paul entered into the synagogue, and spoke boldly three months, persuading in regard to the kingdom of God.
9 Ngunit nang ang ilan sa mga Judio ay nagmamatigas at hindi sumusunod, nagsimula silang magsalita ng masama sa daan ni Cristo sa harap ng maraming tao. Kaya iniwan sila ni Pablo at pinangunahan niya ang mga mananampalataya palayo sa kanila. Nagsimula siyang magsalita araw-araw sa loob ng bulwagan ng Tiranus.
And some of them were hardened, and disputatious, and reviled the way of God before the assembly of the people. Then Paul withdrew himself, and separated the disciples from them. And he discoursed with them daily in the school of a man named Tyrannus.
10 Nagpatuloy ito ng dalawang taon, lahat ng mga taong nakatira sa Asia ay nakarinig ng Salita ng Panginoon, maging Judio o Griego.
And this continued for two years, until all who resided in Proconsular Asia, both Jews and Gentiles, heard the word of the Lord.
11 Gumagawa ang Diyos ng mga kamangha-manghang gawa sa pamamagitan ng mga kamay ni Pablo,
And God wrought very great miracles by the hand of Paul:
12 upang maging ang mga may sakit ay gumaling, at ang mga masasamang espiritu ay lumabas mula sa kanila, nang makakuha sila ng mga panyo at epron mula sa katawan ni Pablo.
so that, from the clothes on his body, napkins and rags were carried and laid upon the sick, and the diseases left them, and demons also went out.
13 Ngunit may mga Judio na nagpapalayas ng mga masasamang espiritu ang naglalakbay sa lugar na ginagamit ang pangalan ni Jesus para sa kanilang pansariling nais. Sila ay nagsalita sa mga nasapian ng mga masasamang espiritu; sinabi nilang, Mula sa pagpapahayag ni Pablo inuutusan kita sa pamamagitan ni Jesus na ipinapangaral ni Pablo, lumayas ka.”
And moreover certain Jews, who went: about exorcising demons, were disposed to exorcise in the name of our Lord Jesus over those who had unclean spirits, by saying: We adjure you, in the name of that Jesus whom Paul announceth.
14 Ang mga gumawa nito ay ang pitong anak ng punong pari ng mga Hudyo, na si Esceva.
And there were seven sons of one Sceva, a Jew, and chief of the priests, who did this.
15 Sumagot ang masamang espiritu sa kanila, “Kilala ko si Jesus at kilala ko si Pablo; ngunit sino kayo?”
And the evil demon answered and said to them: Jesus I well know, and Paul I know, but as for you, who are ye?
16 Lumundag ang masamang espiritu sa mga nagpalayas ng masamang espiritu at tinalo sila at sinaktan. Pagkatapos tumakas sila palabas sa bahay na iyon na walang damit at sugatan.
And the man in whom was the evil demon leaped upon them, and overpowered them, and threw them down: and they fled out of the house denuded and bruised.
17 Nalaman ito ng lahat, maging mga Judio at Griego na nanirahan sa Efeso. Natakot sila ng labis at naparangalan ang pangalan ng Panginoong Jesus.
And this became known to all the Jews and Gentiles, who resided at Ephesus. And fear fell on them all, and the name of our Lord Jesus Messiah was exalted.
18 Gayon din, marami sa mga mananampalataya ang dumating na nagsabi at umamin ng kanilang mga kasamaang ginawa.
And many of them that believed, came and narrated their faults, and confessed what they had done.
19 Marami sa mga gumagawa ng salamangka ang nagdala ng kanilang mga libro at sinunog nila sa paningin ng lahat. Nang bilangin nila ang halaga nito, ito ay nagkakahalaga ng limampung libong piraso ng pilak.
And also many magicians collected their books, and brought and burned them before every body: and they computed the cost of them, and it amounted to fifty thousand pieces of silver.
20 Kaya't ang salita ng Panginoon ay lumaganap sa makapangyarihang paraan.
And thus with great power was the faith of God strengthened and increased.
21 Ngayon nang natapos ni Pablo ang kaniyang ministeryo sa Efeso, nagpasya siya sa Espiritu na dumaan sa Macedonia at Acaya patungong Jerusalem; sinabi niya, “Pagkagaling ko roon, kailangan ko ring makita ang Roma.”
And when these things had been accomplished, Paul purposed in his mind, to make the circuit of all Macedonia and Achaia, and then go to Jerusalem. And he said: After I have gone thither, I must also see Rome.
22 Pinadala ni Pablo ang dalawa sa kaniyang mga alagad sa Macedonia, si Timoteo at Erasto, na tumulong sa kaniya. Ngunit siya ay nanatili muna sa Asia ng kaunting panahon.
And he sent two persons, of those that ministered to him, Timothy and Erastus, into Macedonia; but he himself remained for a time in Asia.
23 At nagkaroon ng malaking kaguluhan sa panahong iyon Efeso patungkol sa Daan.
And at that time there was great commotion respecting the way of God.
24 May isang magpapanday ng pilak na nagngangalang Demetrio, na gumagawa ng imahe ni Diana na pilak, na nagbibigay ng malaking negosyo sa mga nagpapanday.
For a certain silversmith was there, named Demetrius, who made silver shrines for Diana, and afforded great profits to the artisans of his trade.
25 Kaya tinipon niya ang mga manggagawa sa trabahong iyon, at sinabi, “Mga Ginoo, alam ninyo na sa negosyong ito tayo kumikita ng malaking halaga.
He assembled all the artisans of his trade, and those who labored with them, and said to them: Gentlemen, ye know that our gains are all from this manufacture.
26 Nakikita at naririnig ninyo iyon, hindi lang sa Efeso, ngunit halos sa buong Asia. Ang Pablong ito ay nanghikayat at nagpalayo ng maraming tao. Sinasabi niya na walang mga diyos-diyosan na gawa sa mga kamay.
And ye also know and see, that not only the citizens of Ephesus, but also the mass of all Asia, this Paul hath persuaded and enticed away, by saying, that those are not gods, which are made by the hands of men.
27 At hindi lamang iyon ang panganib na ang mga kalakal natin ay hindi na kakailanganin, subalit pati narin ang templo ng dakilang diyosang si Diana ay maaring mawalan ng halaga. At mawawalan din siya ng kadakilaan, na siyang sinasamba ng buong Asia at ng buong mundo.”
And not only is this occupation slandered and impeded, but also the temple of the great goddess Diana is accounted as nothing; and likewise the goddess herself of all Asia, and whom all nations worship, is contemned.
28 Nang marinig nila ito, napuno sila ng galit at sumigaw na nagsasabi, “Dakila si Diana ng mga taga- Efeso.”
And when they heard these things they were filled with wrath; and they cried out, and said: Great is Diana of the Ephesians.
29 Napuno ng kaguluhan ang buong lungsod, at ang mga tao ay sama-samang nagmadali papunta sa tanghalan. At dinampot nila ang mga kasamahan ni Pablo sa paglalakbay na sina Gaius at Aristarco, na taga-Macedonia.
And the whole city was in commotion; and they ran together, and entered the theatre. And they caught, and bore along with them, Gaius and Aristarchus, men of Macedonia, and associates of Paul.
30 Nais ni Pablo na pumasok sa gitna ng napakaraming tao, ngunit pinigilan siya ng mga alagad.
And Paul was disposed to go into the theatre: but the disciples restrained him.
31 Maging ang ilan sa mga opisyal ng probinsiya ng Asia na kaniyang mga kaibigan ay nagpadala ng mensahe na nakikiusap na huwag siyang tumuloy sa tanghalan.
And likewise the chiefs of Asia, because they were his friends, sent and requested of him, that he would not expose himself by going into the theatre.
32 Ang ibang mga tao ay sumisigaw ng isang bagay, at ang ilan ay naman, sapagkat nalito ang mga tao. Karamihan sa kanila ay hindi alam kung bakit sila nagkatipon-tipon doon.
And the multitudes that were in the theatre were in great confusion, and cried, some one thing, and some another: and many of them knew not for what cause they had come together.
33 Dinala ng mga Judio si Alejandro palabas sa maraming tao, ihinarap siya sa mga tao. Si Alejandro ay nagsenyas ng kaniyang kamay upang magbigay ng paliwanag sa mga tao.
And the Jewish people who were there, brought forward one of their men, a Jew, named Alexander. And he, rising up, waved his hand, and wished to make a defence before the people.
34 Ngunit nang malaman nila na siya ay isang Judio, sumigaw silang lahat ng may iisang tinig sa loob ng dalawang oras, “Dakila si Diana ng mga taga Efeso.”
But they knowing him to be a Jew, all cried out with one voice, about two hours: Great is Diana of the Ephesians.
35 Nang patahimikin ng kalihim ng bayan ang mga tao, sinabi niya, “Kayong mga taga-Efeso, sino ba naman ang hindi nakakaalam na ang lungsod ng mga taga Efeso ay tagapag-ingat ng templo ng dakilang Diana at ng kaniyang imahe na nahulog mula sa langit?
But the chief of the city tranquillized them, by saying: Men of Ephesus, What person is there, among men, who doth not know the city of the Ephesians to be devoted to the worship of the great Diana, and of her image that descended from heaven?
36 Nakikita naman natin na ang mga bagay na ito ay hindi maitatanggi, kinakailangan na kayo ay manahimik at huwag maging pabigla-bigla.
Since therefore no one can gainsay this, ye ought to be tranquil, and to do nothing with precipitancy.
37 Sapagkat dinala ninyo ang mga lalaking ito sa hukumang ito na hindi magnanakaw sa templo o nagsasalita ng masama sa ating diyosa.
For ye have brought forward these men, when they have robbed no temples, and have not reviled our goddess.
38 Kaya, kung si Demetrio at ang mga manggagawa na kasama niya ay may reklamo laban sa sinuman, bukas ang hukuman at nandiyan ang mga gobernador. Hayaan ninyo na akusahan nila ang isat isa.
But if Demetrius and the men of his trade have a controversy with any one, lo, there is a proconsul in the city, they are men of dexterity, let them approach and litigate with one another.
39 Ngunit kung naghahanap kayo ng kasagutan sa anumang bagay, ito ay maaring maayos sa pagpupulong.
Or if you desire any other thing, it may be determined in the place assigned by law for an assembly.
40 Kung gayon tayo ay nanganganib na maakusahan sa nangyaring kaguluhan sa araw na ito. Walang dahilan para sa kaguluhang ito, at hindi natin kayang ipaliwanag ito.”
Because too we are now in danger of being accused as seditious, since we cannot give a reason for the meeting of this day, because we have assembled needlessly, and been tumultuous without a cause.
41 Nang sabihin niya ito, tinapos na niya ang pagpupulong.
And having said these things, he dismissed the assembly.
