Mga Roma 11
1 Sinasabi ko nga, Itinakuwil baga ng Dios ang kaniyang bayan? Huwag nawang mangyari. Sapagka't ako man ay Israelita, sa binhi ni Abraham, sa angkan ni Benjamin.
I ask, then, “Has God rejected his people?” Heaven forbid! For I myself am an Israelite, a descendant of Abraham, of the tribe of Benjamin.
2 Hindi itinakuwil ng Dios ang kaniyang bayan na nang una pa'y kinilala niya. O hindi baga ninyo nalalaman ang sinasabi ng kasulatan tungkol kay Elias? kung paanong namamagitan siya sa Dios laban sa Israel na sinabi:
God has not rejected his people, whom he chose from the first. Have you forgotten the words of scripture in the story of Elijah – how he appeals to God against Israel?
3 Panginoon, pinatay nila ang iyong mga propeta, giniba nila ang iyong mga dambana; at ako'y naiwang nagiisa, at hinahanap nila ang aking buhay.
“Lord, they have killed your prophets, they have pulled down your altars, and I only am left; and now they are eager to take my life.”
4 Datapuwa't ano ang sinasabi ng kasagutan ng Dios sa kaniya? Nagtira ako sa akin ng pitong libong lalake na hindi nangagsiluhod kay Baal.
But what was the divine response? “I have kept for myself seven thousand who have never bowed the knee to Baal.”
5 Gayon din nga sa panahong itong kasalukuyan ay may isang nalalabi ayon sa pagkahirang ng biyaya.
And so in our own time, too, there is to be found a remnant of our nation selected by God in love.
6 Nguni't kung ito'y sa pamamagitan ng biyaya, ay hindi na sa mga gawa: sa ibang paraan ang biyaya ay hindi biyaya.
But if in love, then it is not as a result of obedience. Otherwise love would cease to be love.
7 Ano nga? Ang hinahanap ng Israel ay hindi niya kinamtan; datapuwa't ito'y kinamtan ng pagkahirang, at ang mga iba'y pinapagmatigas:
What follows from this? Why, that Israel as a nation failed to secure what it was seeking, while those whom God selected did secure it.
8 Ayon sa nasusulat, Binigyan sila ng Dios ng Espiritu ng pagkakatulog, ng mga matang hindi nangakakakita, at ng mga pakinig na hindi nangakakarinig, hanggang sa araw na ito.
The rest grew callous; as scripture says – “God has given them a deadness of mind – eyes that are not to see and ears that are not to hear – and it is so to this very day.”
9 At sinasabi ni David, Ang kanilang dulang nawa'y maging isang silo, at isang panghuli, At isang katitisuran, at isang kabayaran sa kanila:
David, too, says – “May their feasts prove a snare and a trap to them – a hindrance and a retribution;
10 Manganglabo nawa ang kanilang mga mata, upang sila'y huwag mangakakita, At laging baluktutin mo nawa ang kanilang gulugod.
may their eyes be darkened, so that they cannot see; and do you always make their backs to bend.”
11 Sinasabi ko nga, Nangatisod kaya sila upang mangahulog? Huwag nawang mangyari: datapuwa't sa pagkahulog nila'y dumating ang pagkaligtas sa mga Gentil, upang ipamungkahi sila sa paninibugho.
I ask then – “Was their stumbling to result in their fall?” Heaven forbid! On the contrary, through their falling away salvation has reached the Gentiles, to stir the rivalry of Israel.
12 Ngayon kung ang pagkahulog nga nila ay siyang kayamanan ng sanglibutan, at ang pagkalugi nila ay siyang kayamanan ng mga Gentil; gaano pa ang kapunuan nila?
And, if their falling away has enriched the world, and their failure has enriched the Gentiles, how much more will result from their full restoration!
13 Datapuwa't nagsasalita ako sa inyong mga Gentil. Palibasa'y ako nga'y apostol ng mga Gentil, ay niluluwalhati ko ang aking ministerio;
But I am speaking to you who were Gentiles.
14 Baka sa anomang paraan ay maipamungkahi ko sa paninibugho yaong aking mga kalaman, at maligtas ang ilan sa kanila.
Being myself an apostle to the Gentiles, I exalt my office, in the hope that I may stir my countrymen to rivalry, and so save some of them.
15 Sapagka't kung ang pagkatakuwil sa kanila ay siyang pakikipagkasundo ng sanglibutan, ano kaya ang pagtanggap sa kanila, kundi buhay mula sa mga patay?
For, if their being cast aside has meant the reconciliation of the world, what will their reception mean, but life from the dead?
16 At kung ang pangunahing bunga ay banal, ay gayon din ang lahat: at kung ang ugat ay banal, ay gayon din ang mga sanga.
If the first handful of dough is holy, so is the whole mass, and if the root is holy, so are the branches.
17 Datapuwa't kung ang ilang mga sanga'y nangabali, at ikaw, na isang olibong ligaw ay isinanib ka sa kanila, at ikaw ay naging kabahagi nila sa ugat ng katabaan ng punong olibo;
Some, however, of the branches were broken off, and you, who were only a wild olive, were grafted in among them, and came to share with them the root which is the source of the richness of the cultivated olive.
18 Huwag kang magpalalo sa mga sanga: datapuwa't kung magpalalo ka, ay hindi ikaw ang nagkakandili sa ugat, kundi ang ugat ang nagkakandili sa iyo.
Yet do not exult over the other branches. But, if you do exult over them, remember that you do not support the root, but that the root supports you.
19 Sasabihin mo nga, Ang mga sanga ay nangabali upang ako ay makasanib.
But branches, you will say, were broken off, so that I might be grafted in.
20 Mabuti; sa kawalan nila ng pananampalataya ay nangabali sila, at sa iyong pananampalataya'y nakatayo ka. Huwag kang magpalalo kundi matakot ka:
True, it was because of their want of faith that they were broken off, and it is because of your faith that you are standing. Do not think too highly of yourself, but beware.
21 Sapagka't kung hindi nga pinatawad ng Dios ang mga talagang sanga, ikaw man ay hindi patatawarin.
For, if God did not spare the natural branches, neither will he spare you.
22 Masdan mo nga ang kabutihan at ang kabagsikan ng Dios: ang kabagsikan ay sa nangahulog, datapuwa't ang kabutihan ng Dios ay sa iyo, kung mamamalagi ka sa kaniyang kabutihan: sa ibang paraan ay ikaw man ay puputulin.
See, then, both the goodness and the severity of God – his severity towards those who fell, and his goodness towards you, provided that you continue to confide in that goodness; otherwise you, also, will be cut off.
23 At sila naman, kung hindi mangagsisilagi sa di pananampalataya ay mangakakasanib: sapagka't makapangyarihan ang Dios upang sila'y isanib na muli.
And they, too, if they do not continue in their unbelief, will be grafted in; for God has it in his power to graft them in again.
24 Sapagka't kung ikaw ay pinutol doon sa talagang olibong ligaw, at laban sa kaugalian ay isinanib ka sa mabuting punong olibo; gaano pa nga ang mga ito, na mga talagang sanga, na mangakakasanib sa kanilang sariling punong olibo?
If you were cut off from your natural stock – a wild olive – and were grafted, contrary to the course of nature, on a good olive, much more will they – the natural branches – be grafted back into their parent tree.
25 Sapagka't hindi ko ibig, mga kapatid, na di ninyo maalaman ang hiwagang ito, baka kayo'y mangagmarunong sa inyong sariling mga haka, na ang katigasan ng isang bahagi ay nangyari sa Israel, hanggang sa pumasok ang kapunuan ng mga Gentil;
My friends, so that you don’t think too highly of yourselves, I want you to recognise the truth, hitherto hidden, that the callousness which has come over Israel is only partial, and will continue only until the whole Gentile world has been gathered in.
26 At sa ganito'y ang buong Israel ay maliligtas: gaya ng nasusulat, Magbubuhat sa Sion ang Tagapagligtas; Siya ang maghihiwalay sa Jacob ng kalikuan:
And then all Israel will be saved. As scripture says – “From Zion will come the Deliverer; he will banish ungodliness from Jacob.
27 At ito ang aking tipan sa kanila, Pagka aalisin ko ang kanilang mga kasalanan.
And they will see the fulfilment of my covenant, when I have taken away their sins.”
28 Tungkol sa evangelio, ay mga kaaway sila dahil sa inyo: datapuwa't tungkol sa pagkahirang, ay mga pinakaiibig sila dahil sa mga magulang.
From the standpoint of the good news, the Jews are God’s enemies for your sake; but from the standpoint of God’s selection, they are dear to him for the sake of the patriarchs.
29 Sapagka't ang mga kaloob at ang pagtawag ng Dios ay hindi nagbabago.
For God never regrets his gifts or his call.
30 Sapagka't kung paanong kayo nang nakaraang panahon ay mga masuwayin sa Dios, datapuwa't ngayon kayo'y nangagkamit ng habag sa pamamagitan ng kanilang pagsuway,
Just as you at one time were disobedient to him, but have now found mercy in the day of their disobedience;
31 Gayon din naman ang mga ito ay naging mga masuwayin ngayon, upang sa pamamagitan ng habag na ipinagkaloob sa inyo, sila nama'y magkamit ngayon ng habag.
so, too, they have now become disobedient in your day of mercy, in order that they also in their turn may now find mercy.
32 Sapagka't ang lahat ay kinulong ng Dios sa kasuwayan, upang siya'y mahabag sa lahat. (eleēsē g1653)
For God has given all alike over to disobedience, that to all alike he may show mercy. (eleēsē g1653)
33 Oh kalaliman ng mga kayamanan ng karunungan at ng kaalaman ng Dios! oh di matingkalang mga hatol niya, at hindi malirip na kaniyang mga daan!
Oh! The unfathomable wisdom and knowledge of God! How inscrutable are his judgments, how untraceable his ways! Yes –
34 Sapagka't sino ang nakaalam ng pagiisip ng Panginoon? o sino ang kaniyang naging kasangguni?
ho has ever comprehended the mind of the Lord? Who has ever become his counsellor?
35 O sino ang nagbigay na una sa kaniya, at siya'y babayarang muli?
Or who has first given to him, so that he may claim a reward?
