Mga Kawikaan 1
1 Ang mga kawikaan ni Salomon na anak ni David na hari sa Israel:
Proverbs of Solomon, son of David, king of Israel:
2 Upang umalam ng karunungan at turo; upang bulayin ang mga salita ng pagkaunawa;
For knowing wisdom and instruction, For understanding sayings of intelligence,
3 Upang tumanggap ng turo sa pantas na paguugali, sa katuwiran, at kahatulan, at karampatan;
For receiving the instruction of wisdom, Righteousness, judgment, and uprightness,
4 Upang magbigay ng katalinuhan sa musmos. Kaalaman at pagbubulay sa kabataan:
For giving to simple ones—prudence, To a youth—knowledge and discretion.
5 Upang marinig ng pantas, at lumago sa ikatututo: at upang tamuhin ng taong may unawa ang magagaling na payo:
(The wise hear and increase learning, And the intelligent obtain counsels.)
6 Upang umunawa ng kawikaan at ng kahulugan; ng mga salita ng pantas, at ng kanilang malalabong sabi.
For understanding a proverb and its sweetness, Words of the wise and their acute sayings.
7 Ang takot sa Panginoon ay pasimula ng kaalaman: nguni't ang mangmang ay humahamak sa karunungan at turo.
Fear of YHWH [is the] beginning of knowledge, Fools have despised wisdom and instruction!
8 Anak ko, dinggin mo ang turo ng iyong ama, at huwag mong pabayaan ang kautusan ng iyong ina:
Hear, my son, the instruction of your father, And do not leave the law of your mother,
9 Sapagka't sila'y magiging tali ng biyaya sa iyong ulo, at mga kuwintas sa ligid ng iyong leeg.
For they [are] a graceful wreath to your head, And chains to your neck.
10 Anak ko, kung ikaw ay hikayatin ng mga makasalanan, huwag mong tulutan.
My son, if sinners entice you, do not be willing.
11 Kung kanilang sabihin, sumama ka sa amin, tayo'y magsibakay sa pagbububo ng dugo, tayo'y mangagkubli ng silo na walang anomang kadahilanan sa walang sala;
If they say, “Come with us, we lay wait for blood, We watch secretly for the innocent without cause,
12 Sila'y lamunin nating buhay na gaya ng Sheol. At buo, na gaya ng nagsibaba sa lungaw; (Sheol h7585)
We swallow them as Sheol—alive, And whole—as those going down [to] the pit, (Sheol h7585)
13 Tayo'y makakasumpong ng lahat na mahalagang pag-aari, ating pupunuin ang ating mga bahay ng samsam;
We find every precious substance, We fill our houses [with] spoil,
14 Ikaw ay makikipagsapalaran sa gitna namin; magkakaroon tayong lahat ng isang supot:
You cast your lot among us, One purse is—to all of us.”
15 Anak ko, huwag kang lumakad sa daan na kasama nila; pigilin mo ang iyong paa sa kanilang landas:
My son! Do not go in the way with them, Withhold your foot from their path,
16 Sapagka't ang kanilang mga paa ay nagsisitakbo sa kasamaan, at sila'y nangagmamadali sa pagbububo ng dugo.
For their feet run to evil, And they hurry to shed blood.
17 Sapagka't walang kabuluhang naladlad ang silo, sa paningin ng alin mang ibon:
Surely in vain is the net spread out before the eyes of any bird.
18 At binabakayan ng mga ito ang kanilang sariling dugo, kanilang ipinagkukubli ng silo ang kanilang sariling mga buhay.
And they lay wait for their own blood, They watch secretly for their own lives.
19 Ganyan ang mga lakad ng bawa't sakim sa pakinabang; na nagaalis ng buhay ng mga may-ari niyaon.
So [are] the paths of every gainer of dishonest gain, It takes the life of its owners.
20 Karunungan ay humihiyaw na malakas sa lansangan; kaniyang inilalakas ang kaniyang tinig sa mga luwal na dako;
Wisdom cries aloud in an out-place, She gives forth her voice in broad places,
21 Siya'y humihiyaw sa mga pangulong dako na pinaglilipunan; sa pasukan ng mga pintuang-bayan, sa bayan, kaniyang binibigkas ang kaniyang mga salita:
She calls at the head of the multitudes, In the openings of the gates, In the city she says her sayings:
22 Hanggang kailan kayong mga musmos, magsisiibig sa inyong kamusmusan? At ang mga nanunuya ay maliligaya sa panunuya, at ang mga mangmang ay mangagtatanim sa kaalaman?
“Until when, you simple, do you love simplicity? And have scorners desired their scorning? And do fools hate knowledge?
23 Magsibalik kayo sa aking saway: narito, aking ibubuhos ang aking espiritu sa inyo.
Turn back at my reproof, behold, I pour forth my spirit to you, I make known my words with you.
24 Sapagka't ako'y tumawag, at kayo'y tumanggi: aking iniunat ang aking kamay, at walang makinig;
Because I have called, and you refuse, I stretched out my hand, and none is attending,
25 Kundi inyong iniuwi sa wala ang buo kong payo, at hindi ninyo inibig ang aking saway:
And you slight all my counsel, And you have not desired my reproof.
26 Ako naman ay tatawa sa kaarawan ng inyong kasakunaan: ako'y manunuya pagka ang inyong takot ay dumarating;
I also laugh in your calamity, I deride when your fear comes,
27 Pagka ang iyong takot ay dumarating na parang bagyo. At ang inyong kasakunaan ay dumarating na parang ipoipo; pagka ang hirap at hapis ay dumating sa inyo.
When your fear comes as destruction, And your calamity comes as a windstorm, When adversity and distress come on you.
28 Kung magkagayo'y tatawag sila sa akin, nguni't hindi ako sasagot; hahanapin nila akong masikap, nguni't hindi nila ako masusumpungan:
Then they call me, and I do not answer, They seek me earnestly, and do not find me.
29 Sapagka't kanilang ipinagtanim ang kaalaman, at hindi pinili ang takot sa Panginoon.
Because that they have hated knowledge, And have not chosen the fear of YHWH.
30 Ayaw sila ng aking payo; kanilang hinamak ang buo kong pagsaway:
They have not consented to my counsel, They have despised all my reproof,
31 Kaya't sila'y magsisikain ng bunga ng kanilang sariling lakad, at mabubusog ng kanilang sariling mga kagagawan.
And they eat of the fruit of their way, And they are filled from their own counsels.
32 Sapagka't papatayin sila ng pagtalikod ng musmos, at ang pagkawalang balisa ng mga mangmang ay ang sisira sa kanila.
For the turning of the simple slays them, And the security of the foolish destroys them.
33 Nguni't ang nakikinig sa akin ay tatahang tiwasay. At tatahimik na walang takot sa kasamaan.
And whoever is listening to me dwells confidently, And [is] quiet from fear of evil!”
