Mga Kawikaan 1
1 Ang mga kawikaan ni Salomon na anak ni David na hari sa Israel:
The Parables of Salomon the sonne of Dauid King of Israel,
2 Upang umalam ng karunungan at turo; upang bulayin ang mga salita ng pagkaunawa;
To knowe wisdome, and instruction, to vnderstand ye wordes of knowledge,
3 Upang tumanggap ng turo sa pantas na paguugali, sa katuwiran, at kahatulan, at karampatan;
To receiue instruction to do wisely, by iustice and iudgement and equitie,
4 Upang magbigay ng katalinuhan sa musmos. Kaalaman at pagbubulay sa kabataan:
To giue vnto the simple, sharpenesse of wit, and to the childe knowledge and discretion.
5 Upang marinig ng pantas, at lumago sa ikatututo: at upang tamuhin ng taong may unawa ang magagaling na payo:
A wise man shall heare and increase in learning, and a man of vnderstanding shall attayne vnto wise counsels,
6 Upang umunawa ng kawikaan at ng kahulugan; ng mga salita ng pantas, at ng kanilang malalabong sabi.
To vnderstand a parable, and the interpretation, the wordes of ye wise, and their darke sayings.
7 Ang takot sa Panginoon ay pasimula ng kaalaman: nguni't ang mangmang ay humahamak sa karunungan at turo.
The feare of the Lord is the beginning of knowledge: but fooles despise wisedome and instruction.
8 Anak ko, dinggin mo ang turo ng iyong ama, at huwag mong pabayaan ang kautusan ng iyong ina:
My sonne, heare thy fathers instruction, and forsake not thy mothers teaching.
9 Sapagka't sila'y magiging tali ng biyaya sa iyong ulo, at mga kuwintas sa ligid ng iyong leeg.
For they shalbe a comely ornament vnto thine head, and as chaines for thy necke.
10 Anak ko, kung ikaw ay hikayatin ng mga makasalanan, huwag mong tulutan.
My sonne, if sinners doe intise thee, consent thou not.
11 Kung kanilang sabihin, sumama ka sa amin, tayo'y magsibakay sa pagbububo ng dugo, tayo'y mangagkubli ng silo na walang anomang kadahilanan sa walang sala;
If they say, Come with vs, we will lay waite for blood, and lie priuilie for the innocent without a cause:
12 Sila'y lamunin nating buhay na gaya ng Sheol. At buo, na gaya ng nagsibaba sa lungaw; (Sheol h7585)
We wil swallow them vp aliue like a graue euen whole, as those that goe downe into the pit: (Sheol h7585)
13 Tayo'y makakasumpong ng lahat na mahalagang pag-aari, ating pupunuin ang ating mga bahay ng samsam;
We shall finde all precious riches, and fill our houses with spoyle:
14 Ikaw ay makikipagsapalaran sa gitna namin; magkakaroon tayong lahat ng isang supot:
Cast in thy lot among vs: we will all haue one purse:
15 Anak ko, huwag kang lumakad sa daan na kasama nila; pigilin mo ang iyong paa sa kanilang landas:
My sonne, walke not thou in the way with them: refraine thy foote from their path.
16 Sapagka't ang kanilang mga paa ay nagsisitakbo sa kasamaan, at sila'y nangagmamadali sa pagbububo ng dugo.
For their feete runne to euill, and make haste to shed blood.
17 Sapagka't walang kabuluhang naladlad ang silo, sa paningin ng alin mang ibon:
Certainely as without cause the net is spred before the eyes of all that hath wing:
18 At binabakayan ng mga ito ang kanilang sariling dugo, kanilang ipinagkukubli ng silo ang kanilang sariling mga buhay.
So they lay waite for blood and lie priuily for their liues.
19 Ganyan ang mga lakad ng bawa't sakim sa pakinabang; na nagaalis ng buhay ng mga may-ari niyaon.
Such are the wayes of euery one that is greedy of gaine: he would take away the life of the owners thereof.
20 Karunungan ay humihiyaw na malakas sa lansangan; kaniyang inilalakas ang kaniyang tinig sa mga luwal na dako;
Wisdome cryeth without: she vttereth her voyce in the streetes.
21 Siya'y humihiyaw sa mga pangulong dako na pinaglilipunan; sa pasukan ng mga pintuang-bayan, sa bayan, kaniyang binibigkas ang kaniyang mga salita:
She calleth in the hye streete, among the prease in the entrings of the gates, and vttereth her wordes in the citie, saying,
22 Hanggang kailan kayong mga musmos, magsisiibig sa inyong kamusmusan? At ang mga nanunuya ay maliligaya sa panunuya, at ang mga mangmang ay mangagtatanim sa kaalaman?
O ye foolish, howe long will ye loue foolishnes? and the scornefull take their pleasure in scorning, and the fooles hate knowledge?
23 Magsibalik kayo sa aking saway: narito, aking ibubuhos ang aking espiritu sa inyo.
(Turne you at my correction: loe, I will powre out my mind vnto you, and make you vnderstand my wordes)
24 Sapagka't ako'y tumawag, at kayo'y tumanggi: aking iniunat ang aking kamay, at walang makinig;
Because I haue called, and ye refused: I haue stretched out mine hand, and none woulde regarde.
25 Kundi inyong iniuwi sa wala ang buo kong payo, at hindi ninyo inibig ang aking saway:
But ye haue despised all my counsell, and would none of my correction.
26 Ako naman ay tatawa sa kaarawan ng inyong kasakunaan: ako'y manunuya pagka ang inyong takot ay dumarating;
I will also laugh at your destruction, and mocke, when your feare commeth.
27 Pagka ang iyong takot ay dumarating na parang bagyo. At ang inyong kasakunaan ay dumarating na parang ipoipo; pagka ang hirap at hapis ay dumating sa inyo.
Whe your feare cometh like sudden desolation, and your destruction shall come like a whirle wind: whe affliction and anguish shall come vpon you,
28 Kung magkagayo'y tatawag sila sa akin, nguni't hindi ako sasagot; hahanapin nila akong masikap, nguni't hindi nila ako masusumpungan:
Then shall they call vpon me, but I will not answere: they shall seeke me early, but they shall not finde me,
29 Sapagka't kanilang ipinagtanim ang kaalaman, at hindi pinili ang takot sa Panginoon.
Because they hated knowledge, and did not chuse the feare of the Lord.
30 Ayaw sila ng aking payo; kanilang hinamak ang buo kong pagsaway:
They would none of my counsell, but despised all my correction.
31 Kaya't sila'y magsisikain ng bunga ng kanilang sariling lakad, at mabubusog ng kanilang sariling mga kagagawan.
Therefore shall they eate of ye fruite of their owne way, and be filled with their owne deuises.
32 Sapagka't papatayin sila ng pagtalikod ng musmos, at ang pagkawalang balisa ng mga mangmang ay ang sisira sa kanila.
For ease slaieth the foolish, and the prosperitie of fooles destroyeth them.
33 Nguni't ang nakikinig sa akin ay tatahang tiwasay. At tatahimik na walang takot sa kasamaan.
But he that obeyeth me, shall dwell safely, and be quiet from feare of euill.
