Mga Kawikaan 1
1 Ang mga kawikaan ni Salomon na anak ni David na hari sa Israel:
The wise sayings of Solomon, the son of David, king of Israel.
2 Upang umalam ng karunungan at turo; upang bulayin ang mga salita ng pagkaunawa;
To have knowledge of wise teaching; to be clear about the words of reason:
3 Upang tumanggap ng turo sa pantas na paguugali, sa katuwiran, at kahatulan, at karampatan;
To be trained in the ways of wisdom, in righteousness and judging truly and straight behaviour:
4 Upang magbigay ng katalinuhan sa musmos. Kaalaman at pagbubulay sa kabataan:
To make the simple-minded sharp, and to give the young man knowledge, and serious purpose:
5 Upang marinig ng pantas, at lumago sa ikatututo: at upang tamuhin ng taong may unawa ang magagaling na payo:
(The wise man, hearing, will get greater learning, and the acts of the man of good sense will be wisely guided: )
6 Upang umunawa ng kawikaan at ng kahulugan; ng mga salita ng pantas, at ng kanilang malalabong sabi.
To get the sense of wise sayings and secrets, and of the words of the wise and their dark sayings.
7 Ang takot sa Panginoon ay pasimula ng kaalaman: nguni't ang mangmang ay humahamak sa karunungan at turo.
The fear of the Lord is the start of knowledge: but the foolish have no use for wisdom and teaching.
8 Anak ko, dinggin mo ang turo ng iyong ama, at huwag mong pabayaan ang kautusan ng iyong ina:
My son, give ear to the training of your father, and do not give up the teaching of your mother:
9 Sapagka't sila'y magiging tali ng biyaya sa iyong ulo, at mga kuwintas sa ligid ng iyong leeg.
For they will be a crown of grace for your head, and chain-ornaments about your neck.
10 Anak ko, kung ikaw ay hikayatin ng mga makasalanan, huwag mong tulutan.
My son, if sinners would take you out of the right way, do not go with them.
11 Kung kanilang sabihin, sumama ka sa amin, tayo'y magsibakay sa pagbububo ng dugo, tayo'y mangagkubli ng silo na walang anomang kadahilanan sa walang sala;
If they say, Come with us; let us make designs against the good, waiting secretly for the upright, without cause;
12 Sila'y lamunin nating buhay na gaya ng Sheol. At buo, na gaya ng nagsibaba sa lungaw; (Sheol h7585)
Let us overcome them living, like the underworld, and in their strength, as those who go down to death; (Sheol h7585)
13 Tayo'y makakasumpong ng lahat na mahalagang pag-aari, ating pupunuin ang ating mga bahay ng samsam;
Goods of great price will be ours, our houses will be full of wealth;
14 Ikaw ay makikipagsapalaran sa gitna namin; magkakaroon tayong lahat ng isang supot:
Take your chance with us, and we will all have one money-bag:
15 Anak ko, huwag kang lumakad sa daan na kasama nila; pigilin mo ang iyong paa sa kanilang landas:
My son, do not go with them; keep your feet from their ways:
16 Sapagka't ang kanilang mga paa ay nagsisitakbo sa kasamaan, at sila'y nangagmamadali sa pagbububo ng dugo.
For their feet are running after evil, and they are quick to take a man's life.
17 Sapagka't walang kabuluhang naladlad ang silo, sa paningin ng alin mang ibon:
Truly, to no purpose is the net stretched out before the eyes of the bird:
18 At binabakayan ng mga ito ang kanilang sariling dugo, kanilang ipinagkukubli ng silo ang kanilang sariling mga buhay.
And they are secretly waiting for their blood and making ready destruction for themselves.
19 Ganyan ang mga lakad ng bawa't sakim sa pakinabang; na nagaalis ng buhay ng mga may-ari niyaon.
Such is the fate of everyone who goes in search of profit; it takes away the life of its owners.
20 Karunungan ay humihiyaw na malakas sa lansangan; kaniyang inilalakas ang kaniyang tinig sa mga luwal na dako;
Wisdom is crying out in the street; her voice is loud in the open places;
21 Siya'y humihiyaw sa mga pangulong dako na pinaglilipunan; sa pasukan ng mga pintuang-bayan, sa bayan, kaniyang binibigkas ang kaniyang mga salita:
Her words are sounding in the meeting-places, and in the doorways of the town:
22 Hanggang kailan kayong mga musmos, magsisiibig sa inyong kamusmusan? At ang mga nanunuya ay maliligaya sa panunuya, at ang mga mangmang ay mangagtatanim sa kaalaman?
How long, you simple ones, will foolish things be dear to you? and pride a delight to the haters of authority? how long will the foolish go on hating knowledge?
23 Magsibalik kayo sa aking saway: narito, aking ibubuhos ang aking espiritu sa inyo.
Be turned again by my sharp words: see, I will send the flow of my spirit on you, and make my words clear to you.
24 Sapagka't ako'y tumawag, at kayo'y tumanggi: aking iniunat ang aking kamay, at walang makinig;
Because your ears were shut to my voice; no one gave attention to my out-stretched hand;
25 Kundi inyong iniuwi sa wala ang buo kong payo, at hindi ninyo inibig ang aking saway:
You were not controlled by my guiding, and would have nothing to do with my sharp words:
26 Ako naman ay tatawa sa kaarawan ng inyong kasakunaan: ako'y manunuya pagka ang inyong takot ay dumarating;
So in the day of your trouble I will be laughing; I will make sport of your fear;
27 Pagka ang iyong takot ay dumarating na parang bagyo. At ang inyong kasakunaan ay dumarating na parang ipoipo; pagka ang hirap at hapis ay dumating sa inyo.
When your fear comes on you like a storm, and your trouble like a rushing wind; when pain and sorrow come on you.
28 Kung magkagayo'y tatawag sila sa akin, nguni't hindi ako sasagot; hahanapin nila akong masikap, nguni't hindi nila ako masusumpungan:
Then I will give no answer to their cries; searching for me early, they will not see me:
29 Sapagka't kanilang ipinagtanim ang kaalaman, at hindi pinili ang takot sa Panginoon.
For they were haters of knowledge, and did not give their hearts to the fear of the Lord:
30 Ayaw sila ng aking payo; kanilang hinamak ang buo kong pagsaway:
They had no desire for my teaching, and my words of protest were as nothing to them.
31 Kaya't sila'y magsisikain ng bunga ng kanilang sariling lakad, at mabubusog ng kanilang sariling mga kagagawan.
So the fruit of their way will be their food, and with the designs of their hearts they will be made full.
32 Sapagka't papatayin sila ng pagtalikod ng musmos, at ang pagkawalang balisa ng mga mangmang ay ang sisira sa kanila.
For the turning back of the simple from teaching will be the cause of their death, and the peace of the foolish will be their destruction.
33 Nguni't ang nakikinig sa akin ay tatahang tiwasay. At tatahimik na walang takot sa kasamaan.
But whoever gives ear to me will take his rest safely, living in peace without fear of evil.
