Mga Kawikaan 6
1 Anak ko, kung ikaw ay naging mananagot sa iyong kapuwa, kung iyong ikinamay ang iyong kamay sa di kilala,
My son, if you have taken a pledge on behalf of your friend, then you have bound your hand to an outsider,
2 Ikaw ay nasilo ng mga salita ng iyong bibig, ikaw ay nahuli ng mga salita ng iyong bibig.
then you are ensnared by the words of your own mouth, and taken captive by your own words.
3 Gawin mo ito ngayon, anak ko, at lumigtas ka, yamang ikaw ay nahulog sa kamay ng iyong kapuwa: yumaon ka, magpakababa ka, at mangayupapa ka sa iyong kapuwa.
Therefore, my son, do what I say, and free yourself, for you have fallen into the hand of your neighbor. Run, hurry, awaken your friend.
4 Huwag mong bigyan ng tulog ang iyong mga mata. O magpaidlip man sa iyong mga talukap-mata.
Do not grant sleep to your eyes, nor let your eyelids slumber.
5 Lumigtas ka na parang usa sa kamay ng mangangaso, at parang ibon sa kamay ng mamimitag.
Rescue yourself like a gazelle from the hand, and like a bird from the hand of the fowler.
6 Pumaroon ka sa langgam, ikaw na tamad; masdan mo ang kaniyang mga lakad at magpakapantas ka:
Go to the ant, you lazy one, and consider her ways, and so learn wisdom.
7 Na bagaman walang pangulo, tagapamahala, o pinuno,
For though she has no ruler, nor instructor, nor leader,
8 Naghahanda ng kaniyang pagkain sa taginit, at pinipisan ang kaniyang pagkain sa pagaani.
she provides meals for herself in the summer, and she gathers at the harvest what she may eat.
9 Hanggang kailan matutulog ka, Oh tamad? Kailan ka babangon sa iyong pagkakatulog?
How long will you slumber, you lazy one? When will you rise up from your sleep?
10 Kaunti pang pagkakatulog, kaunti pang pagkaidlip, kaunti pang paghahalukipkip ng mga kamay upang matulog:
You will sleep a little, you will slumber a little, you will fold your hands a little to sleep,
11 Sa gayo'y ang iyong karalitaan ay darating na parang magnanakaw, at ang iyong kasalatan na parang lalaking may sandata.
and then destitution will meet with you, like a traveler, and poverty, like an armed man. Yet truly, if you would be diligent, then your harvest will arrive like a fountain, and destitution will flee far from you.
12 Taong walang kabuluhan, taong masama, ay siya na lumalakad na may masamang bibig;
An apostate man, a harmful man, walks with a perverse mouth;
13 Na kumikindat ng kaniyang mga mata, na nagsasalita ng kaniyang mga paa, na nagsasalita ng kaniyang mga daliri;
he winks with the eyes, touches with the foot, speaks with the finger.
14 Pagdaraya ay nasa kaniyang puso, siya'y laging kumakatha ng kasamaan; siya'y naghahasik ng pagtatalo.
With a depraved heart he devises evil, and at all times he sows conflict.
15 Kaya't darating na bigla ang kaniyang kasakunaan; sa kabiglaanan ay mababasag siya, at walang kagamutan.
To this one, his perdition will arrive promptly, and he shall be crushed suddenly: he will no longer have any remedy.
16 May anim na bagay na ipinagtatanim ng Panginoon; Oo, pito na mga kasuklamsuklam sa kaniya:
Six things there are that the Lord hates, and the seventh, his soul detests:
17 Mga palalong mata, sinungaling na dila, at mga kamay na nagbububo ng walang salang dugo;
haughty eyes, a lying tongue, hands that shed innocent blood,
18 Puso na kumakatha ng mga masamang akala, mga paa na matulin sa pagtakbo sa kasamaan;
a heart that devises the most wicked thoughts, feet running swiftly unto evil,
19 Sinungaling na saksi na nagsasalita ng kabulaanan, at ang naghahasik ng pagtatalo sa gitna ng magkakapatid.
a deceitful witness bringing forth lies, and he who sows discord among brothers.
20 Anak ko, ingatan mo ang utos ng iyong ama, at huwag mong kalimutan ang kautusan ng iyong ina:
My son, preserve the precepts of your father, and do not dismiss the law of your mother.
21 Ikintal mong lagi sa iyong puso, itali mo sa iyong leeg.
Bind them to your heart unceasingly, and encircle them around your throat.
22 Pagka ikaw ay lumalakad, papatnubay sa iyo; pagka ikaw ay natutulog, babantay sa iyo; at pagka ikaw ay gumigising, makikipagusap sa iyo.
When you walk, let them keep step with you. When you sleep, let them guard you. And when you keep watch, speak with them.
23 Sapagka't ang utos ay tanglaw; at ang kautusan ay liwanag; at ang mga saway na turo ay daan ng buhay:
For commandment is a lamp, and law is a light, and the reproofs of discipline are the way of life.
24 Upang ingatan ka sa masamang babae, Sa tabil ng dila ng di kilala.
So may they guard you from an evil woman, and from the flattering tongue of the outsider.
25 Huwag mong pitahin ang kaniyang kagandahan sa iyong puso; at huwag ka mang hulihin niya ng kaniyang mga talukap-mata.
Let not your heart desire her beauty; do not be captivated by her winks.
26 Sapagka't dahil sa isang masamang babae ay walang naiiwan sa lalake kundi isang putol na tinapay: at hinuhuli ng mangangalunya ang mahalagang buhay.
For the price of a prostitute is only one loaf. Yet the woman seizes the precious soul of a man.
27 Makakukuha ba ng apoy ang tao sa kaniyang sinapupunan, at hindi masusunog ang kaniyang mga suot?
Would a man be able to conceal fire in his bosom, so that his garments would not burn?
28 O makalalakad ba ang sinoman sa mga mainit na baga, at ang kaniyang mga paa ay hindi mapapaso?
Or could he walk over burning coals, so that his feet would not be burned?
29 Gayon ang sumisiping sa asawa ng kaniyang kapuwa; sinomang humipo ay hindi maaaring di parusahan.
So also, he who enters to the wife of his neighbor shall not be clean when he touches her.
30 Hindi hinahamak ng mga tao ang magnanakaw kung siya'y nagnanakaw, upang busugin siya pagka siya'y gutom:
Not so great is the fault when someone has stolen. For he steals so as to satisfy a hungry soul.
31 Nguni't kung siya'y masumpungan, isasauli niyang makapito; kaniyang ibibigay ang lahat na laman ng kaniyang bahay.
Also, if he is apprehended, he shall repay sevenfold and hand over all the substance of his house.
32 Siyang nagkakamit ng pangangalunya sa isang babae ay walang bait: ang gumagawa niyaon ay nagpapahamak sa kaniyang sariling kaluluwa.
But whoever is an adulterer, because of the emptiness of his heart, will destroy his own soul.
33 Mga sugat at kasiraang puri ang tatamuhin niya; at ang kaniyang kapintasan ay hindi mapapawi.
He gathers shame and dishonor to himself, and his disgrace will not be wiped away.
34 Sapagka't ang paninibugho ay pagiinit ng tao; at hindi siya magpapatawad sa kaarawan ng panghihiganti.
For the jealousy and fury of the husband will not spare him on the day of vindication,
35 Hindi niya pakukundanganan ang anomang tubos; ni magpapahinga man siyang tuwa, bagaman ikaw ay magbigay ng maraming suhol.
nor will he agree to the pleadings of anyone, nor will he accept, as repayment, a multitude of gifts.
