Mga Kawikaan 6
1 Anak ko, kung ikaw ay naging mananagot sa iyong kapuwa, kung iyong ikinamay ang iyong kamay sa di kilala,
My son, if you have put up security for your neighbor, if you have struck hands in pledge with a stranger,
2 Ikaw ay nasilo ng mga salita ng iyong bibig, ikaw ay nahuli ng mga salita ng iyong bibig.
if you have been trapped by the words of your lips, ensnared by the words of your mouth,
3 Gawin mo ito ngayon, anak ko, at lumigtas ka, yamang ikaw ay nahulog sa kamay ng iyong kapuwa: yumaon ka, magpakababa ka, at mangayupapa ka sa iyong kapuwa.
then do this, my son, to free yourself, for you have fallen into your neighbor’s hands: Go, humble yourself, and press your plea with your neighbor.
4 Huwag mong bigyan ng tulog ang iyong mga mata. O magpaidlip man sa iyong mga talukap-mata.
Allow no sleep to your eyes or slumber to your eyelids.
5 Lumigtas ka na parang usa sa kamay ng mangangaso, at parang ibon sa kamay ng mamimitag.
Free yourself, like a gazelle from the hand of the hunter, like a bird from the snare of the fowler.
6 Pumaroon ka sa langgam, ikaw na tamad; masdan mo ang kaniyang mga lakad at magpakapantas ka:
Walk in the manner of the ant, O slacker; observe its ways and become wise.
7 Na bagaman walang pangulo, tagapamahala, o pinuno,
Without a commander, without an overseer or ruler,
8 Naghahanda ng kaniyang pagkain sa taginit, at pinipisan ang kaniyang pagkain sa pagaani.
it prepares its provisions in summer; it gathers its food at harvest.
9 Hanggang kailan matutulog ka, Oh tamad? Kailan ka babangon sa iyong pagkakatulog?
How long will you lie there, O slacker? When will you get up from your sleep?
10 Kaunti pang pagkakatulog, kaunti pang pagkaidlip, kaunti pang paghahalukipkip ng mga kamay upang matulog:
A little sleep, a little slumber, a little folding of the hands to rest,
11 Sa gayo'y ang iyong karalitaan ay darating na parang magnanakaw, at ang iyong kasalatan na parang lalaking may sandata.
and poverty will come upon you like a robber, and need like a bandit.
12 Taong walang kabuluhan, taong masama, ay siya na lumalakad na may masamang bibig;
A worthless person, a wicked man, walks with a perverse mouth,
13 Na kumikindat ng kaniyang mga mata, na nagsasalita ng kaniyang mga paa, na nagsasalita ng kaniyang mga daliri;
winking his eyes, speaking with his feet, and pointing with his fingers.
14 Pagdaraya ay nasa kaniyang puso, siya'y laging kumakatha ng kasamaan; siya'y naghahasik ng pagtatalo.
With deceit in his heart he devises evil; he continually sows discord.
15 Kaya't darating na bigla ang kaniyang kasakunaan; sa kabiglaanan ay mababasag siya, at walang kagamutan.
Therefore calamity will come upon him suddenly; in an instant he will be shattered beyond recovery.
16 May anim na bagay na ipinagtatanim ng Panginoon; Oo, pito na mga kasuklamsuklam sa kaniya:
There are six things that the LORD hates, seven that are detestable to Him:
17 Mga palalong mata, sinungaling na dila, at mga kamay na nagbububo ng walang salang dugo;
haughty eyes, a lying tongue, hands that shed innocent blood,
18 Puso na kumakatha ng mga masamang akala, mga paa na matulin sa pagtakbo sa kasamaan;
a heart that devises wicked schemes, feet that run swiftly to evil,
19 Sinungaling na saksi na nagsasalita ng kabulaanan, at ang naghahasik ng pagtatalo sa gitna ng magkakapatid.
a false witness who gives false testimony, and one who stirs up discord among brothers.
20 Anak ko, ingatan mo ang utos ng iyong ama, at huwag mong kalimutan ang kautusan ng iyong ina:
My son, keep your father’s commandment, and do not forsake your mother’s teaching.
21 Ikintal mong lagi sa iyong puso, itali mo sa iyong leeg.
Bind them always upon your heart; tie them around your neck.
22 Pagka ikaw ay lumalakad, papatnubay sa iyo; pagka ikaw ay natutulog, babantay sa iyo; at pagka ikaw ay gumigising, makikipagusap sa iyo.
When you walk, they will guide you; when you lie down, they will watch over you; when you awake, they will speak to you.
23 Sapagka't ang utos ay tanglaw; at ang kautusan ay liwanag; at ang mga saway na turo ay daan ng buhay:
For this commandment is a lamp, this teaching is a light, and the reproofs of discipline are the way to life,
24 Upang ingatan ka sa masamang babae, Sa tabil ng dila ng di kilala.
to keep you from the evil woman, from the smooth tongue of the adulteress.
25 Huwag mong pitahin ang kaniyang kagandahan sa iyong puso; at huwag ka mang hulihin niya ng kaniyang mga talukap-mata.
Do not lust in your heart for her beauty or let her captivate you with her eyes.
26 Sapagka't dahil sa isang masamang babae ay walang naiiwan sa lalake kundi isang putol na tinapay: at hinuhuli ng mangangalunya ang mahalagang buhay.
For the levy of the prostitute is poverty, and the adulteress preys upon your very life.
27 Makakukuha ba ng apoy ang tao sa kaniyang sinapupunan, at hindi masusunog ang kaniyang mga suot?
Can a man embrace fire and his clothes not be burned?
28 O makalalakad ba ang sinoman sa mga mainit na baga, at ang kaniyang mga paa ay hindi mapapaso?
Can a man walk on hot coals without scorching his feet?
29 Gayon ang sumisiping sa asawa ng kaniyang kapuwa; sinomang humipo ay hindi maaaring di parusahan.
So is he who sleeps with another man’s wife; no one who touches her will go unpunished.
30 Hindi hinahamak ng mga tao ang magnanakaw kung siya'y nagnanakaw, upang busugin siya pagka siya'y gutom:
Men do not despise the thief if he steals to satisfy his hunger.
31 Nguni't kung siya'y masumpungan, isasauli niyang makapito; kaniyang ibibigay ang lahat na laman ng kaniyang bahay.
Yet if caught, he must pay sevenfold; he must give up all the wealth of his house.
32 Siyang nagkakamit ng pangangalunya sa isang babae ay walang bait: ang gumagawa niyaon ay nagpapahamak sa kaniyang sariling kaluluwa.
He who commits adultery lacks judgment; whoever does so destroys himself.
33 Mga sugat at kasiraang puri ang tatamuhin niya; at ang kaniyang kapintasan ay hindi mapapawi.
Wounds and dishonor will befall him, and his reproach will never be wiped away.
34 Sapagka't ang paninibugho ay pagiinit ng tao; at hindi siya magpapatawad sa kaarawan ng panghihiganti.
For jealousy enrages a husband, and he will show no mercy in the day of vengeance.
35 Hindi niya pakukundanganan ang anomang tubos; ni magpapahinga man siyang tuwa, bagaman ikaw ay magbigay ng maraming suhol.
He will not be appeased by any ransom, or persuaded by lavish gifts.
