Mga Kawikaan 3
1 Anak ko, huwag mong kalimutan ang aking kautusan; kundi ingatan ng iyong puso ang aking mga utos:
Filho meu, não te esqueças de minha lei; e que teu coração guarde meus mandamentos.
2 Sapagka't karamihan ng mga araw, at mga taon ng buhay, at kapayapaan, ay madadagdag sa iyo.
Porque te acrescentarão extensão de dias, e anos de vida e paz.
3 Huwag kang pabayaan ng kaawaan at katotohanan: itali mo sa palibot ng iyong leeg; ikintal mo sa iyong puso:
Que a bondade e a fidelidade não te desamparem; amarra-as junto ao teu pescoço; escreve-as na tábua de teu coração.
4 Sa gayo'y makakasumpong ka ng lingap at mabuting kaunawaan, sa paningin ng Dios at ng tao.
Então tu acharás graça e bom entendimento, aos olhos de Deus e dos homens.
5 Tumiwala ka sa Panginoon ng buong puso mo, at huwag kang manalig sa iyong sariling kaunawaan:
Confia no SENHOR com todo o teu coração; e não te apoies em teu [próprio] entendimento.
6 Kilalanin mo siya sa lahat ng iyong mga lakad, at kaniyang ituturo ang iyong mga landas.
Dá reconhecimento a ele em todas os teus caminhos; e ele endireitará tuas veredas.
7 Huwag kang magpakapantas sa iyong sariling mga mata; matakot ka sa Panginoon, at humiwalay ka sa kasamaan:
Não sejas sábio aos teus [próprios] olhos; teme ao SENHOR, e afasta-te do mal.
8 Magiging kagalingan sa iyong pusod, at utak sa iyong mga buto.
Isto será remédio para teu corpo, e alívio para teus ossos.
9 Parangalin mo ang Panginoon ng iyong tinatangkilik, at ng mga unang bunga ng lahat mong ani:
Honra ao SENHOR com teus bens, e com a primeira parte de toda a tua renda.
10 Sa gayo'y mapupuno ang iyong mga kamalig ng sagana, at ang iyong mga alilisan ay aapawan ng bagong alak.
E teus celeiros se encherão de fartura, e tuas prensas de uvas transbordarão de vinho novo.
11 Anak ko, huwag mong hamakin ang parusa ng Panginoon; ni mayamot man sa kaniyang saway:
Filho meu, não rejeites a correção do SENHOR, nem te desagrades de sua repreensão;
12 Sapagka't sinasaway ng Panginoon ang kaniyang iniibig: gaya ng ama sa anak na kaniyang kinaluluguran.
Porque o SENHOR repreende a quem ele ama, assim como o pai ao filho, [a quem] ele quer bem.
13 Mapalad ang tao na nakakasumpong ng karunungan, at ang tao na nagtatamo ng kaunawaan.
Bem-aventurado o homem que encontra sabedoria, e o homem que ganha conhecimento.
14 Sapagka't ang kalakal niya ay maigi kay sa kalakal na pilak, at ang pakinabang niyaon kay sa dalisay na ginto.
Porque seu produto é melhor que o produto da prata; e seu valor, mais do que o do ouro fino.
15 Mahalaga nga kay sa mga rubi; at wala sa mga bagay na mananasa mo sa maihahalintulad sa kaniya,
Ela é mais preciosa do que rubis; e tudo o que podes desejar não se pode comparar a ela.
16 Karamihan ng mga araw ay nasa kanang kamay niya, sa kaniyang kaliwang kamay ay mga kayamanan at karangalan.
Extensão de dias [há] em sua mão direita; em sua esquerda riquezas e honra.
17 Ang kaniyang mga daan ay mga daan ng kaligayahan, at lahat niyang mga landas ay kapayapaan.
Seus caminhos são caminhos agradáveis; e todas as suas veredas são paz.
18 Siya ay punong kahoy ng buhay sa mga nanghahawak sa kaniya: at mapalad ang bawa't isa na nangamamalagi sa kaniya.
Ela é uma árvore de vida para os que dela pegam; e bem-aventurados são todos os que a retêm.
19 Nilikha ng Panginoon ang lupa sa pamamagitan ng karunungan; itinatag niya ang langit sa pamamagitan ng kaunawaan.
O SENHOR com sabedoria fundou a terra; ele preparou os céus com a inteligência.
20 Sa kaniyang kaalaman ay nabahagi ang mga kalaliman, at ang mga alapaap ay nagsipatak ng hamog.
Com seu conhecimento se fenderam os abismos, e as nuvens gotejam orvalho.
21 Anak ko, huwag silang mangahiwalay sa iyong mga mata; ingatan mo ang magaling na karunungan at ang kabaitan;
Filho meu, que [estes] não se afastem de teus olhos; guarda a sabedoria e o bom-senso.
22 Sa gayo'y magiging buhay sila sa iyong kaluluwa, at biyaya sa iyong leeg.
Porque serão vida para tua alma, e graça para teu pescoço.
23 Kung magkagayo'y lalakad ka ng iyong lakad na tiwasay, at ang iyong paa ay hindi matitisod.
Então andarás por teu caminho em segurança; e com teus pés não tropeçarás.
24 Pagka ikaw ay nahihiga, hindi ka matatakot: Oo, ikaw ay mahihiga at ang iyong tulog ay magiging mahimbing.
Quando te deitares, não terás medo; tu deitarás, e teu sono será suave.
25 Huwag kang matakot ng biglang pagkatakot, ni sa pagkabuwal man ng masama, pagka dumarating:
Não temas o pavor repentino; nem da assolação dos perversos, quando vier.
26 Sapagka't ang Panginoon ay magiging iyong pagtitiwala, at iingatan ang iyong paa sa pagkahuli.
Porque o SENHOR será tua esperança; e ele guardará teus pés para que não sejam presos.
27 Huwag mong ikait ang mabuti sa kinauukulan, pagka nasa kapangyarihan ng iyong kamay na ito'y gawin.
Não detenhas o bem daqueles que possuem o direito, se tiveres em tuas mãos poder para o fazeres.
28 Huwag mong sabihin sa iyong kapuwa, Yumaon ka, at bumalik uli, at bukas ay magbibigay ako; pagka ikaw ay mayroon.
Não digas a teu próximo: Vai, e volta [depois], que amanhã te darei; se tu tiveres contigo [o que ele te pede].
29 Huwag kang kumatha ng kasamaan laban sa iyong kapuwa, na palibhasa't tumatahang tiwasay sa siping mo.
Não planejes o mal contra teu próximo, pois ele mora tendo confiança em ti.
30 Huwag kang makipagusapin sa kanino man ng walang kadahilanan, kung hindi siya gumawa ng kasamaan sa iyo.
Não brigues contra alguém sem motivo, se ele não fez mal contra ti.
31 Huwag kang managhili sa taong marahas, at huwag kang pumili ng anoman sa kaniyang mga lakad.
Não tenhas inveja do homem violento, nem escolhas [seguir] algum dos caminhos dele.
32 Sapagka't ang suwail ay kasuklamsuklam sa Panginoon: nguni't ang kaniyang payo ay kasama ng matuwid.
Porque o SENHOR abomina os perversos; mas ele [guarda] o seu segredo com os justos.
33 Ang sumpa ng Panginoon ay nasa bahay ng masama; nguni't pinagpapala niya ang tahanan ng matuwid.
A maldição do SENHOR [está] na casa do perverso; porém ele abençoa a morada dos justos.
34 Tunay na kaniyang dinuduwahagi ang mga mangduduwahagi, nguni't binibigyan niya ng biyaya ang mababa.
Certamente ele zombará dos zombadores; mas dará graça aos humildes.
35 Ang pantas ay magmamana ng kaluwalhatian; nguni't kahihiyan ay magiging ganti sa mga mangmang.
Os sábios herdarão honra; porém os loucos terão sobre si confusão.
