Mga Kawikaan 3
1 Anak ko, huwag mong kalimutan ang aking kautusan; kundi ingatan ng iyong puso ang aking mga utos:
My son, don’t forget my teaching, but let your heart keep my commandments,
2 Sapagka't karamihan ng mga araw, at mga taon ng buhay, at kapayapaan, ay madadagdag sa iyo.
for they will add to you length of days, years of life, and peace.
3 Huwag kang pabayaan ng kaawaan at katotohanan: itali mo sa palibot ng iyong leeg; ikintal mo sa iyong puso:
Don’t let kindness and truth forsake you. Bind them around your neck. Write them on the tablet of your heart.
4 Sa gayo'y makakasumpong ka ng lingap at mabuting kaunawaan, sa paningin ng Dios at ng tao.
So you will find favour, and good understanding in the sight of God and man.
5 Tumiwala ka sa Panginoon ng buong puso mo, at huwag kang manalig sa iyong sariling kaunawaan:
Trust in the LORD with all your heart, and don’t lean on your own understanding.
6 Kilalanin mo siya sa lahat ng iyong mga lakad, at kaniyang ituturo ang iyong mga landas.
In all your ways acknowledge him, and he will make your paths straight.
7 Huwag kang magpakapantas sa iyong sariling mga mata; matakot ka sa Panginoon, at humiwalay ka sa kasamaan:
Don’t be wise in your own eyes. Fear the LORD, and depart from evil.
8 Magiging kagalingan sa iyong pusod, at utak sa iyong mga buto.
It will be health to your body, and nourishment to your bones.
9 Parangalin mo ang Panginoon ng iyong tinatangkilik, at ng mga unang bunga ng lahat mong ani:
Honour the LORD with your substance, with the first fruits of all your increase;
10 Sa gayo'y mapupuno ang iyong mga kamalig ng sagana, at ang iyong mga alilisan ay aapawan ng bagong alak.
so your barns will be filled with plenty, and your vats will overflow with new wine.
11 Anak ko, huwag mong hamakin ang parusa ng Panginoon; ni mayamot man sa kaniyang saway:
My son, don’t despise the LORD’s discipline, neither be weary of his correction;
12 Sapagka't sinasaway ng Panginoon ang kaniyang iniibig: gaya ng ama sa anak na kaniyang kinaluluguran.
for whom the LORD loves, he corrects, even as a father reproves the son in whom he delights.
13 Mapalad ang tao na nakakasumpong ng karunungan, at ang tao na nagtatamo ng kaunawaan.
Happy is the man who finds wisdom, the man who gets understanding.
14 Sapagka't ang kalakal niya ay maigi kay sa kalakal na pilak, at ang pakinabang niyaon kay sa dalisay na ginto.
For her good profit is better than getting silver, and her return is better than fine gold.
15 Mahalaga nga kay sa mga rubi; at wala sa mga bagay na mananasa mo sa maihahalintulad sa kaniya,
She is more precious than rubies. None of the things you can desire are to be compared to her.
16 Karamihan ng mga araw ay nasa kanang kamay niya, sa kaniyang kaliwang kamay ay mga kayamanan at karangalan.
Length of days is in her right hand. In her left hand are riches and honour.
17 Ang kaniyang mga daan ay mga daan ng kaligayahan, at lahat niyang mga landas ay kapayapaan.
Her ways are ways of pleasantness. All her paths are peace.
18 Siya ay punong kahoy ng buhay sa mga nanghahawak sa kaniya: at mapalad ang bawa't isa na nangamamalagi sa kaniya.
She is a tree of life to those who lay hold of her. Happy is everyone who retains her.
19 Nilikha ng Panginoon ang lupa sa pamamagitan ng karunungan; itinatag niya ang langit sa pamamagitan ng kaunawaan.
By wisdom the LORD founded the earth. By understanding, he established the heavens.
20 Sa kaniyang kaalaman ay nabahagi ang mga kalaliman, at ang mga alapaap ay nagsipatak ng hamog.
By his knowledge, the depths were broken up, and the skies drop down the dew.
21 Anak ko, huwag silang mangahiwalay sa iyong mga mata; ingatan mo ang magaling na karunungan at ang kabaitan;
My son, let them not depart from your eyes. Keep sound wisdom and discretion,
22 Sa gayo'y magiging buhay sila sa iyong kaluluwa, at biyaya sa iyong leeg.
so they will be life to your soul, and grace for your neck.
23 Kung magkagayo'y lalakad ka ng iyong lakad na tiwasay, at ang iyong paa ay hindi matitisod.
Then you shall walk in your way securely. Your foot won’t stumble.
24 Pagka ikaw ay nahihiga, hindi ka matatakot: Oo, ikaw ay mahihiga at ang iyong tulog ay magiging mahimbing.
When you lie down, you will not be afraid. Yes, you will lie down, and your sleep will be sweet.
25 Huwag kang matakot ng biglang pagkatakot, ni sa pagkabuwal man ng masama, pagka dumarating:
Don’t be afraid of sudden fear, neither of the desolation of the wicked, when it comes;
26 Sapagka't ang Panginoon ay magiging iyong pagtitiwala, at iingatan ang iyong paa sa pagkahuli.
for the LORD will be your confidence, and will keep your foot from being taken.
27 Huwag mong ikait ang mabuti sa kinauukulan, pagka nasa kapangyarihan ng iyong kamay na ito'y gawin.
Don’t withhold good from those to whom it is due, when it is in the power of your hand to do it.
28 Huwag mong sabihin sa iyong kapuwa, Yumaon ka, at bumalik uli, at bukas ay magbibigay ako; pagka ikaw ay mayroon.
Don’t say to your neighbour, “Go, and come again; tomorrow I will give it to you,” when you have it by you.
29 Huwag kang kumatha ng kasamaan laban sa iyong kapuwa, na palibhasa't tumatahang tiwasay sa siping mo.
Don’t devise evil against your neighbour, since he dwells securely by you.
30 Huwag kang makipagusapin sa kanino man ng walang kadahilanan, kung hindi siya gumawa ng kasamaan sa iyo.
Don’t strive with a man without cause, if he has done you no harm.
31 Huwag kang managhili sa taong marahas, at huwag kang pumili ng anoman sa kaniyang mga lakad.
Don’t envy the man of violence. Choose none of his ways.
32 Sapagka't ang suwail ay kasuklamsuklam sa Panginoon: nguni't ang kaniyang payo ay kasama ng matuwid.
For the perverse is an abomination to the LORD, but his friendship is with the upright.
33 Ang sumpa ng Panginoon ay nasa bahay ng masama; nguni't pinagpapala niya ang tahanan ng matuwid.
The LORD’s curse is in the house of the wicked, but he blesses the habitation of the righteous.
34 Tunay na kaniyang dinuduwahagi ang mga mangduduwahagi, nguni't binibigyan niya ng biyaya ang mababa.
Surely he mocks the mockers, but he gives grace to the humble.
35 Ang pantas ay magmamana ng kaluwalhatian; nguni't kahihiyan ay magiging ganti sa mga mangmang.
The wise will inherit glory, but shame will be the promotion of fools.
