Mga Kawikaan 27
1 Huwag mong ipaghambog ang kinabukasan; Sapagka't hindi mo nalalaman kung ano ang ilalabas ng ibang araw.
Don't boast about what you're going to do tomorrow, because you don't know what the day may bring.
2 Purihin ka ng ibang tao at huwag ng iyong sariling bibig; ng iba, at huwag ng iyong sariling mga labi.
Let others praise you, not you yourself; someone else, not you personally.
3 Ang bato ay mabigat, at ang buhangin ay matimbang; nguni't ang galit ng mangmang ay lalong mabigat kay sa mga yaon.
Stone may be heavy, and sand may weigh a lot, but the annoyance caused by stupid people is the biggest burden of all.
4 Poot ay mabagsik, at ang galit ay mamumugnaw, nguni't sinong makatatayo sa harap ng paninibugho?
Fury may be fierce and cruel, anger may be a destructive flood, but who can withstand jealousy?
5 Maigi ang saway na hayag kay sa pagibig na nakukubli.
Open criticism is better than hidden love.
6 Tapat ang mga sugat ng kaibigan: nguni't ang mga halik ng kaaway ay malabis.
A friend's honest comments may hurt you, but an enemy's kisses are over the top.
7 Ang busog na tao ay umaayaw sa pulot-pukyutan: nguni't sa gutom na tao ay matamis ang bawa't mapait na bagay.
If you're full up, you can't face honey; but if you're starving, even bitter food tastes sweet.
8 Kung paano ang ibon na gumagala mula sa kaniyang pugad, gayon ang tao na gumagala mula sa kaniyang dako.
Having to leave home is like a bird having to leave its nest.
9 Ang unguento at pabango ay nagpapagalak ng puso: gayon ang katamisan ng kaibigan ng tao na nagbubuhat sa maiging payo.
Perfume and scented oils make you feel happy, but good advice from a friend is even better.
10 Ang iyong sariling kaibigan at ang kaibigan ng iyong ama, ay huwag mong pabayaan; at huwag kang pumaroon sa bahay ng iyong kapatid sa kaarawan ng iyong kasakunaan: maigi ang kapuwa na malapit kay sa kapatid na malayo.
Don't give up on your friends or your family's friends. Don't go to a relative's house when you've got trouble. A friend nearby is more useful than a relative far away.
11 Anak ko, ikaw ay magpakadunong, at iyong pasayahin ang aking puso, upang aking masagot siya na tumutuya sa akin.
My son, make me happy by being wise, so I can respond to anyone who criticizes me.
12 Ang taong mabait ay nakakakita ng kasamaan, at nagkukubli: nguni't dinadaanan ng musmos, at naghihirap.
If you're sensible you see danger coming and get out of the way; but stupid people just keep going and suffer the consequences.
13 Kunin mo ang kaniyang kasuutan na nananagot sa di kilala; at tanggapan mo siya ng sanla na nananagot sa babaing di kilala.
If someone guarantees a stranger's debt with their cloak, be sure to take it! Make sure you have whatever is pledged to an immoral woman!
14 Siyang nagpapala sa kaniyang kaibigan ng malakas na tinig, na bumabangong maaga sa kinaumagahan, mabibilang na sumpa sa kaniya.
If when you get up every morning you shout a loud hello to your neighbors, they will see that as a curse!
15 Ang laging tulo sa araw na maulan at ang babaing palatalo ay magkahalintulad:
An argumentative wife is as irritating as constant dripping on a rainy day.
16 Ang magibig pumigil sa kaniya, ay pumipigil sa hangin, at ang kaniyang kanan ay nakakasumpong ng langis.
Trying to stop her is like trying to make the wind stop or trying to hold olive oil in your hand.
17 Ang bakal ay nagpapatalas sa bakal; gayon ang tao ay nagpapatalas sa mukha ng kaniyang kaibigan.
An iron blade is sharpened with an iron tool, and one person's mind is sharpened by another's.
18 Ang nagiingat ng puno ng higos ay kakain ng bunga niyaon; at ang naghihintay sa kaniyang panginoon ay pararangalin.
Those who care for a fig tree eat its fruit, and those who care for their master are rewarded.
19 Kung paanong sa tubig ang mukha ay sumasagot sa mukha, gayon ang puso ng tao sa tao.
Just as water reflects your face, your mind reflects who you really are.
20 Ang Sheol at ang kapahamakan ay hindi nasisiyahan kailan man; at ang mga mata ng tao ay hindi nasisiyahan kailan man. (Sheol h7585)
In the same way that the grave and destruction are never satisfied, human desire is never satisfied. (Sheol h7585)
21 Ang sangagan ay sa pilak, at ang hurno ay sa ginto, at ang tao ay nasusubok sa pamamagitan ng kaniyang pagpuri.
Just as a crucible tests silver, and a furnace tests gold, people are tested by the praise they receive.
22 Bagaman iyong piitin ang mangmang sa isang piitan na kasama ng pangbayo sa mga bayong trigo, gayon ma'y hindi hihiwalay ang kaniyang kamangmangan sa kaniya.
Even if you ground stupid people in a mortar, crushing them like grain with the pestle, you can't get rid of stupidity from them.
23 Magmasipag ka na alamin mo ang kalagayan ng iyong mga kawan, at tingnan mong mabuti ang iyong mga bakahan:
You should know the condition of your flocks really well and take good care of your herds,
24 Sapagka't ang mga kayamanan ay hindi magpakailan man: at namamalagi ba ang putong sa lahat ng sali't saling lahi?
for wealth doesn't last forever—is a crown passed down through all generations?
25 Ang tuyong damo ay pinupulot, at ang sariwang damo ay lumilitaw, at ang mga gugulayin sa mga bundok ay pinipisan.
Once the hay is cut, and the new growth begins, and fodder from the mountains is gathered,
26 Ang mga kordero ay ukol sa iyong kasuutan, at ang mga kambing ay siyang halaga ng bukid:
and the lambs have provided you wool to make clothing, and the sale of goats have paid for a field,
27 At magkakaroon ng kasiyahang gatas ng kambing sa iyong pagkain, sa pagkain ng iyong sangbahayan; at pagkain sa iyong mga alilang babae.
there'll be enough milk from your goats to feed you, your family, and your servant girls.
