Mga Kawikaan 24

1 Huwag kang mananaghili sa mga masamang tao, ni magnasa ka man na masama sa kanila:

Não tenhas inveja dos homens malignos, nem desejes estar com eles,

2 Sapagka't ang kanilang puso ay nagaaral ng pagpighati, at ang kanilang mga labi ay nagsasalita ng kalikuan.

Porque o seu coração medita a rapina, e os seus lábios falam a malícia.

3 Sa karunungan ay natatayo ang bahay; at sa pamamagitan ng unawa ay natatatag.

Com a sabedoria se edifica a casa, e com a inteligência se estabelece:

4 At sa pamamagitan ng kaalaman ay napupuno ang mga silid, ng lahat na mahalaga at maligayang mga kayamanan.

E pelo conhecimento se encherão as câmaras de todas as substâncias preciosas e deleitáveis.

5 Ang pantas na tao ay malakas; Oo, ang taong maalam ay lumalago ang kapangyarihan.

E o varão sábio é forte, e o varão de conhecimento consolida a força.

6 Sapagka't sa pamamagitan ng pantas na pamamatnubay ay makikipagdigma ka: at sa karamihan ng mga tagapayo ay may kaligtasan.

Porque com conselhos prudentes tu farás a guerra; e há vitória na multidão dos conselheiros.

7 Karunungan ay totoong mataas sa ganang mangmang: hindi niya ibinubuka ang kaniyang bibig sa pintuang-bayan.

É demasiadamente alta para o tolo toda a sabedoria; na porta não abrirá a sua boca.

8 Siyang kumakatha ng paggawa ng kasamaan, tatawagin siya ng mga tao na masamang tao.

Aquele que cuida em fazer mal mestre de maus intentos o chamarão.

9 Ang pagiisip ng kamangmangan ay kasalanan: at ang mangduduwahagi ay karumaldumal sa mga tao.

O pensamento do tolo é pecado, e é abominável aos homens o escarnecedor.

10 Kung ikaw ay manglupaypay sa kaarawan ng kasakunaan, ang iyong kalakasan ay munti.

Se te mostrares frouxo no dia da angústia, a tua força será estreita.

11 Iligtas mo silang nangadala sa kamatayan, at ang mga handang papatayin, ay tingnan mo na iyong ibalik.

Livra aos que estão tomados para a morte, e aos que levam para matança, se os poderes retirar.

12 Kung iyong sinasabi, narito, hindi kami nakakaalam nito: hindi ba niya binubulay na tumitimbang ng mga puso? At siyang nagiingat ng iyong kaluluwa, hindi ba niya nalalaman? At hindi ba niya gagantihin ang bawa't tao ayon sa gawa niya?

Se disseres: Eis que o não sabemos: porventura aquele que pondera os corações não o entenderá? e aquele que atenta para a tua alma não o saberá? porque pagará ao homem conforme a sua obra.

13 Anak ko, kumain ka ng pulot, sapagka't mabuti; at ng pulot-pukyutan na matamis sa iyong lasa:

Come mel, meu filho, porque é bom, e o favo de mel é doce ao teu paladar.

14 Sa gayo'y matututo ka ng karunungan na malalagay sa iyong kaluluwa: kung iyong nasumpungan ito, sa gayo'y magkakaroon ka nga ng kagantihan, at ang iyong pagasa ay hindi mahihiwalay.

Tal será o conhecimento da sabedoria para a tua alma: se a achares, haverá para ti galardão, e não será cortada a tua expectação.

15 Huwag kang bumakay, Oh masamang tao, sa tahanan ng matuwid; huwag mong sirain ang kaniyang dakong pahingahan:

Não espies a habitação do justo, ó ímpio, nem assoles a sua câmara.

16 Sapagka't ang matuwid ay nabubuwal na makapito, at bumabangon uli: nguni't ang masama ay nabubuwal sa kasakunaan.

Porque sete vezes cairá o justo, e se levantará; mas os ímpios tropeçarão no mal

17 Huwag kang magalak pagka ang iyong kaaway ay nabubuwal, at huwag matuwa ang iyong puso pagka siya'y nabubuwal:

Quando cair o teu inimigo, não te alegres, nem quando tropeçar se regozije o teu coração.

18 Baka makita ng Panginoon, at ipagdamdam ng loob siya, at kaniyang ihiwalay ang poot niya sa kaniya.

Para que o Senhor o não veja, e seja mau aos seus olhos, e desvie dele a sua ira.

19 Huwag kang mabalisa dahil sa mga manggagawa ng masama; ni maging mapanaghiliin ka man sa masama:

Não te indignes acerca dos malfeitores, nem tenhas inveja dos ímpios,

20 Sapagka't hindi magkakaroon ng kagantihan sa masamang tao; ang ilawan ng masama ay papatayin.

Porque o maligno não terá galardão, e a lâmpada dos ímpios se apagará.

21 Anak ko, matakot ka sa Panginoon at sa hari: at huwag kang makisalamuha sa kanila na mapagbago:

Teme ao Senhor, filho meu, e ao rei, e não te entremetas com os que buscam mudança.

22 Sapagka't ang kanilang kasakunaan ay darating na bigla; at sinong nakakaalam ng kasiraan nila kapuwa?

Porque de repente se levantará a sua perdição, e a ruína deles ambos quem a sabe?

23 Ang mga ito man ay sabi rin ng pantas. Magkaroon ng pagtangi ng mga pagkatao sa kahatulan, ay hindi mabuti.

Também estes são provérbios dos sábios: Ter respeito a pessoas no juízo não é bom.

24 Siyang nagsasabi sa masama, Ikaw ay matuwid; susumpain siya ng mga bayan, kayayamutan siya ng mga bansa:

O que disser ao ímpio: Justo és: os povos o amaldiçoarão, as nações o detestarão.

25 Nguni't silang nagsisisaway sa kaniya ay magkakaroon ng kaluguran, at ang mabuting pagpapala ay darating sa kanila.

Mas para os que o repreenderem haverá delícias, e sobre eles virá a benção do bem

26 Siya'y humahalik sa mga labi niyaong nagbibigay ng matuwid na sagot.

Beijados serão os lábios do que responde com palavras retas.

27 Ihanda mo ang iyong gawa sa labas, at ihanda mo sa iyo sa parang; at pagkatapos ay itayo mo ang iyong bahay.

Prepara de fora a tua obra, e aparelha-a no campo, e então edifica a tua casa.

28 Huwag kang sumaksi laban sa iyong kapuwa ng walang kadahilanan; at huwag kang magdaya ng iyong mga labi.

Não sejas testemunha sem causa contra o teu próximo; porque enganarias com os teus beiços?

29 Huwag mong sabihin, gagawin kong gayon sa kaniya na gaya ng ginawa niya sa akin: aking ibibigay sa tao ang ayon sa kaniyang gawa.

Não digas: Como ele me fez a mim, assim o farei eu a ele: pagarei a cada um segundo a sua obra.

30 Ako'y nagdaan sa tabi ng bukid ng tamad, at sa tabi ng ubasan ng taong salat sa unawa;

Passei pelo campo do preguiçoso, e junto à vinha do homem falto de entendimento;

31 At, narito, tinubuang lahat ng mga tinik, ang ibabaw niyaon ay natakpan ng mga dawag, at ang bakod na bato ay nabagsak.

E eis que toda estava cheia de cardos, e a sua superfície coberta de ortigas, e a sua parede de pedra estava derribada.

32 Ako nga'y tumingin, at aking binulay na mabuti: aking nakita, at tumanggap ako ng turo.

O que tendo eu visto, o tomei no coração, e, vendo-o, recebi instrução.

33 Kaunti pang tulog, kaunti pang idlip, kaunti pang paghahalukipkip ng mga kamay upang matulog:

Um pouco de sono, adormecendo um pouco; encruzando as mãos outro pouco, para estar deitado.

34 Gayon darating ang iyong karalitaan na parang magnanakaw; at ang iyong kasalatan na parang nasasandatahang tao.

Assim te sobrevirá a tua pobreza como um caminhante, e a tua necessidade como um homem armado.