Mga Kawikaan 23
1 Pagka ikaw ay nauupong kumain na kasalo ng isang pangulo, kilanlin mong maigi siya na nasa harap mo;
When thou sittest to eat with a ruler, thou shalt consider well, what is before thee;
2 At maglagay ka ng sundang sa iyong lalamunan, kung ikaw ay taong bigay sa pagkain.
And shalt put a knife to thy throat, if, of great appetite, thou art:
3 Huwag kang mapagnais ng kaniyang mga masarap na pagkain; yamang mga marayang pagkain.
Do not crave his dainties, for, the same, are deceitful food.
4 Huwag kang mainip sa pagyaman; tumigil ka sa iyong sariling karunungan.
Do not toil to get wealth, of thine own understanding, forbear:
5 Iyo bang itititig ang iyong mga mata sa wala? Sapagka't ang mga kayamanan, ay tunay na nagsisipagpakpak, gaya ng aguila na lumilipad sa dakong langit.
Wilt thou let thine eye fly thereupon, when it is nothing? for it will, surely make, itself wings, Like an eagle, will it wing its way across the heavens.
6 Huwag mong kanin ang tinapay niya na may masamang mata, ni nasain mo man ang kaniyang mga masarap na pagkain:
Do not eat the food of him that hath a begrudging eye, neither crave thou his dainties;
7 Sapagka't kung ano ang iniisip niya sa loob niya, ay gayon siya: kumain ka at uminom ka, sabi niya sa iyo; nguni't ang puso niya ay hindi sumasaiyo.
For, just as he hath thought in his own mind, so, he is: Eat and drink! he may say to thee, but, his heart, is not with thee.
8 Ang subo na iyong kinain ay iyong isusuka, at iyong iwawala ang iyong mga matamis na salita.
As for thy morsel thou hast eaten, thou shalt vomit it, so shalt thou waste thy things so sweet.
9 Huwag kang magsalita sa pakinig ng mangmang; sapagka't kaniyang hahamakin ang karunungan ng iyong mga salita.
In the ears of a dullard, do not speak, for he will despise the good sense of thy words.
10 Huwag mong baguhin ang dating muhon ng lupa; at huwag mong pasukin ang mga bukid ng ulila:
Do not move back the ancient boundary, and, into the fields of the fatherless, do not enter;
11 Sapagka't ang kanilang Manunubos ay malakas; ipaglalaban niya ang kanilang usap sa iyo.
For, their near of kin, is strong, he, will plead their cause with thee.
12 Ihilig mo ang iyong puso sa turo, at ang iyong mga pakinig sa mga salita ng kaalaman.
Bring, to correction, thy heart, and thine ears, to the sayings of knowledge.
13 Huwag mong ipagkait ang saway sa bata: sapagka't kung iyong hampasin siya ng pamalo, siya'y hindi mamamatay.
Do not withhold, from a child, correction, When thou smitest him with the rod, he shall not die:
Thou, with the rod, shalt smite him, and, his soul from hades, shalt thou deliver. (Sheol h7585)
15 Anak ko, kung ang iyong puso ay magpakapantas, ang puso ko'y matutuwa sa makatuwid baga'y ang akin:
My son! if thy heart be wise, my heart shall rejoice, even mine.
16 Oo, ang aking puso ay magagalak pagka ang iyong mga labi ay nangagsasalita ng matuwid na mga bagay.
So shall my reins exult, when thy lips speak the things that are right.
17 Huwag managhili ang iyong puso sa mga makasalanan: kundi lumagay ka sa Panginoon buong araw:
Let not thy heart be envious of sinners, only of the reverence of Yahweh, all day long;
18 Sapagka't tunay na may kagantihan; at ang iyong pagasa ay hindi mahihiwalay.
For surely there is a future, and, thine expectation, shall not be cut off.
19 Makinig ka, anak ko, at ikaw ay magpakapantas, at patnubayan mo ang iyong puso sa daan.
Hear, thou, my son, and be wise, and lead forward, in duty, thy heart.
20 Huwag kang mapasama sa mga mapaglango; sa mga mayamong mangangain ng karne:
Do not be among them who tipple with wine, —among them who are gluttons;
21 Sapagka't ang manglalasing at ang mayamo ay darating sa karalitaan: at ang antok ay magbibihis sa tao ng pagkapulubi.
For, the tippler and the glutton, shall come to poverty, and, rags, shall Slumber put on!
22 Dinggin mo ang iyong ama na naging anak ka, at huwag mong hamakin ang iyong ina kung siya'y tumanda.
Hearken to thy father here, who begat thee, and despise not, when she is old, thy mother.
23 Bumili ka ng katotohanan at huwag mong ipagbili: Oo karunungan, at turo, at pag-uunawa.
Truth, buy thou, but do not sell, wisdom, and correction, and understanding.
24 Ang ama ng matuwid ay magagalak na lubos: at siyang nagkaanak ng pantas na anak ay magagalak sa kaniya.
Greatly shall exult, the father of a righteous man, and, he that begetteth a wise son, shall rejoice in him:
25 Mangatuwa ang iyong ama at ang iyong ina, at magalak siyang nanganak sa iyo.
Rejoice shall thy father and thy mother, yea she, shall exult, who bare thee.
26 Anak ko, ibigay mo sa akin ang iyong puso, at malugod ang iyong mga mata sa aking mga daan.
Oh give, my son, thy mind unto me, and let, thine eyes, observe, my ways;
27 Sapagka't ang isang patutot ay isang malalim na lubak; at ang babaing di kilala ay makipot na lungaw.
For, a deep chasm, is the unchaste woman, and, a narrow pit, the female unknown;
28 Oo, siya'y bumabakay na parang tulisan, at nagdaragdag ng mga magdaraya sa gitna ng mga tao.
Yea, she, as for prey, lieth in wait, and, the treacherous among mankind, she causeth to abound.
29 Sinong may ay? sinong may kapanglawan? sinong may pakikipagtalo? sinong may daing? sino ang may sugat na walang kadahilanan? sino ang may maningas na mata?
Who hath woe? Who hath outcry of pain? Who hath contentions? Who hath complaining? Who hath needless wounds? Who hath dullness of eyes?
30 Silang nangaghihintay sa alak; silang nagsisiyaon upang humanap ng pinaghalong alak.
They who tarry over wine, they who go in to search for mixed wine.
31 Huwag kang tumingin sa alak pagka mapula, pagka nagbibigay ng kaniyang kulay sa saro,
Do not look on wine when it becometh red, when it giveth in the cup its sparkle, glideth down smoothly.
32 Sa huli ay kumakagat ito na parang ahas, at tumutukang parang ulupong.
Its after effect, is that, like a serpent, it biteth, and, like a viper, it doth sting.
33 Ang iyong mga mata ay titingin ng mga katuwang bagay, at ang iyong puso ay nagbabadya ng mga magdarayang bagay.
Thine eyes, will see strange women, and, thy heart, will speak perverse things:
34 Oo, ikaw ay magiging parang nahihiga sa gitna ng dagat, o parang nahihiga sa dulo ng isang palo ng sasakyan.
So shalt thou become, as one lying down in the heart of the sea, —or as one lying down on the top of the mastgear:
35 Kanilang pinalo ako, iyong sasalitain, at hindi ako nasaktan; kanilang hinampas ako, at hindi ko naramdaman: kailan gigising ako? aking hahanapin pa uli.
They smote me—I felt no pain, They struck me down—I noticed it not, —When shall I wake up? I will go on, I will seek it, again!
