Mga Kawikaan 23
1 Pagka ikaw ay nauupong kumain na kasalo ng isang pangulo, kilanlin mong maigi siya na nasa harap mo;
When you sit to eat with a ruler, Diligently consider that which [is] before you,
2 At maglagay ka ng sundang sa iyong lalamunan, kung ikaw ay taong bigay sa pagkain.
And you have put a knife to your throat, If you [are] a man of appetite.
3 Huwag kang mapagnais ng kaniyang mga masarap na pagkain; yamang mga marayang pagkain.
Have no desire to his delicacies, seeing it [is] lying food.
4 Huwag kang mainip sa pagyaman; tumigil ka sa iyong sariling karunungan.
Do not labor to make wealth, Cease from your own understanding, Do you cause your eyes to fly on it? Then it is not.
5 Iyo bang itititig ang iyong mga mata sa wala? Sapagka't ang mga kayamanan, ay tunay na nagsisipagpakpak, gaya ng aguila na lumilipad sa dakong langit.
For wealth makes wings to itself, It flies to the heavens as an eagle.
6 Huwag mong kanin ang tinapay niya na may masamang mata, ni nasain mo man ang kaniyang mga masarap na pagkain:
Do not eat the bread of an evil eye, And have no desire to his delicacies,
7 Sapagka't kung ano ang iniisip niya sa loob niya, ay gayon siya: kumain ka at uminom ka, sabi niya sa iyo; nguni't ang puso niya ay hindi sumasaiyo.
For as he has thought in his soul, so he [is]. “Eat and drink,” he says to you, And his heart [is] not with you.
8 Ang subo na iyong kinain ay iyong isusuka, at iyong iwawala ang iyong mga matamis na salita.
You vomit up your morsel you have eaten, And have marred your words that [are] sweet.
9 Huwag kang magsalita sa pakinig ng mangmang; sapagka't kaniyang hahamakin ang karunungan ng iyong mga salita.
Do not speak in the ears of a fool, For he treads on the wisdom of your words.
10 Huwag mong baguhin ang dating muhon ng lupa; at huwag mong pasukin ang mga bukid ng ulila:
Do not remove a border of ancient times, And do not enter into fields of the fatherless,
11 Sapagka't ang kanilang Manunubos ay malakas; ipaglalaban niya ang kanilang usap sa iyo.
For their Redeemer [is] strong, He pleads their cause with you.
12 Ihilig mo ang iyong puso sa turo, at ang iyong mga pakinig sa mga salita ng kaalaman.
Bring your heart to instruction, And your ear to sayings of knowledge.
13 Huwag mong ipagkait ang saway sa bata: sapagka't kung iyong hampasin siya ng pamalo, siya'y hindi mamamatay.
Do not withhold discipline from a youth, When you strike him with a rod he does not die.
You strike him with a rod, And you deliver his soul from Sheol. (Sheol h7585)
15 Anak ko, kung ang iyong puso ay magpakapantas, ang puso ko'y matutuwa sa makatuwid baga'y ang akin:
My son, if your heart has been wise, My heart rejoices, even mine,
16 Oo, ang aking puso ay magagalak pagka ang iyong mga labi ay nangagsasalita ng matuwid na mga bagay.
And my reins exult when your lips speak uprightly.
17 Huwag managhili ang iyong puso sa mga makasalanan: kundi lumagay ka sa Panginoon buong araw:
Do not let your heart be envious at sinners, But—in the fear of YHWH all the day.
18 Sapagka't tunay na may kagantihan; at ang iyong pagasa ay hindi mahihiwalay.
For is there a posterity? Then your hope is not cut off.
19 Makinig ka, anak ko, at ikaw ay magpakapantas, at patnubayan mo ang iyong puso sa daan.
Hear, my son, and be wise, And make your heart blessed in the way,
20 Huwag kang mapasama sa mga mapaglango; sa mga mayamong mangangain ng karne:
Do not become drunk with wine, Among gluttonous ones of flesh,
21 Sapagka't ang manglalasing at ang mayamo ay darating sa karalitaan: at ang antok ay magbibihis sa tao ng pagkapulubi.
For the drunkard and glutton become poor, And drowsiness clothes with rags.
22 Dinggin mo ang iyong ama na naging anak ka, at huwag mong hamakin ang iyong ina kung siya'y tumanda.
Listen to your father, who begot you, And do not despise your mother when she has become old.
23 Bumili ka ng katotohanan at huwag mong ipagbili: Oo karunungan, at turo, at pag-uunawa.
Buy truth, and do not sell, Wisdom, and instruction, and understanding,
24 Ang ama ng matuwid ay magagalak na lubos: at siyang nagkaanak ng pantas na anak ay magagalak sa kaniya.
The father of the righteous rejoices greatly, The begetter of the wise rejoices in him.
25 Mangatuwa ang iyong ama at ang iyong ina, at magalak siyang nanganak sa iyo.
Your father and your mother rejoice, Indeed, she bearing you is joyful.
26 Anak ko, ibigay mo sa akin ang iyong puso, at malugod ang iyong mga mata sa aking mga daan.
Give, my son, your heart to me, And let your eyes watch my ways.
27 Sapagka't ang isang patutot ay isang malalim na lubak; at ang babaing di kilala ay makipot na lungaw.
For a harlot [is] a deep ditch, And a strange woman [is] a narrow pit.
28 Oo, siya'y bumabakay na parang tulisan, at nagdaragdag ng mga magdaraya sa gitna ng mga tao.
She also, as catching prey, lies in wait, And she increases the treacherous among men.
29 Sinong may ay? sinong may kapanglawan? sinong may pakikipagtalo? sinong may daing? sino ang may sugat na walang kadahilanan? sino ang may maningas na mata?
Who has woe? Who has sorrow? Who has contentions? Who has complaint? Who has wounds without cause? Who has redness of eyes?
30 Silang nangaghihintay sa alak; silang nagsisiyaon upang humanap ng pinaghalong alak.
Those lingering by the wine, Those going in to search out mixed wine.
31 Huwag kang tumingin sa alak pagka mapula, pagka nagbibigay ng kaniyang kulay sa saro,
Do not see wine when it shows itself red, When it gives its color in the cup, It goes up and down through the upright.
32 Sa huli ay kumakagat ito na parang ahas, at tumutukang parang ulupong.
Its latter end—it bites as a serpent, And it stings as a viper.
33 Ang iyong mga mata ay titingin ng mga katuwang bagay, at ang iyong puso ay nagbabadya ng mga magdarayang bagay.
Your eyes see strange women, And your heart speaks perverse things.
34 Oo, ikaw ay magiging parang nahihiga sa gitna ng dagat, o parang nahihiga sa dulo ng isang palo ng sasakyan.
And you have been as one lying down in the heart of the sea, And as one lying down on the top of a mast.
35 Kanilang pinalo ako, iyong sasalitain, at hindi ako nasaktan; kanilang hinampas ako, at hindi ko naramdaman: kailan gigising ako? aking hahanapin pa uli.
“They struck me, I have not been sick, They beat me, I have not known. When I awake—I seek it yet again!”
