Mga Kawikaan 22
1 Ang mabuting pangalan ay maiging piliin, kay sa malaking kayamanan, at ang magandang kalooban, kay sa pilak at ginto.
DE más estima es la buena fama que las muchas riquezas; y la buena gracia más que la plata y el oro.
2 Ang mayaman at ang dukha ay nagkakasalubong kapuwa: ang Panginoon ang May-lalang sa kanilang lahat.
El rico y el pobre se encontraron: á todos ellos hizo Jehová.
3 Ang mabait na tao ay nakakakita ng kasamaan at nagkukubli: nguni't dinadaanan ng musmos at nagtitiis.
El avisado ve el mal, y escóndese: mas los simples pasan, y reciben el daño.
4 Ang kagantihan sa kapakumbabaan at ang pagkatakot sa Panginoon ay kayamanan, at karangalan, at buhay.
Riquezas, y honra, y vida, [son] la remuneración de la humildad [y] del temor de Jehová.
5 Mga tinik at mga silo ay nangasa daan ng magdaraya: ang nagiingat ng kaniyang kaluluwa ay lalayo sa mga yaon.
Espinas [y] lazos hay en el camino del perverso: el que guarda su alma se alejará de ellos.
6 Turuan mo ang bata sa daan na dapat niyang lakaran, at pagka tumanda man siya ay hindi niya hihiwalayan.
Instruye al niño en su carrera: aun cuando fuere viejo no se apartará de ella.
7 Ang mayaman ay magpupuno sa dukha, at ang manghihiram ay alipin ng nagpapahiram.
El rico se enseñoreará de los pobres; y el que toma prestado, siervo es del que empresta.
8 Siyang naghahasik ng kasamaan ay aani ng kapahamakan; at ang pamalo ng kaniyang poot ay maglilikat.
El que sembrare iniquidad, iniquidad segará: y consumiráse la vara de su ira.
9 Ang may magandang-loob na mata ay pagpapalain: sapagka't nagbibigay ng kaniyang tinapay sa dukha.
El ojo misericordioso será bendito, porque dió de su pan al indigente.
10 Itaboy mo ang manglilibak, at ang pagtatalo ay maalis; Oo, ang pagkakaalit at pagduwahagi ay matitigil.
Echa fuera al escarnecedor, y saldrá la contienda, y cesará el pleito y la afrenta.
11 Siyang umiibig ng kalinisan ng puso, dahil sa biyaya ng kaniyang mga labi ay magiging kaniyang kaibigan ang hari.
El que ama la limpieza de corazón, [por] la gracia de sus labios su amigo será el rey.
12 Ang mga mata ng Panginoon ay nagiingat sa maalam: nguni't kaniyang ibinabagsak ang mga salita ng taksil.
Los ojos de Jehová miran por la ciencia; mas él trastorna las cosas de los prevaricadores.
13 Sinasabi ng tamad, may leon sa labas: mapapatay ako sa mga lansangan.
Dice el perezoso: El león está fuera; en mitad de las calles seré muerto.
14 Ang bibig ng masasamang babae ay isang malalim na lungaw: siyang nayayamot sa Panginoon ay mabubuwal doon.
Sima profunda es la boca de las extrañas: aquel contra el cual estuviere Jehová airado, caerá en ella.
15 Ang kamangmangan ay nababalot sa puso ng bata; nguni't ilalayo sa kaniya ng pamalong pangsaway.
La necedad está ligada en el corazón del muchacho; [mas] la vara de la corrección la hará alejar de él.
16 Ang pumipighati sa dukha upang magpalago ng kaniyang pakinabang, at ang nagbibigay sa mayaman, ay humahangga sa pangangailangan lamang.
El que oprime al pobre para aumentarse él, y que da al rico, ciertamente [será] pobre.
17 Ikiling mo ang iyong pakinig, at iyong dinggin ang mga salita ng pantas, at ihilig mo ang iyong puso sa aking kaalaman.
Inclina tu oído, y oye las palabras de los sabios, y pon tu corazón á mi sabiduría:
18 Sapagka't maligayang bagay kung iyong ingatan sa loob mo, kung mangatatatag na magkakasama sa iyong mga labi.
Porque es cosa deleitable, si las guardares en tus entrañas; y que juntamente sean ordenadas en tus labios.
19 Upang ang iyong tiwala ay malagak sa Panginoon, aking ipinakilala sa iyo sa kaarawang ito, oo, sa iyo.
Para que tu confianza sea en Jehová, te [las] he hecho saber hoy á ti también.
20 Hindi ba ako sumulat sa iyo ng mga marilag na bagay na mga payo at kaalaman;
¿No te he escrito tres veces en consejos y ciencia,
21 Upang ipakilala sa iyo ang katunayan ng mga salitang katotohanan, upang iyong maibalik ang mga salita ng katotohanan sa kanila na nagsusugo sa iyo?
Para hacerte saber la certidumbre de las razones verdaderas, para que puedas responder razones de verdad á los que á ti enviaren?
22 Huwag kang magnakaw sa dukha, sapagka't siya'y dukha, ni pumighati man sa nagdadalamhati sa pintuang-bayan:
No robes al pobre, porque es pobre, ni quebrantes en la puerta al afligido:
23 Sapagka't ipakikipaglaban ng Panginoon ang kanilang usap, at sasamsaman ng buhay yaong nagsisisamsam sa kanila.
Porque Jehová juzgará la causa de ellos, y despojará el alma de aquellos que los despojaren.
24 Huwag kang makipagkaibigan sa taong magagalitin; at sa mainiting tao ay huwag kang sasama:
No te entrometas con el iracundo, ni te acompañes con el hombre de enojos;
25 Baka ka matuto ng kaniyang mga lakad, at magtamo ng silo sa iyong kaluluwa.
Porque no aprendas sus maneras, y tomes lazo para tu alma.
26 Huwag kang maging isa sa kanila na nakikikamay, o sa kanila na mangananagot sa mga utang:
No estés entre los que tocan la mano, entre los que fían por deudas.
27 Kung wala kang ikabayad, bakit kaniyang kukunin sa iyo ang iyong higaan?
Si no tuvieres para pagar, ¿por qué han de quitar tu cama de debajo de ti?
28 Huwag mong baguhin ang dating muhon ng lupa, na inilagay ng iyong mga magulang.
No traspases el término antiguo que pusieron tus padres.
29 Nakikita mo ba ang taong masipag sa kaniyang gawain? siya'y tatayo sa harap ng mga hari: hindi siya tatayo sa harap ng mga taong hamak.
¿Has visto hombre solícito en su obra? delante de los reyes estará; no estará delante de los de baja suerte.
