Mga Kawikaan 22
1 Ang mabuting pangalan ay maiging piliin, kay sa malaking kayamanan, at ang magandang kalooban, kay sa pilak at ginto.
É preferível ter um [bom] nome do que muitas riquezas; e ser favorecido é melhor que a prata e o o ouro.
2 Ang mayaman at ang dukha ay nagkakasalubong kapuwa: ang Panginoon ang May-lalang sa kanilang lahat.
O rico e o pobre se encontram; todos eles foram feitos pelo SENHOR.
3 Ang mabait na tao ay nakakakita ng kasamaan at nagkukubli: nguni't dinadaanan ng musmos at nagtitiis.
O prudente vê o mal, e se esconde; mas os ingênuos passam e sofrem as consequências.
4 Ang kagantihan sa kapakumbabaan at ang pagkatakot sa Panginoon ay kayamanan, at karangalan, at buhay.
A recompensa da humildade [e do] temor ao SENHOR são riquezas, honra, e vida.
5 Mga tinik at mga silo ay nangasa daan ng magdaraya: ang nagiingat ng kaniyang kaluluwa ay lalayo sa mga yaon.
[Há] espinhos e ciladas no caminho do perverso; quem cuida de sua alma deve ficar longe de [tal caminho].
6 Turuan mo ang bata sa daan na dapat niyang lakaran, at pagka tumanda man siya ay hindi niya hihiwalayan.
Instrui ao menino em seu caminho, e até quando envelhecer, não se desviará dele.
7 Ang mayaman ay magpupuno sa dukha, at ang manghihiram ay alipin ng nagpapahiram.
O rico domina sobre os pobres, e quem toma emprestado é servo daquele que empresta.
8 Siyang naghahasik ng kasamaan ay aani ng kapahamakan; at ang pamalo ng kaniyang poot ay maglilikat.
Aquele que semeia perversidade colherá sofrimento; e a vara de sua ira se acabará.
9 Ang may magandang-loob na mata ay pagpapalain: sapagka't nagbibigay ng kaniyang tinapay sa dukha.
Quem tem olhos bondosos será abençoado, porque deu de seu pão ao pobre.
10 Itaboy mo ang manglilibak, at ang pagtatalo ay maalis; Oo, ang pagkakaalit at pagduwahagi ay matitigil.
Expulsa ao zombador, e a briga terminará; cessará a disputa e a vergonha.
11 Siyang umiibig ng kalinisan ng puso, dahil sa biyaya ng kaniyang mga labi ay magiging kaniyang kaibigan ang hari.
Quem ama a pureza do coração [fala] graciosamente com os lábios, [e] o rei [será] seu amigo.
12 Ang mga mata ng Panginoon ay nagiingat sa maalam: nguni't kaniyang ibinabagsak ang mga salita ng taksil.
Os olhos do SENHOR protegem o conhecimento; porém ele transtornará as palavras do enganador.
13 Sinasabi ng tamad, may leon sa labas: mapapatay ako sa mga lansangan.
O preguiçoso diz: Há um leão lá fora! Ele me matará nas ruas!
14 Ang bibig ng masasamang babae ay isang malalim na lungaw: siyang nayayamot sa Panginoon ay mabubuwal doon.
A boca da mulher pervertida é uma cova profunda; aquele contra quem o SENHOR se irar cairá nela.
15 Ang kamangmangan ay nababalot sa puso ng bata; nguni't ilalayo sa kaniya ng pamalong pangsaway.
A tolice está amarrada ao coração do menino; [mas] a vara da correção a mandará para longe dele.
16 Ang pumipighati sa dukha upang magpalago ng kaniyang pakinabang, at ang nagbibigay sa mayaman, ay humahangga sa pangangailangan lamang.
Aquele que oprime ao pobre para proveito próprio e aquele que dá [suborno] ao rico certamente empobrecerão.
17 Ikiling mo ang iyong pakinig, at iyong dinggin ang mga salita ng pantas, at ihilig mo ang iyong puso sa aking kaalaman.
Inclina o teu ouvido e escuta as palavras dos sábios; dispõe teu coração ao meu conhecimento;
18 Sapagka't maligayang bagay kung iyong ingatan sa loob mo, kung mangatatatag na magkakasama sa iyong mga labi.
porque é agradável que as guardes dentro de ti, e estejam prontas para os teus lábios;
19 Upang ang iyong tiwala ay malagak sa Panginoon, aking ipinakilala sa iyo sa kaarawang ito, oo, sa iyo.
para que tua confiança esteja no SENHOR, eu as ensino a ti hoje.
20 Hindi ba ako sumulat sa iyo ng mga marilag na bagay na mga payo at kaalaman;
Por acaso não te escrevi excelentes coisas sobre o conselho e o conhecimento,
21 Upang ipakilala sa iyo ang katunayan ng mga salitang katotohanan, upang iyong maibalik ang mga salita ng katotohanan sa kanila na nagsusugo sa iyo?
para te ensinar a certeza das palavras da verdade, para que possas responder palavras de verdade aos que te enviarem?
22 Huwag kang magnakaw sa dukha, sapagka't siya'y dukha, ni pumighati man sa nagdadalamhati sa pintuang-bayan:
Não roubes ao pobre, porque ele é pobre; nem oprimas ao aflito junto à porta do julgamento.
23 Sapagka't ipakikipaglaban ng Panginoon ang kanilang usap, at sasamsaman ng buhay yaong nagsisisamsam sa kanila.
Porque o SENHOR defenderá a causa deles em juízo, e quanto aos que os roubam, ele lhes roubará a alma.
24 Huwag kang makipagkaibigan sa taong magagalitin; at sa mainiting tao ay huwag kang sasama:
Não seja companheiro de quem se irrita facilmente, nem andes com o homem furioso,
25 Baka ka matuto ng kaniyang mga lakad, at magtamo ng silo sa iyong kaluluwa.
Para que não aprendas o caminho dele, e te ponhas em armadilhas para tua alma.
26 Huwag kang maging isa sa kanila na nakikikamay, o sa kanila na mangananagot sa mga utang:
Não estejas entre os que se comprometem em acordos com as mãos, [ou] os que ficam por fiadores de dívidas.
27 Kung wala kang ikabayad, bakit kaniyang kukunin sa iyo ang iyong higaan?
Se não tens como pagar, por que razão tirariam tua cama debaixo de ti?
28 Huwag mong baguhin ang dating muhon ng lupa, na inilagay ng iyong mga magulang.
Não mudes os limites antigos que teus pais fizeram.
29 Nakikita mo ba ang taong masipag sa kaniyang gawain? siya'y tatayo sa harap ng mga hari: hindi siya tatayo sa harap ng mga taong hamak.
Viste um homem habilidoso em sua obra? Perante a face dos reis ele será posto; ele não será posto diante de pessoas sem honra.
