Mga Kawikaan 22
1 Ang mabuting pangalan ay maiging piliin, kay sa malaking kayamanan, at ang magandang kalooban, kay sa pilak at ginto.
A name is chosen rather than much wealth, Than silver and than gold—good grace.
2 Ang mayaman at ang dukha ay nagkakasalubong kapuwa: ang Panginoon ang May-lalang sa kanilang lahat.
Rich and poor have met together, YHWH [is] the Maker of them all.
3 Ang mabait na tao ay nakakakita ng kasamaan at nagkukubli: nguni't dinadaanan ng musmos at nagtitiis.
The prudent has seen the evil, and is hidden, And the simple have passed on, and are punished.
4 Ang kagantihan sa kapakumbabaan at ang pagkatakot sa Panginoon ay kayamanan, at karangalan, at buhay.
The end of humility [is] the fear of YHWH, riches, and honor, and life.
5 Mga tinik at mga silo ay nangasa daan ng magdaraya: ang nagiingat ng kaniyang kaluluwa ay lalayo sa mga yaon.
Thorns [and] snares [are] in the way of the perverse, Whoever is keeping his soul is far from them.
6 Turuan mo ang bata sa daan na dapat niyang lakaran, at pagka tumanda man siya ay hindi niya hihiwalayan.
Give instruction to a youth about his way, Even when he is old he does not turn from it.
7 Ang mayaman ay magpupuno sa dukha, at ang manghihiram ay alipin ng nagpapahiram.
The rich rules over the poor, And a servant [is] the borrower to the lender.
8 Siyang naghahasik ng kasamaan ay aani ng kapahamakan; at ang pamalo ng kaniyang poot ay maglilikat.
Whoever is sowing perverseness reaps sorrow, And the rod of his anger wears out.
9 Ang may magandang-loob na mata ay pagpapalain: sapagka't nagbibigay ng kaniyang tinapay sa dukha.
The good of eye—he is blessed, For he has given of his bread to the poor.
10 Itaboy mo ang manglilibak, at ang pagtatalo ay maalis; Oo, ang pagkakaalit at pagduwahagi ay matitigil.
Cast out a scorner—and contention goes out, And strife and shame cease.
11 Siyang umiibig ng kalinisan ng puso, dahil sa biyaya ng kaniyang mga labi ay magiging kaniyang kaibigan ang hari.
Whoever is loving cleanness of heart, His lips [are] grace, A king [is] his friend.
12 Ang mga mata ng Panginoon ay nagiingat sa maalam: nguni't kaniyang ibinabagsak ang mga salita ng taksil.
The eyes of YHWH have kept knowledge, And He overthrows the words of the treacherous.
13 Sinasabi ng tamad, may leon sa labas: mapapatay ako sa mga lansangan.
The slothful has said, “A lion [is] outside, I am slain in the midst of the broad places.”
14 Ang bibig ng masasamang babae ay isang malalim na lungaw: siyang nayayamot sa Panginoon ay mabubuwal doon.
The mouth of strange women [is] a deep pit, The abhorred of YHWH falls there.
15 Ang kamangmangan ay nababalot sa puso ng bata; nguni't ilalayo sa kaniya ng pamalong pangsaway.
Folly is bound up in the heart of a youth, The rod of discipline puts it far from him.
16 Ang pumipighati sa dukha upang magpalago ng kaniyang pakinabang, at ang nagbibigay sa mayaman, ay humahangga sa pangangailangan lamang.
He [who] is oppressing the poor to multiply his [riches], Is giving to the rich—only to want.
17 Ikiling mo ang iyong pakinig, at iyong dinggin ang mga salita ng pantas, at ihilig mo ang iyong puso sa aking kaalaman.
Incline your ear, and hear words of the wise, And set your heart to my knowledge,
18 Sapagka't maligayang bagay kung iyong ingatan sa loob mo, kung mangatatatag na magkakasama sa iyong mga labi.
For they are pleasant when you keep them in your heart, They are prepared together for your lips.
19 Upang ang iyong tiwala ay malagak sa Panginoon, aking ipinakilala sa iyo sa kaarawang ito, oo, sa iyo.
That your trust may be in YHWH, I caused you to know today, even you.
20 Hindi ba ako sumulat sa iyo ng mga marilag na bagay na mga payo at kaalaman;
Have I not written to you three times With counsels and knowledge?
21 Upang ipakilala sa iyo ang katunayan ng mga salitang katotohanan, upang iyong maibalik ang mga salita ng katotohanan sa kanila na nagsusugo sa iyo?
To cause you to know the certainty of sayings of truth, To return sayings of truth to those sending you.
22 Huwag kang magnakaw sa dukha, sapagka't siya'y dukha, ni pumighati man sa nagdadalamhati sa pintuang-bayan:
Do not rob the poor because he [is] poor, And do not bruise the afflicted in the gate.
23 Sapagka't ipakikipaglaban ng Panginoon ang kanilang usap, at sasamsaman ng buhay yaong nagsisisamsam sa kanila.
For YHWH pleads their cause, And has spoiled the soul of their spoilers.
24 Huwag kang makipagkaibigan sa taong magagalitin; at sa mainiting tao ay huwag kang sasama:
Do not show yourself friendly with an angry man, And do not go in with a man of fury,
25 Baka ka matuto ng kaniyang mga lakad, at magtamo ng silo sa iyong kaluluwa.
Lest you learn his paths, And have received a snare to your soul.
26 Huwag kang maging isa sa kanila na nakikikamay, o sa kanila na mangananagot sa mga utang:
Do not be among those striking hands, Among sureties [for] burdens.
27 Kung wala kang ikabayad, bakit kaniyang kukunin sa iyo ang iyong higaan?
If you have nothing to pay, Why does he take your bed from under you?
28 Huwag mong baguhin ang dating muhon ng lupa, na inilagay ng iyong mga magulang.
Do not remove a border of ancient times, That your fathers have made.
29 Nakikita mo ba ang taong masipag sa kaniyang gawain? siya'y tatayo sa harap ng mga hari: hindi siya tatayo sa harap ng mga taong hamak.
Have you seen a man speedy in his business? He stations himself before kings, He does not station himself before obscure men!
