Mga Kawikaan 22
1 Ang mabuting pangalan ay maiging piliin, kay sa malaking kayamanan, at ang magandang kalooban, kay sa pilak at ginto.
A GOOD name is rather to be chosen than great riches, and loving favor rather than silver and gold.
2 Ang mayaman at ang dukha ay nagkakasalubong kapuwa: ang Panginoon ang May-lalang sa kanilang lahat.
The rich and poor meet together: the LORD is the maker of them all.
3 Ang mabait na tao ay nakakakita ng kasamaan at nagkukubli: nguni't dinadaanan ng musmos at nagtitiis.
A prudent man foresees the evil, and hides himself: but the simple pass on, and are punished.
4 Ang kagantihan sa kapakumbabaan at ang pagkatakot sa Panginoon ay kayamanan, at karangalan, at buhay.
By humility and the fear of the LORD are riches, and honor, and life.
5 Mga tinik at mga silo ay nangasa daan ng magdaraya: ang nagiingat ng kaniyang kaluluwa ay lalayo sa mga yaon.
Thorns and snares are in the way of the fraudulent: he that does keep his soul shall be far from them.
6 Turuan mo ang bata sa daan na dapat niyang lakaran, at pagka tumanda man siya ay hindi niya hihiwalayan.
Train up a child in the way he should go: and when he is old, he will not depart from it.
7 Ang mayaman ay magpupuno sa dukha, at ang manghihiram ay alipin ng nagpapahiram.
The rich rules over the poor, and the borrower is servant to the lender.
8 Siyang naghahasik ng kasamaan ay aani ng kapahamakan; at ang pamalo ng kaniyang poot ay maglilikat.
He that sows iniquity shall reap vanity: and the rod of his anger shall fail.
9 Ang may magandang-loob na mata ay pagpapalain: sapagka't nagbibigay ng kaniyang tinapay sa dukha.
He that has a bountiful eye shall be blessed; for he gives of his bread to the poor.
10 Itaboy mo ang manglilibak, at ang pagtatalo ay maalis; Oo, ang pagkakaalit at pagduwahagi ay matitigil.
Cast out the scorner, and contention shall go out; yes, strife and reproach shall cease.
11 Siyang umiibig ng kalinisan ng puso, dahil sa biyaya ng kaniyang mga labi ay magiging kaniyang kaibigan ang hari.
He that loves pureness of heart, for the grace of his lips the king shall be his friend.
12 Ang mga mata ng Panginoon ay nagiingat sa maalam: nguni't kaniyang ibinabagsak ang mga salita ng taksil.
The eyes of the LORD preserve knowledge, and he overthrows the words of the transgressor.
13 Sinasabi ng tamad, may leon sa labas: mapapatay ako sa mga lansangan.
The slothful man says, There is a lion without, I shall be slain in the streets.
14 Ang bibig ng masasamang babae ay isang malalim na lungaw: siyang nayayamot sa Panginoon ay mabubuwal doon.
The mouth of strange women is a deep pit: he that is abhorred of the LORD shall fall therein.
15 Ang kamangmangan ay nababalot sa puso ng bata; nguni't ilalayo sa kaniya ng pamalong pangsaway.
Foolishness is bound in the heart of a child; but the rod of correction shall drive it far from him.
16 Ang pumipighati sa dukha upang magpalago ng kaniyang pakinabang, at ang nagbibigay sa mayaman, ay humahangga sa pangangailangan lamang.
He that oppresses the poor to increase his riches, and he that gives to the rich, shall surely come to want.
17 Ikiling mo ang iyong pakinig, at iyong dinggin ang mga salita ng pantas, at ihilig mo ang iyong puso sa aking kaalaman.
Bow down your ear, and hear the words of the wise, and apply your heart to my knowledge.
18 Sapagka't maligayang bagay kung iyong ingatan sa loob mo, kung mangatatatag na magkakasama sa iyong mga labi.
For it is a pleasant thing if you keep them within you; they shall with be fitted in your lips.
19 Upang ang iyong tiwala ay malagak sa Panginoon, aking ipinakilala sa iyo sa kaarawang ito, oo, sa iyo.
That your trust may be in the LORD, I have made known to you this day, even to you.
20 Hindi ba ako sumulat sa iyo ng mga marilag na bagay na mga payo at kaalaman;
Have not I written to you excellent things in counsels and knowledge,
21 Upang ipakilala sa iyo ang katunayan ng mga salitang katotohanan, upang iyong maibalik ang mga salita ng katotohanan sa kanila na nagsusugo sa iyo?
That I might make you know the certainty of the words of truth; that you might answer the words of truth to them that send to you?
22 Huwag kang magnakaw sa dukha, sapagka't siya'y dukha, ni pumighati man sa nagdadalamhati sa pintuang-bayan:
Rob not the poor, because he is poor: neither oppress the afflicted in the gate:
23 Sapagka't ipakikipaglaban ng Panginoon ang kanilang usap, at sasamsaman ng buhay yaong nagsisisamsam sa kanila.
For the LORD will plead their cause, and spoil the soul of those that spoiled them.
24 Huwag kang makipagkaibigan sa taong magagalitin; at sa mainiting tao ay huwag kang sasama:
Make no friendship with an angry man; and with a furious man you shall not go:
25 Baka ka matuto ng kaniyang mga lakad, at magtamo ng silo sa iyong kaluluwa.
Lest you learn his ways, and get a snare to your soul.
26 Huwag kang maging isa sa kanila na nakikikamay, o sa kanila na mangananagot sa mga utang:
Be not you one of them that strike hands, or of them that are sureties for debts.
27 Kung wala kang ikabayad, bakit kaniyang kukunin sa iyo ang iyong higaan?
If you have nothing to pay, why should he take away your bed from under you?
28 Huwag mong baguhin ang dating muhon ng lupa, na inilagay ng iyong mga magulang.
Remove not the ancient landmark, which your fathers have set.
29 Nakikita mo ba ang taong masipag sa kaniyang gawain? siya'y tatayo sa harap ng mga hari: hindi siya tatayo sa harap ng mga taong hamak.
See you a man diligent in his business? he shall stand before kings; he shall not stand before mean men.
