Mga Kawikaan 22
1 Ang mabuting pangalan ay maiging piliin, kay sa malaking kayamanan, at ang magandang kalooban, kay sa pilak at ginto.
A [good] name is rather to be chosen than great riches; loving favour rather than silver and gold.
2 Ang mayaman at ang dukha ay nagkakasalubong kapuwa: ang Panginoon ang May-lalang sa kanilang lahat.
The rich and poor meet together; Jehovah is the maker of them all.
3 Ang mabait na tao ay nakakakita ng kasamaan at nagkukubli: nguni't dinadaanan ng musmos at nagtitiis.
A prudent [man] seeth the evil, and hideth himself; but the simple pass on, and are punished.
4 Ang kagantihan sa kapakumbabaan at ang pagkatakot sa Panginoon ay kayamanan, at karangalan, at buhay.
The reward of humility [and] the fear of Jehovah is riches, and honour, and life.
5 Mga tinik at mga silo ay nangasa daan ng magdaraya: ang nagiingat ng kaniyang kaluluwa ay lalayo sa mga yaon.
Thorns [and] snares are in the way of the perverse: he that keepeth his soul holdeth himself far from them.
6 Turuan mo ang bata sa daan na dapat niyang lakaran, at pagka tumanda man siya ay hindi niya hihiwalayan.
Train up the child according to the tenor of his way, and when he is old he will not depart from it.
7 Ang mayaman ay magpupuno sa dukha, at ang manghihiram ay alipin ng nagpapahiram.
The rich ruleth over the poor; and the borrower is servant to the lender.
8 Siyang naghahasik ng kasamaan ay aani ng kapahamakan; at ang pamalo ng kaniyang poot ay maglilikat.
He that soweth unrighteousness shall reap iniquity, and the rod of his wrath shall have an end.
9 Ang may magandang-loob na mata ay pagpapalain: sapagka't nagbibigay ng kaniyang tinapay sa dukha.
He that hath a bountiful eye shall be blessed, for he giveth of his bread to the poor.
10 Itaboy mo ang manglilibak, at ang pagtatalo ay maalis; Oo, ang pagkakaalit at pagduwahagi ay matitigil.
Cast out the scorner, and contention will depart, and strife and ignominy shall cease.
11 Siyang umiibig ng kalinisan ng puso, dahil sa biyaya ng kaniyang mga labi ay magiging kaniyang kaibigan ang hari.
He that loveth pureness of heart, upon whose lips is grace, the king is his friend.
12 Ang mga mata ng Panginoon ay nagiingat sa maalam: nguni't kaniyang ibinabagsak ang mga salita ng taksil.
The eyes of Jehovah preserve knowledge; but he overthroweth the words of the unfaithful.
13 Sinasabi ng tamad, may leon sa labas: mapapatay ako sa mga lansangan.
The sluggard saith, There is a lion without, I shall be killed in the streets!
14 Ang bibig ng masasamang babae ay isang malalim na lungaw: siyang nayayamot sa Panginoon ay mabubuwal doon.
The mouth of strange women is a deep ditch: he with whom Jehovah is displeased shall fall therein.
15 Ang kamangmangan ay nababalot sa puso ng bata; nguni't ilalayo sa kaniya ng pamalong pangsaway.
Folly is bound in the heart of a child; the rod of correction shall drive it far from him.
16 Ang pumipighati sa dukha upang magpalago ng kaniyang pakinabang, at ang nagbibigay sa mayaman, ay humahangga sa pangangailangan lamang.
He that oppresseth the poor, it is to enrich him; he that giveth to the rich, [bringeth] only to want.
17 Ikiling mo ang iyong pakinig, at iyong dinggin ang mga salita ng pantas, at ihilig mo ang iyong puso sa aking kaalaman.
Incline thine ear, and hear the words of the wise, and apply thy heart unto my knowledge.
18 Sapagka't maligayang bagay kung iyong ingatan sa loob mo, kung mangatatatag na magkakasama sa iyong mga labi.
For it is a pleasant thing if thou keep them within thee: they shall be together fitted on thy lips.
19 Upang ang iyong tiwala ay malagak sa Panginoon, aking ipinakilala sa iyo sa kaarawang ito, oo, sa iyo.
That thy confidence may be in Jehovah, I have made [them] known to thee this day, even to thee.
20 Hindi ba ako sumulat sa iyo ng mga marilag na bagay na mga payo at kaalaman;
Have not I written to thee excellent things, in counsels and knowledge,
21 Upang ipakilala sa iyo ang katunayan ng mga salitang katotohanan, upang iyong maibalik ang mga salita ng katotohanan sa kanila na nagsusugo sa iyo?
that I might make thee know the certainty of the words of truth; that thou mightest carry back words of truth to them that send thee?
22 Huwag kang magnakaw sa dukha, sapagka't siya'y dukha, ni pumighati man sa nagdadalamhati sa pintuang-bayan:
Rob not the poor, because he is poor, neither oppress the afflicted in the gate;
23 Sapagka't ipakikipaglaban ng Panginoon ang kanilang usap, at sasamsaman ng buhay yaong nagsisisamsam sa kanila.
for Jehovah will plead their cause, and despoil the soul of those that despoil them.
24 Huwag kang makipagkaibigan sa taong magagalitin; at sa mainiting tao ay huwag kang sasama:
Make no friendship with an angry man, and go not with a furious man;
25 Baka ka matuto ng kaniyang mga lakad, at magtamo ng silo sa iyong kaluluwa.
lest thou learn his paths, and get a snare to thy soul.
26 Huwag kang maging isa sa kanila na nakikikamay, o sa kanila na mangananagot sa mga utang:
Be not of them that strike hands, of them that are sureties for debts:
27 Kung wala kang ikabayad, bakit kaniyang kukunin sa iyo ang iyong higaan?
if thou hast nothing to pay, why should he take away thy bed from under thee?
28 Huwag mong baguhin ang dating muhon ng lupa, na inilagay ng iyong mga magulang.
Remove not the ancient landmark which thy fathers have set.
29 Nakikita mo ba ang taong masipag sa kaniyang gawain? siya'y tatayo sa harap ng mga hari: hindi siya tatayo sa harap ng mga taong hamak.
Hast thou seen a man diligent in his work? He shall stand before kings; he shall not stand before the mean.
