Mga Kawikaan 20
1 Ang alak ay manunuya, ang matapang na alak ay manggugulo; at sinomang napaliligaw sa kaniya ay hindi pantas.
El vino es mofador, el licor alborotador; nunca será sabio el que a ellos se entrega.
2 Ang kakilabutan ng hari ay parang ungal ng leon: ang namumungkahi sa kaniya sa galit ay nagkakasala laban sa kaniyang sariling buhay.
Semejante al rugido de león es el furor del rey; quien provoca su ira peca contra sí mismo.
3 Karangalan sa tao ang magingat sa pakikipagkaalit: nguni't bawa't mangmang ay magiging palaaway.
Es honor del hombre abstenerse de altercados; todos los necios se meten en pendencias.
4 Ang tamad ay hindi magaararo dahil sa tagginaw; kaya't siya'y magpapalimos sa pagaani, at wala anoman.
A causa del frío no ara el perezoso, por eso mendigará en vano en la siega.
5 Payo sa puso ng tao ay parang malalim na tubig; nguni't iibigin ng taong naguunawa.
Aguas profundas son los pensamientos del corazón humano, mas el sabio sabe sacarlos.
6 Maraming tao ay magtatanyag bawa't isa ng kaniyang sariling kagandahang-loob: nguni't sinong makakasumpong sa taong tapat?
Muchos se jactan de su bondad, pero un hombre fiel, ¿quién lo hallará?
7 Ang ganap na tao na lumalakad sa kaniyang pagtatapat, mapapalad ang kaniyang mga anak na susunod sa kaniya.
El justo procede sin tacha, bienaventurados sus hijos después de él.
8 Ang hari na nauupo sa luklukan ng kahatulan pinananabog ng kaniyang mga mata ang lahat na kasamaan.
El rey, sentado como juez en el trono, con su sola mirada ahuyenta todo lo malo.
9 Sinong makapagsasabi, nilinis ko ang aking puso, ako'y dalisay sa aking kasalanan?
¿Quién podrá decir: “He purificado mi corazón, limpio estoy de mi pecado”?
10 Mga iba't ibang panimbang, at mga iba't ibang takalan, kapuwa mga karumaldumal sa Panginoon.
Peso falso y falsa medida son dos cosas abominables ante Yahvé.
11 Ang bata man ay nagpapakilala sa kaniyang mga gawa, kung ang kaniyang gawa ay magiging malinis, at kung magiging matuwid.
Ya el niño muestra por sus acciones si su conducta ha de ser pura y recta.
12 Ang nakikinig na tainga, at ang nakakakitang mata, kapuwa ginawa ng Panginoon.
El oído que oye, y el ojo que ve, ambas son obras de Yahvé.
13 Huwag mong ibigin ang pagtulog, baka ka madukha; idilat mo ang iyong mga mata, at mabubusog ka ng tinapay.
Huye el sueño, para que no empobrezcas; abre tus ojos, y te saciarás de pan.
14 Walang halaga, walang halaga, sabi ng mamimili: nguni't pagka nakalayo siya, naghahambog nga.
“Malo, malo”, dice el comprador, pero después de haber comprado se gloría.
15 May ginto, at saganang mga rubi: nguni't ang mga labi ng kaalaman ay mahalagang hiyas.
Hay oro y perlas en abundancia, mas la alhaja más preciosa son los labios instruidos.
16 Kunin mo ang kaniyang suot na nananagot sa di kilala; at tanggapan mo ng sanla ang nananagot sa mga di kilala.
Tómate el vestido del que salió fiador por un extraño, y exígele una prenda por lo que debe al extranjero.
17 Tinapay ng kasinungalingan ay matamis sa tao: nguni't pagkatapos ay mabubusog ang kaniyang bibig ng batong lapok.
El pan injustamente adquirido le gusta al hombre, pero después se llena su boca de guijos.
18 Bawa't panukala ay natatatag sa pamamagitan ng payo: at sa pamamagitan ng pantas na pamamatnubay ay makikipagdigma ka.
Los consejos aseguran el éxito de los proyectos; no hagas la guerra sin previa deliberación.
19 Ang yumayaong mapaghatid-dumapit ay naghahayag ng mga lihim: kaya't huwag kang makisalamuha sa kaniya na nagbubukang maluwang ng kaniyang mga labi.
No tengas trato con el que revela secretos y es chismoso, ni con aquel cuyos labios siempre se abren.
20 Siyang sumusumpa sa kaniyang ama o sa kaniyang ina, ang kaniyang ilawan ay papatayin sa salimuot na kadiliman.
Si uno maldice a su padre y a su madre, su antorcha se apagará en densas tinieblas.
21 Ang mana ay matatamong madali sa pasimula; nguni't ang wakas niyao'y hindi pagpapalain.
Lo que uno comenzó a adquirir apresuradamente, no tiene fin venturoso.
22 Huwag mong sabihin, ako'y gaganti ng kasamaan: maghintay ka sa Panginoon, at kaniyang ililigtas ka.
No digas: “Yo devolveré el mal”; espera en Yahvé, y Él te salvará.
23 Mga iba't ibang panimbang ay karumaldumal sa Panginoon; at ang sinungaling na timbangan ay hindi mabuti.
Yahvé abomina las pesas falsas, y falsa balanza es cosa mala.
24 Ang mga lakad ng tao ay sa Panginoon; paano ngang mauunawa ng tao ang kaniyang lakad?
Es Yahvé quien dirige los pasos del hombre; ¿qué sabe el hombre de su destino?
25 Silo nga sa tao ang magsabi ng walang pakundangan, banal nga, at magsiyasat pagkatapos ng mga panata.
Es un lazo para el hombre decir a la ligera: “Consagrado”, sin meditar antes de hacer el voto.
26 Ang pantas na hari ay nagpapapanabog ng masama. At dinadala sa kanila ang gulong na panggiik.
El rey sabio avienta a los malhechores, y hace pasar sobre ellos la rueda.
27 Ang diwa ng tao ay ilawan ng Panginoon, na sumisiyasat ng mga pinakaloob na bahagi ng tiyan.
Antorcha de Yahvé es el espíritu del hombre, escudriña todos los secretos del corazón.
28 Kagandahang-loob at katotohanan ay nagpapalagi sa hari: at ang kaniyang luklukan ay inaalalayan ng kagandahang-loob.
Bondad y fidelidad guardan al rey, y la clemencia le afirma el trono.
29 Ang kaluwalhatian ng mga binata ay ang kanilang kalakasan: at ang kagandahan ng matanda ay ang ulong may uban.
Los jóvenes se glorían de su fuerza, el adorno de los ancianos son las canas.
30 Ang mga latay na sumasakit ay lumilinis ng kasamaan: at ang mga hampas ay dinaramdam sa mga pinakaloob na bahagi ng tiyan.
Los azotes que hieren son medicina contra el mal, como las llagas que penetran hasta el interior del cuerpo.
