Mga Kawikaan 20
1 Ang alak ay manunuya, ang matapang na alak ay manggugulo; at sinomang napaliligaw sa kaniya ay hindi pantas.
It is a luxurious thing, wine, and inebriation is tumultuous. Anyone who is delighted by this will not be wise.
2 Ang kakilabutan ng hari ay parang ungal ng leon: ang namumungkahi sa kaniya sa galit ay nagkakasala laban sa kaniyang sariling buhay.
Just like the roaring of a lion, so also is the dread of a king. Whoever provokes him sins in his own soul.
3 Karangalan sa tao ang magingat sa pakikipagkaalit: nguni't bawa't mangmang ay magiging palaaway.
Honor is for the man who separates himself from contentions. But all the foolish meddle in altercations.
4 Ang tamad ay hindi magaararo dahil sa tagginaw; kaya't siya'y magpapalimos sa pagaani, at wala anoman.
Because of the cold, the lazy one was not willing to plough. Therefore, in the summer, he will beg, and it will not be given to him.
5 Payo sa puso ng tao ay parang malalim na tubig; nguni't iibigin ng taong naguunawa.
Counsel in the heart of a man is like deep waters. But a wise man will draw it out.
6 Maraming tao ay magtatanyag bawa't isa ng kaniyang sariling kagandahang-loob: nguni't sinong makakasumpong sa taong tapat?
Many men are called merciful. But who will find a faithful man?
7 Ang ganap na tao na lumalakad sa kaniyang pagtatapat, mapapalad ang kaniyang mga anak na susunod sa kaniya.
The just who walks in his simplicity shall leave behind him blessed sons.
8 Ang hari na nauupo sa luklukan ng kahatulan pinananabog ng kaniyang mga mata ang lahat na kasamaan.
The king who sits on the throne of judgment scatters all evil with his gaze.
9 Sinong makapagsasabi, nilinis ko ang aking puso, ako'y dalisay sa aking kasalanan?
Who is able to say: “My heart is clean. I am pure from sin?”
10 Mga iba't ibang panimbang, at mga iba't ibang takalan, kapuwa mga karumaldumal sa Panginoon.
Diverse weights, diverse measures: both are abominable with God.
11 Ang bata man ay nagpapakilala sa kaniyang mga gawa, kung ang kaniyang gawa ay magiging malinis, at kung magiging matuwid.
A child may be understood by his interests: whether his works may be clean and upright.
12 Ang nakikinig na tainga, at ang nakakakitang mata, kapuwa ginawa ng Panginoon.
The hearing ear and the seeing eye: the Lord has made them both.
13 Huwag mong ibigin ang pagtulog, baka ka madukha; idilat mo ang iyong mga mata, at mabubusog ka ng tinapay.
Do not love sleep, lest deprivation oppress you. Open your eyes and be satisfied with bread.
14 Walang halaga, walang halaga, sabi ng mamimili: nguni't pagka nakalayo siya, naghahambog nga.
“It is bad, it is bad,” says every buyer; and when he has withdrawn, then he will boast.
15 May ginto, at saganang mga rubi: nguni't ang mga labi ng kaalaman ay mahalagang hiyas.
There is gold, and there are a multitude of jewels. But lips of knowledge are a precious vessel.
16 Kunin mo ang kaniyang suot na nananagot sa di kilala; at tanggapan mo ng sanla ang nananagot sa mga di kilala.
Take away the vestments of him who stands up to vouch for a stranger, and take a pledge from him instead of from outsiders.
17 Tinapay ng kasinungalingan ay matamis sa tao: nguni't pagkatapos ay mabubusog ang kaniyang bibig ng batong lapok.
The bread of lies is sweet to a man. But afterwards, his mouth will be filled with pebbles.
18 Bawa't panukala ay natatatag sa pamamagitan ng payo: at sa pamamagitan ng pantas na pamamatnubay ay makikipagdigma ka.
Plans are strengthened by counsels. And wars are to be handled by governments.
19 Ang yumayaong mapaghatid-dumapit ay naghahayag ng mga lihim: kaya't huwag kang makisalamuha sa kaniya na nagbubukang maluwang ng kaniyang mga labi.
Do not become involved with him who reveals mysteries, and who walks deceitfully, and who enlarges his lips.
20 Siyang sumusumpa sa kaniyang ama o sa kaniyang ina, ang kaniyang ilawan ay papatayin sa salimuot na kadiliman.
Whoever curses his father and mother, his lamp will be extinguished in the midst of darkness.
21 Ang mana ay matatamong madali sa pasimula; nguni't ang wakas niyao'y hindi pagpapalain.
When an inheritance is obtained hastily in the beginning, in the end it will be without a blessing.
22 Huwag mong sabihin, ako'y gaganti ng kasamaan: maghintay ka sa Panginoon, at kaniyang ililigtas ka.
Do not say, “I will repay evil.” Wait for the Lord, and he will free you.
23 Mga iba't ibang panimbang ay karumaldumal sa Panginoon; at ang sinungaling na timbangan ay hindi mabuti.
Diverse weights are an abomination with the Lord. A deceitful balance is not good.
24 Ang mga lakad ng tao ay sa Panginoon; paano ngang mauunawa ng tao ang kaniyang lakad?
The steps of men are directed by the Lord. But who is the man able to understand his own way?
25 Silo nga sa tao ang magsabi ng walang pakundangan, banal nga, at magsiyasat pagkatapos ng mga panata.
It is ruin for a man to devour what is holy, or, after making vows, to retract them.
26 Ang pantas na hari ay nagpapapanabog ng masama. At dinadala sa kanila ang gulong na panggiik.
A wise king scatters the impious and bends an archway over them.
27 Ang diwa ng tao ay ilawan ng Panginoon, na sumisiyasat ng mga pinakaloob na bahagi ng tiyan.
The spirit of a man is a lamp to the Lord, which investigates all the secrets of the inner self.
28 Kagandahang-loob at katotohanan ay nagpapalagi sa hari: at ang kaniyang luklukan ay inaalalayan ng kagandahang-loob.
Mercy and truth guard the king, and his throne is strengthened by clemency.
29 Ang kaluwalhatian ng mga binata ay ang kanilang kalakasan: at ang kagandahan ng matanda ay ang ulong may uban.
The joy of youths is their strength. And the dignity of old men is their grey hairs.
30 Ang mga latay na sumasakit ay lumilinis ng kasamaan: at ang mga hampas ay dinaramdam sa mga pinakaloob na bahagi ng tiyan.
The bruise of a wound, as well as scourges, shall wipe away evils in the more secret places of the inner self.
