Mga Kawikaan 20
1 Ang alak ay manunuya, ang matapang na alak ay manggugulo; at sinomang napaliligaw sa kaniya ay hindi pantas.
Wine is a mocker, strong drink is a brawler, and whoever is led astray by them is not wise.
2 Ang kakilabutan ng hari ay parang ungal ng leon: ang namumungkahi sa kaniya sa galit ay nagkakasala laban sa kaniyang sariling buhay.
The terror of a king is like the roar of a lion; whoever provokes him forfeits his own life.
3 Karangalan sa tao ang magingat sa pakikipagkaalit: nguni't bawa't mangmang ay magiging palaaway.
It is honorable for a man to resolve a dispute, but any fool will quarrel.
4 Ang tamad ay hindi magaararo dahil sa tagginaw; kaya't siya'y magpapalimos sa pagaani, at wala anoman.
The slacker does not plow in season; at harvest time he looks, but nothing is there.
5 Payo sa puso ng tao ay parang malalim na tubig; nguni't iibigin ng taong naguunawa.
The intentions of a man’s heart are deep waters, but a man of understanding draws them out.
6 Maraming tao ay magtatanyag bawa't isa ng kaniyang sariling kagandahang-loob: nguni't sinong makakasumpong sa taong tapat?
Many a man proclaims his loving devotion, but who can find a trustworthy man?
7 Ang ganap na tao na lumalakad sa kaniyang pagtatapat, mapapalad ang kaniyang mga anak na susunod sa kaniya.
The righteous man walks with integrity; blessed are his children after him.
8 Ang hari na nauupo sa luklukan ng kahatulan pinananabog ng kaniyang mga mata ang lahat na kasamaan.
A king who sits on a throne to judge sifts out all evil with his eyes.
9 Sinong makapagsasabi, nilinis ko ang aking puso, ako'y dalisay sa aking kasalanan?
Who can say, “I have kept my heart pure; I am cleansed from my sin”?
10 Mga iba't ibang panimbang, at mga iba't ibang takalan, kapuwa mga karumaldumal sa Panginoon.
Differing weights and unequal measures — both are detestable to the LORD.
11 Ang bata man ay nagpapakilala sa kaniyang mga gawa, kung ang kaniyang gawa ay magiging malinis, at kung magiging matuwid.
Even a young man is known by his actions— whether his conduct is pure and upright.
12 Ang nakikinig na tainga, at ang nakakakitang mata, kapuwa ginawa ng Panginoon.
Ears that hear and eyes that see— the LORD has made them both.
13 Huwag mong ibigin ang pagtulog, baka ka madukha; idilat mo ang iyong mga mata, at mabubusog ka ng tinapay.
Do not love sleep, or you will grow poor; open your eyes, and you will have plenty of food.
14 Walang halaga, walang halaga, sabi ng mamimili: nguni't pagka nakalayo siya, naghahambog nga.
“Worthless, worthless!” says the buyer, but on the way out, he gloats.
15 May ginto, at saganang mga rubi: nguni't ang mga labi ng kaalaman ay mahalagang hiyas.
There is an abundance of gold and rubies, but lips of knowledge are a rare treasure.
16 Kunin mo ang kaniyang suot na nananagot sa di kilala; at tanggapan mo ng sanla ang nananagot sa mga di kilala.
Take the garment of the one who posts security for a stranger; get collateral if it is for a foreigner.
17 Tinapay ng kasinungalingan ay matamis sa tao: nguni't pagkatapos ay mabubusog ang kaniyang bibig ng batong lapok.
Food gained by fraud is sweet to a man, but later his mouth is full of gravel.
18 Bawa't panukala ay natatatag sa pamamagitan ng payo: at sa pamamagitan ng pantas na pamamatnubay ay makikipagdigma ka.
Set plans by consultation, and wage war under sound guidance.
19 Ang yumayaong mapaghatid-dumapit ay naghahayag ng mga lihim: kaya't huwag kang makisalamuha sa kaniya na nagbubukang maluwang ng kaniyang mga labi.
He who reveals secrets is a constant gossip; avoid the one who babbles with his lips.
20 Siyang sumusumpa sa kaniyang ama o sa kaniyang ina, ang kaniyang ilawan ay papatayin sa salimuot na kadiliman.
Whoever curses his father or mother, his lamp will be extinguished in deepest darkness.
21 Ang mana ay matatamong madali sa pasimula; nguni't ang wakas niyao'y hindi pagpapalain.
An inheritance gained quickly will not be blessed in the end.
22 Huwag mong sabihin, ako'y gaganti ng kasamaan: maghintay ka sa Panginoon, at kaniyang ililigtas ka.
Do not say, “I will avenge this evil!” Wait on the LORD, and He will save you.
23 Mga iba't ibang panimbang ay karumaldumal sa Panginoon; at ang sinungaling na timbangan ay hindi mabuti.
Unequal weights are detestable to the LORD, and dishonest scales are no good.
24 Ang mga lakad ng tao ay sa Panginoon; paano ngang mauunawa ng tao ang kaniyang lakad?
A man’s steps are from the LORD, so how can anyone understand his own way?
25 Silo nga sa tao ang magsabi ng walang pakundangan, banal nga, at magsiyasat pagkatapos ng mga panata.
It is a trap for a man to dedicate something rashly, only later to reconsider his vows.
26 Ang pantas na hari ay nagpapapanabog ng masama. At dinadala sa kanila ang gulong na panggiik.
A wise king separates out the wicked and drives the threshing wheel over them.
27 Ang diwa ng tao ay ilawan ng Panginoon, na sumisiyasat ng mga pinakaloob na bahagi ng tiyan.
The spirit of a man is the lamp of the LORD, searching out his inmost being.
28 Kagandahang-loob at katotohanan ay nagpapalagi sa hari: at ang kaniyang luklukan ay inaalalayan ng kagandahang-loob.
Loving devotion and faithfulness preserve a king; by these he maintains his throne.
29 Ang kaluwalhatian ng mga binata ay ang kanilang kalakasan: at ang kagandahan ng matanda ay ang ulong may uban.
The glory of young men is their strength, and gray hair is the splendor of the old.
30 Ang mga latay na sumasakit ay lumilinis ng kasamaan: at ang mga hampas ay dinaramdam sa mga pinakaloob na bahagi ng tiyan.
Lashes and wounds scour evil, and beatings cleanse the inmost parts.
