Mga Kawikaan 16

1 Ang mga paghahanda ng puso ay ukol sa tao: nguni't ang sagot ng dila ay mula sa Panginoon.

C’est à l’homme de préparer son âme, et au Seigneur de gouverner la langue.

2 Ang lahat ng mga lakad ng tao ay malinis sa harap ng kaniyang sariling mga mata: nguni't tinitimbang ng Panginoon ang mga diwa.

Toutes les voies de l’homme sont ouvertes à ses yeux: le Seigneur pèse les esprits.

3 Iukol mo sa Panginoon ang iyong mga gawa, at ang iyong mga panukala ay matatatag.

Expose tes œuvres au Seigneur, et tes pensées seront dirigées.

4 Ginawa ng Panginoon ang bawa't bagay na ukol sa kaniyang sariling wakas: Oo, pati ng masama na ukol sa kaarawan ng kasamaan.

Le Seigneur a opéré toutes choses pour lui-même, l’impie même pour le jour mauvais.

5 Bawa't palalo sa puso ay kasuklamsuklam sa Panginoon: bagaman maghawakan sa kamay ay walang pagsalang parurusahan.

C’est l’abomination du Seigneur que tout homme arrogant; lors même qu’une main serait dans une main, il n’est point innocent. Le commencement de la bonne voie est de faire la justice: or elle est agréable à Dieu plus que l’immolation des hosties.

6 Sa pamamagitan ng kaawaan at katotohanan ay nalilinis ang kasamaan: at sa pamamagitan ng pagkatakot sa Panginoon ay humihiwalay ang mga tao sa kasamaan.

Par la miséricorde et la vérité se rachète l’iniquité; et c’est par la crainte du Seigneur qu’on se détourne du mal.

7 Pagka ang mga lakad ng tao ay nakapagpapalugod sa Panginoon, kaniyang tinitiwasay sa kaniya pati ng kaniyang mga kaaway.

Lorsque plairont au Seigneur les voies de l’homme, il convertira ses ennemis même à la paix.

8 Maigi ang kaunti na may katuwiran kay sa malalaking pakinabang na walang kaganapan.

Mieux vaut peu avec la justice que beaucoup de fruits avec l’iniquité.

9 Ang puso ng tao ay kumakatha ng kaniyang lakad: nguni't ang Panginoon ang nagtutuwid ng kaniyang mga hakbang.

Le cœur de l’homme dispose sa voie; mais c’est au Seigneur de diriger ses pas.

10 Banal na hatol ay nasa mga labi ng hari: at kaniyang bibig ay hindi sasalangsang sa kahatulan.

La divination est sur les lèvres du roi; dans les jugements n’errera pas sa bouche.

11 Ang ganap na timbangan at panimbang ay sa Panginoon: lahat ng timbang na supot ay kaniyang gawa.

Poids et balance sont les jugements du Seigneur; et ses œuvres sont toutes les pierres du sachet.

12 Kasuklamsuklam sa mga hari na gumawa ng kasamaan: sapagka't ang luklukan ay natatatag sa pamamagitan ng katuwiran.

Abominables au roi sont ceux qui agissent en impies; parce que c’est par la justice que s’affermit un trône.

13 Mga matuwid na labi ay kaluguran ng mga hari; at kanilang iniibig ang nagsasalita ng matuwid.

Les rois veulent des lèvres justes: celui qui parle avec droiture sera aimé d’eux.

14 Ang poot ng hari ay gaya ng mga sugo ng kamatayan: nguni't papayapain ng pantas.

L’indignation du roi est un messager de mort; et l’homme sage l’apaisera.

15 Nasa liwanag ng mukha ng hari ang buhay; at ang kaniyang lingap ay parang alapaap ng huling ulan.

Dans l’hilarité du visage du roi est la vie; et sa clémence est comme la pluie de l’arrière-saison.

16 Pagkaigi nga na magtamo ng karunungan kay sa ginto! Oo, magtamo ng kaunawaan ay maigi kay sa pumili ng pilak.

Possède la sagesse, parce qu’elle est meilleure que l’or; et acquiers la prudence, parce qu’elle est plus précieuse que l’argent•

17 Ang maluwang na lansangan ng matuwid ay humiwalay sa kasamaan: siyang nagiingat ng kaniyang lakad ay nagiingat ng kaniyang kaluluwa.

Le sentier des justes s’écarte des maux; celui qui garde son âme conserve sa voie.

18 Ang kapalaluan ay nagpapauna sa kapahamakan, at ang mapagmataas na diwa ay sa pagkabuwal.

L’orgueil précède l’abattement; et avant la ruine l’esprit s’exalte.

19 Maigi ang magkaroon ng mapagpakumbabang loob na kasama ng dukha, kay sa bumahagi ng samsam na kasama ng palalo.

Il vaut mieux être humilié avec des hommes doux que de partager des dépouilles avec des superbes.

20 Siyang nagiingat sa salita ay makakasumpong ng mabuti: at ang nananalig sa Panginoon ay mapalad.

Un homme habile dans la parole trouvera des biens; et celui qui espère dans le Seigneur est bien heureux.

21 Ang pantas sa puso ay tatawaging mabait: at ang katamisan sa mga labi ay nagdaragdag ng katututuhan.

Celui qui est sage de cœur sera appelé prudent: et celui qui est doux dans la parole recevra de plus grands dons.

22 Ang kaunawaan ay bukal ng buhay sa nagtatamo: nguni't ang saway ng mga mangmang ay siyang kanilang kamangmangan.

C’est une source de vie que l’instruction, pour celui qui la possède; la doctrine des insensés, c’est la folie.

23 Ang puso ng pantas ay nagtuturo sa kaniyang bibig, at nagdaragdag ng katututuhan sa kaniyang mga labi.

Le cœur du sage instruit sa bouche; et à ses lèvres il ajoutera de la grâce.

24 Mga maligayang salita ay parang pulot-pukyutan, matamis sa kaluluwa at kagalingan sa mga buto.

C’est un rayon de miel que des paroles disposées avec art; c’est la douceur de l’âme et la santé des os.

25 May daan na tila matuwid sa tao, nguni't ang dulo niyaon ay mga daan ng kamatayan.

Il est une voie qui paraît à l’homme droite, et ses issues conduisent à la mort.

26 Ang gana ng pagkain ng manggagawang tao ay nakagagaling sa kaniya; sapagka't kinasasabikan ng kaniyang bibig.

L’âme de celui qui travaille, travaille pour soi, parce que sa bouche l’y a contraint.

27 Ang walang kabuluhang tao ay kumakatha ng kahirapan: at sa kaniyang mga labi ay may masilakbong apoy.

L’homme impie creuse le mal, et sur ses lèvres un feu brûle.

28 Ang magdarayang tao ay nagkakalat ng pagtatalo: at ang mapaghatid-dumapit ay naghihiwalay ng magkakaibigang matalik.

L’homme pervers suscite des procès et le verbeux divise les princes.

29 Ang taong marahas ay dumadaya sa kaniyang kapuwa, at pinapatnubayan niya siya sa daang hindi mabuti.

L’homme injuste attire son ami, et le conduit par une voie non bonne.

30 Ikinikindat ang kaniyang mga mata, upang kumatha ng mga magdarayang bagay: siyang nangangagat labi ay nagpapangyari sa kasamaan.

Celui qui, les yeux immobiles, forme des desseins pervers, se mordant les lèvres, exécute le mal.

31 Ang ulong may uban ay putong ng kaluwalhatian, masusumpungan sa daan ng katuwiran.

C’est une couronne de dignité, que la vieillesse qui se trouvera dans les voies de la justice.

32 Siyang makupad sa pagkagalit ay maigi kay sa makapangyarihan; at siyang nagpupuno sa kaniyang diwa ay maigi kay sa sumasakop ng isang bayan.

Vaut mieux un homme patient qu’un homme fort; et celui qui domine son esprit vaut mieux que celui qui prend des villes d’assaut.

33 Ginagawa ang pagsasapalaran sa kandungan; nguni't ang buong pasiya niyaon ay sa Panginoon.

Les sorts se jettent dans le pan de la robe; mais c’est par le Seigneur qu’ils sont dirigés.