Mga Kawikaan 14
1 Bawa't pantas na babae ay nagtatayo ng kaniyang bahay: nguni't binubunot ng mangmang, ng kaniyang sariling mga kamay.
Every wise woman builds her house, but a foolish one tears it down with her own hands.
2 Siyang lumalakad sa kaniyang katuwiran ay natatakot sa Panginoon: nguni't siyang suwail sa kaniyang mga lakad ay humahamak sa kaniya.
He who walks in uprightness fears the LORD, but the one who is devious in his ways despises Him.
3 Sa bibig ng mangmang ay may tungkod ng kapalaluan: nguni't ang mga labi ng pantas ay mangagiingat ng mga yaon.
The proud speech of a fool brings a rod to his back, but the lips of the wise protect them.
4 Kung saan walang baka, ang bangan ay malinis: nguni't ang karamihan ng bunga ay nasa kalakasan ng baka.
Where there are no oxen, the manger is empty, but an abundant harvest comes through the strength of the ox.
5 Ang tapat na saksi ay hindi magbubulaan: nguni't ang sinungaling na saksi ay nagbabadya ng mga kasinungalingan.
An honest witness does not deceive, but a dishonest witness pours forth lies.
6 Ang manglilibak ay humahanap ng karunungan at walang nasusumpungan: nguni't ang kaalaman ay madali sa kaniya na naguunawa.
A mocker seeks wisdom and finds none, but knowledge comes easily to the discerning.
7 Paroon ka sa harapan ng taong mangmang, at hindi mo mamamalas sa kaniya ang mga labi ng kaalaman:
Stay away from a foolish man; you will gain no knowledge from his speech.
8 Ang karunungan ng mabait ay makaunawa ng kaniyang lakad: nguni't ang kamangmangan ng mga mangmang ay karayaan.
The wisdom of the prudent is to discern his way, but the folly of fools deceives them.
9 Ang mangmang ay tumutuya sa sala: nguni't sa matuwid ay may mabuting kalooban.
Fools mock the making of amends, but goodwill is found among the upright.
10 Nalalaman ng puso ang kaniyang sariling kapaitan; at ang tagaibang lupa ay hindi nakikialam ng kaniyang kagalakan.
The heart knows its own bitterness, and no stranger shares in its joy.
11 Ang bahay ng masama ay mababagsak: nguni't ang tolda ng matuwid ay mamumukadkad.
The house of the wicked will be destroyed, but the tent of the upright will flourish.
12 May daan na tila matuwid sa isang tao, nguni't ang dulo niyaon ay mga daan ng kamatayan.
There is a way that seems right to a man, but its end is the way of death.
13 Maging sa pagtawa man ang puso ay nagiging mapanglaw; at ang wakas ng kasayahan ay kabigatan ng loob.
Even in laughter the heart may ache, and joy may end in sorrow.
14 Ang tumatalikod ng kaniyang puso ay mabubusog ng kaniyang sariling mga lakad: at masisiyahang loob ang taong mabuti.
The backslider in heart receives the fill of his own ways, but a good man is rewarded for his ways.
15 Pinaniniwalaan ng musmos ang bawa't salita: nguni't ang mabait ay tumitinging mabuti sa kaniyang paglakad.
The simple man believes every word, but the prudent man watches his steps.
16 Ang pantas ay natatakot at humihiwalay sa kasamaan: nguni't ang mangmang ay nagpapakilalang palalo, at timawa.
A wise man fears and turns from evil, but a fool is careless and reckless.
17 Siyang nagagalit na madali ay gagawang may kamangmangan: at ang taong may masamang katha ay ipagtatanim.
A quick-tempered man acts foolishly, and a devious man is hated.
18 Ang musmos ay nagmamana ng kamangmangan: nguni't ang mabait ay puputungan ng kaalaman.
The simple inherit folly, but the prudent are crowned with knowledge.
19 Ang masama ay yumuyukod sa harap ng mabuti; at ang masama ay sa mga pintuang-daan ng matuwid.
The evil bow before the good, and the wicked at the gates of the righteous.
20 Ipinagtatanim ang dukha maging ng kaniyang kapuwa: nguni't ang mayaman ay maraming kaibigan.
The poor man is hated even by his neighbor, but many are those who love the rich.
21 Siyang humahamak sa kaniyang kapuwa ay nagkakasala: nguni't siyang naaawa sa dukha ay mapalad siya.
He who despises his neighbor sins, but blessed is he who shows kindness to the poor.
22 Hindi ba sila nagkakamali na kumakatha ng kasamaan? Nguni't kaawaan at katotohanan ay sasa kanila na nagsisikatha ng mabuti.
Do not those who contrive evil go astray? But those who plan goodness find loving devotion and faithfulness.
23 Sa lahat ng gawain ay may pakinabang: nguni't ang tabil ng mga labi ay naghahatid sa karalitaan.
There is profit in all labor, but mere talk leads only to poverty.
24 Ang putong ng mga pantas ay ang kanilang mga kayamanan: nguni't ang kamangmangan ng mga mangmang ay kamangmangan lamang.
The crown of the wise is their wealth, but the effort of fools is folly.
25 Ang tapat na saksi ay nagliligtas ng mga tao: nguni't siyang nagsasalita ng mga kasinungalingan ay nagdaraya.
A truthful witness saves lives, but one who utters lies is deceitful.
26 Sa pagkatakot sa Panginoon ay may matibay na pagkakatiwala: at ang kaniyang mga anak ay magkakaroon ng dakong kanlungan.
He who fears the LORD is secure in confidence, and his children shall have a place of refuge.
27 Ang pagkatakot sa Panginoon ay bukal ng kabuhayan, upang humiwalay sa mga silo ng kamatayan.
The fear of the LORD is a fountain of life, turning a man from the snares of death.
28 Nasa karamihan ng bayan ang kaluwalhatian ng hari: nguni't na sa pangangailangan ng bayan ang kapahamakan ng pangulo.
A large population is a king’s splendor, but a lack of subjects is a prince’s ruin.
29 Siyang makupad sa pagkagalit ay may dakilang paguunawa: nguni't siyang madaling magalit ay nagbubunyi ng kamangmangan.
A patient man has great understanding, but a quick-tempered man promotes folly.
30 Ang tiwasay na puso ay buhay ng katawan: nguni't ang kapanaghilian ay kabulukan ng mga buto.
A tranquil heart is life to the body, but envy rots the bones.
31 Siyang pumipighati sa dukha ay humahamak sa Maylalang sa kaniya. Nguni't siyang naaawa sa mapagkailangan ay nagpaparangal sa kaniya.
Whoever oppresses the poor taunts their Maker, but whoever is kind to the needy honors Him.
32 Ang masama ay manahagis sa kaniyang masamang gawa: nguni't ang matuwid ay may kanlungan sa kaniyang kamatayan.
The wicked man is thrown down by his own sin, but the righteous man has a refuge even in death.
33 Karunungan ay nagpapahinga sa puso niya na may paguunawa: nguni't ang nasa loob ng mga mangmang ay nalalaman.
Wisdom rests in the heart of the discerning; even among fools she is known.
34 Ang katuwiran ay nagbubunyi ng bansa: nguni't ang kasalanan ay kakutyaan sa alinmang bayan.
Righteousness exalts a nation, but sin is a disgrace to any people.
35 Ang lingap ng hari ay sa lingkod na gumagawa na may kapantasan: nguni't ang kaniyang poot ay magiging laban sa nakahihiya.
A king delights in a wise servant, but his anger falls on the shameful.
